నూటయొకటవ అధ్యాయము - హెమద్రవ్య విభాగము

మార్కండేయః:

ధ్రువస్థాననివిష్టానాం దేవతానాం మహీపతే ! | ఘృతాకై రక్షతై ర్హోమఃకార్యశ్చ సతిలైర్భవేత్‌ || 1

అర్కః పలాశః ఖదిర శ్చాపామార్గో೭ధ పిప్పలవి | ఉధంబురశ్శమీ దూర్వాః మశాశ్చేతి యథాక్రమమ్‌ || 2

సమిదర్థం ప్రశస్యంతే సూర్యాదీనాం నరాధిప! | హోతవ్యా స్సమిధశ్చైవ ఘృతాక్తా మనుజేశ్వర! || 3

తథా ప్రాదేశే మాతాశ్చ ప్రాగగ్రా నిత్యమేవచ | ఊర్ధ్వశుష్కాః సపత్రాశ్చ విత్వచశ్చ వివర్జయేత్‌ || 4

కృత్తికానాం ఘృతేనాక్తో హోమః పార్థివ సత్తమ! | రోహిణీ నాంతథా బీజై రిల్బిలానాంచ పాయసైః || 5

మాక్షికైశ్చ తధార్ద్రాయా మాదిత్యస్యచ తండులైః | పుష్యస్య పాయసేనాపి సార్పస్యచ తధౌ షధై || 6

తిలైస్సతండులై ర్హోమః తధా పైత్ర్యస్య కీర్తితః || ప్రియంగుభిశ్ప భాగ్యస్య చార్యవ్ణుస్య తధా೭క్షతైః || 7

సావిత్రస్య తధా దధ్నా చిత్రాయాః పాయసేనచ | వాయవ్య స్యాక్షతైః కార్యాః సఘృతై ర్మనుజేశ్వర! || 8

ఐంద్రాగ్నస్య సదా కార్యో యావకేన తధైవచ | మసూరైశ్చవ మైత్రస్య శాక్రస్య చణకేన తు || 9

మూలస్యౌషధిభిః కార్యస్తధైవాప్యస్య శాలిభిః | వైశ్వ దేవస్య పయసా తధా బ్రాహ్మస్య పాయసైః || 10

మణిభి స్తండులోపేతైః శ్రవణస్య విధీయతే | న్యగ్రోధోదుంబరఫలైః వాసవస్య విధీయతే || 11

వారుణస్యోదకైః పుషై#్పః తధాచైవక్షతైః శుభైః | అజ స్యాజ్యేన మధునా దధ్నాచ నృపసత్తమ! || 12

వ్రీహిభిశ్చ తధాకార్యాశ్యా హిర్బుధ్న్యస్య పార్థివ! | ఫలైశ్పసాక్షతైః కార్య స్తధా పౌష్ణస్య పార్థివ! || 13

క్షీరవృక్షసమిద్భిశ్చ అశ్వినస్య విధీయతే | యామ్యస్య మధుసంయుక్తైస్తిలైః పార్థివసత్తమ! 14

ఆజ్యం తిలాశ్చ తైలంచ కృశరం మధుపాయసమ్‌ | దధి క్షీర ఘృతంకౌద్రం ప్రాచ్యాదీనాం యధాక్రమమ్‌ || 15

సాగరాణాంచ పయసా హోమః కార్యః పృథక్‌ పృథక్‌ | ఉక్తా೭లాభేచ సర్వేషాం హోమః కార్యస్తిలాక్షతైః || 16

స ఘృతైః పార్థివ శ్రేష్ఠ ద్రవ్యశాఠ్యం వివర్జయేత్‌ | ప్రభోః ప్రథమ కల్పస్య యో೭ను కల్పేన వర్తతే || 17

న సాంపరాయికం తస్య భవతీహ సుదుర్మతేః || 18

మద్యద్గ్రహస్యాభిహితం మయాత్ర ఋక్షస్యవా భూమిపతిప్రధాన !

తద్దేవతాయాశ్చ తథైవ దేయం దిశ స్తథా నాత్ర విచారణా೭స్తి ||

ఇతి శ్రీవిష్ణుధర్మోత్తరే ప్రథమఖండే హోమద్రవ్య విభాగోనామ ఏకోత్తర శత తమో೭ధ్యాయః

* గమానిక : 101, 103 అధ్యాయముల తాత్పర్యము పట్టికలో చూపబడినది.