Sambhoormoorthi         Chapters          Last Page

శ్రీ మహాగణాధిపతయే నమో నమః

శ్రీ సద్గురు చరణారవిందాభ్యాం నమో నమః
శమ్భోర్మూర్తిః
శ్రీ చరణశరణయతిః

నమస్త్విషే7స్తు కసై#్మ చిన్నమజ్జన తమో ముషే

స్వస్తిశ్రీ చాంద్రమాన శ్రీముఖనామసంవత్సర వైశాఖబహుల ప్రతిపత్తిథియందు, శుక్రవారం రోజున (7.5.1993), శ్రీశ్రీశ్రీ జగద్గురు కాంచీకామకోటిపీఠపరమాచార్యులైన శ్రీశ్రీశ్రీ చంద్రశేఖరేంద్రసరస్వతీశ్రీచరణుల శతాబ్దిమహోత్సవ సమారంభంలో సకలదేశనివాసు లైన భక్తులు, శిష్యవరులు చేయుచున్న కనకాభిషేకమహోత్సవశుభావసర సందర్భంలో శ్రీచరణశరణయతి రచించిన ఈ గ్రంథం పీఠానికి సంబంధించిన భక్తవరులచేత దేవనాగరీలిపిలో ముద్రించి ప్రకాశింపచేయబడినది.

ముక్త్వా మౌనం వట విటపినో మూలతో నిః సరన్త్యాః

అనువాదం

శ్రీః

ఓం స్వస్తి శ్రీగణశాయ నమః

శ్రీ సద్గురుచరణారవిందాభ్యాం నమో నమః

శమ్భోర్మూర్తిః

తా. నమస్కరించేవాళ్ల తమస్సును (అజ్ఞానాంధకారాన్ని) పటాపంచలు చేసే శ్రీచంద్రశేఖరేంద్రసరస్వతి అనే పేరు గల ఒకానొక (వర్ణింప శక్యం కాని) తేజోరాశికి నమస్కారం.

వృత్తైః స్వీయైర్మధురమధురైర్వాఙ్‌నిగుమ్భైర్జనానాం

పరమశివుని మూర్తి వటవృక్షమూలంనుండి లేచి జగద్గురుచంద్రశేఖరేంద్రసరస్వతీ రూపం ధరించి మౌనవ్రతాన్ని విడచి తన నడవడికలచేత అతిమధురము లైన వాక్కుల చేత జనులకు, గొప్ప సుఖాన్ని ఇచ్చే ధర్మమార్గమునందు జ్ఞానం కలగజేస్తూ, భూతలంమీద సంచరిస్తూన్నది.

1. పై శ్లోకంలోని 'దేశికేన్ద్రస్వరూపా' (జగద్గురుస్వరూపం గల) అను పదానికి బదులు ''చన్ద్రచూడస్వరూపా'' అను పాఠం గ్రహించవచ్చును. అప్పుడు ''చంద్రశేఖరేంద్రసరస్వతీ రూపంతో పరమశివమూర్తి భువనంలో సంచరిస్తూన్నది'' అని అర్థం.

2. ''దేశికేన్త్రస్వరూపా'' కు బదులు 'ధర్మసంస్థాపనాయ' అని కూడ పఠింపవచ్చును. అప్పుడు ''ధర్మసంస్థాపనకోసమై పరమశివుని మూర్తి భూలోకంలో సంచరిస్తూన్నది'' అని అర్థం.

3. పై శ్లోకంలోని చతుర్థపాదానికి ఇంకా నాలుగు పాఠాలు చేర్చుకొనవచ్చును ''శమ్భోర్మూర్తిర్హ్యవతరతి సా లోకరక్షార్థమద్య'' - ''ఆ పరమేశ్వరుని మూర్తి ఇప్పుడు లోకాన్ని రక్షించడంకొరకై అవతరిస్తూన్నది'' అని అర్థం.

4. ''శమ్భోర్మూర్తిర్హ్యధివసతి సా శాంకరం పీఠమగ్ర్యమ్‌''. ''ఆ పరమశివుని మూర్తి శంకరుల అత్యున్నతమైన శంకరాచార్యపీఠాన్ని అధిష్ఠించి ఉన్నది'' అని అర్థం.

5. ''శమ్భోర్మూర్తిర్హ్యధివసతి సా శాంకరం కాఞ్చిపీఠమ్‌''- ''ఆ పరమశివమూర్తి కంచికామకోటిపీఠాన్ని అధిష్ఠించి ఉన్నది''అని అర్థం.

6. ''శమ్భోర్మూర్తిః సదయమధునా భ్రాజతే కాఞ్చిపీఠే''- ''ఆ పరమశివమూర్తి ఇప్పుడు, భక్తులపై దయతో, కంచికామకోటిపీఠంమీద ప్రకాశిస్తూన్నది'' అని అర్ధం.

వృత్తైః స్వీయైర్మధురమధురైర్వాఙ్నిగుమ్భైర్జనానాం

తమ నడవడికలచేత, అతిమధురము లైన వాక్కులచేత జనులకు అత్యంత సుఖప్రదమైన ధర్మమార్గాన్ని బోధించడంకోసమై మౌనం విడచి వటవృక్షమూలంనుండి లేచి వస్తూన్న పరమశివుని మూర్తియొక్క పాపవినాశకము, మంగళప్రదమూ అయిన చరిత్రను ఆర్యు లందరు వినెదరు గాక.

''ధర్మో విశ్వస్య జగతః ప్రతిష్ఠా''

అను|| ''ధర్మో విశ్వస్య జగతః ప్రతిష్ఠా'' : - ''చక్కగా ఆచరించిన ధర్మమే సకల జగత్తును అన్ని విధాలా రక్షిస్తుంది; అభ్యుదయానికి (ఐహికపారలౌకికసుఖానికి) నిః శ్రేయసానికి (మోక్షానికీ) కూడ మూలకారణం ధర్మమే, మరొకటి ఏదీ కాదు''అని భగవంతుని నిఃశ్వాసమైన (అనగా అప్రయత్నంగా పరమేశ్వరునినుండి వెలువడిన) అపౌరుషేయవాఙ్మయమైన (రామాయణభారతాదిగ్రంథాలవలె పురుషు లెవ్వరిచేతా రచింపబడని) వేదం చేసిన నిర్ణయం.

మూ|| ధర్మ మార్గానురక్త ప్రాణి బాహుల్యే యథాశాస్త్రం తదనుష్ఠాన ఏవలోకే ప్రాణినాం నిరుపప్లవా సుఖశాంత్యాది సమ్పత్తిః సమృద్ధా స్యాత్‌. అధర్మ ప్రాబల్యే ధర్మసేతూనాం భఙ్గః, సర్వత్ర జగతి బహుధా వ్యాకులతా, సుఖ శాంత్యాది సంపత్తేః సర్వాత్మనా విలయశ్చ స్యాత్‌|

అను|| శాస్త్రానుసారం ధర్మానుష్ఠానం చేస్తేనే, ధర్మమార్గంలో ఆసక్తి గల జనులు అధికంగా ఉంటేనే, లోకంలో సకలప్రాణులకు ఎట్టి ఉపద్రవాలూ లేని సుఖశాంత్యాదుల సంపద సమృద్ధంగా ఉంటుంది. అధర్మం ప్రబల మైతే ధర్మంచేత ఏర్పరచిన కట్టుబాట్లకు భంగం కలుగుతుంది. లోకంలో అంతటా అనేకవిధాలుగా వ్యాకులత్వం ఏర్పడుతుంది. సుఖశాంత్యాదుల సంపద పూర్తిగా నశిస్తుంది.

మూ|| కదాచిత్కాలవశతః జగతి కామవృత్తీనాం ప్రాబల్యేన అనుష్ఠాతౄణాం జనానాం ధర్మ్యే మార్గే విముఖతా అధర్మ్యే పథి అభిముఖ్యం చ భవిష్యతి. యదా యదా ఏవం భవిష్యతి తదా తదా లోకాను జిఘృక్షయా వేద వేద్యో భగవాన్‌ పరమేశ్వరః J*O~7పి అవ్యయాత్మాపి స్వేచ్ఛాయత్తం మాయామయం యత్కించి న్నామ రూపం చ స్వీకృత్య లోకే అవతరిష్యతి. ఉక్తంచ గీతాశాస్తే - ''పరిత్రాణాయ సాధూనాం వినాశాయ చ దుష్కృతామ్‌ | ధర్మ సంస్థాపనార్ధాయ సంభవామి యుగే యుగే'' ఇతి| అవతీర్య స భగవాన్‌ ధర్మ మార్గానువర్తినః సాధూన్‌ పరిరక్షన్‌ అధర్మరతాన్‌ శిక్షయంశ్చ ధర్మం యథావత్సముద్ధరిష్యతి|

అను|| ఒక్కొక్కప్పుడుకాలప్రవాహంచేత లోకంలో కామప్రవృత్తి ప్రబలం అయిపోవడంతో ధర్మానుష్ఠానం చేయవలసిన జనులలో ధర్మసంమతమైన మార్గం విషయంలో వైముఖ్యం ఏర్పడుతుంది, అధర్మమార్గంలో ఆసక్తి పెరుగుతుంది. ఇలా జరిగినప్పుడల్లా వేదవేద్యుడు, భగవంతుడు అయిన పరమేశ్వరుడు, వాస్తవంలో పుట్టుకలేనివాడైనా, ఎట్టి మార్పులూ చెందని స్వరూపం కలవాడైనా, లోకాన్ని అనుగ్రహించడంకోసం మాయకల్పిత మైన ఏదో ఒక రూపమూ, నామమూ, గ్రహించి లోకంలో అవతరిస్తూంటాడు.

''పరిత్రాణాయ సాధూనాం వినాశాయ చ దుష్కృతామ్‌

''సత్పురుషులను రక్షించడంకొరకు, పాపాత్ముల నాశంకొరకు, ధర్మం నిల్లబెట్టడంకొరకు ఆ యా యుగాలలో పుడుతూ ఉంటాను'' అని గీతాశాస్త్రంలో చెప్పబడింది. భగవంతుడు అవతరించి ధర్మమార్గాన్ని అనుసరించే సత్పురుషులను రక్షిస్తూ, అధర్మం ఆచరించడంలో ఆసక్తులైనవాళ్లను శిక్షిస్తూ ధర్మాన్ని అది ఏ విధంగా ఉండాలో ఆ విధంగా ఉద్ధరిస్తూంటాడు.

మూ|| అవతీర్ణస్య భగవతో జన్మ - రూప - నామ - కర్మాది సర్వం దివ్యం, స్వేచ్ఛయా పరిగృహీతం లీలారూపమ్‌ | ప్రాకృత ప్రాణినాం జన్మాది తు న తథా. తద్ధి తదనుష్ఠిత కర్మాయత్తమ్‌. అతః తజ్జన్మ కర్మాదీనాం స్మరణాదికం న శ్రేయసే భవతి ప్రాణినామ్‌. భగవతో జన్మాది తు యతో విలక్షణం - మాయామయం చ, అత స్తజ్జన్మ - నామ - రూప - కర్మాదీనాం సంస్మరణ కీర్తనాదికం సర్వం మనుజానాం మహతే స్వశ్రేయసాయ కల్పతే. తదుక్తం భగవతైవ గీతాశాస్త్రే - ''జన్మ కర్మచ మే దివ్య మేవం యో వేత్తి తత్త్వతః | త్యక్త్వా దేహం పునర్జన్మనైతి మామేతి సో7ర్జున'' ఇతి |

అను|| అవతరించిన భగవంతుని జన్మ, నామము, రూపము, కర్మ మొదలైన ఇవన్నీ కూడ దివ్యము లైనవి. భగవంతుడు వీటిని అన్నిటిని లీలచేత స్వేచ్ఛానుసారం ధరిస్తాడు. ఇతరు లైన ప్రాకృతజీవులజన్మాదికమైతే ఈ విధ మైనది కాదు. ఆ జీవులు చేసిన కర్మలను పట్టి ఏర్పడినది. అందుచేత ఆ జీవుల జన్మకర్మాదులను స్మరించడం మొదలైన వాటివల్ల ప్రాణులకు శ్రేయస్సు కలగదు. భగవంతుని జన్మాదిక మైతే ఇందుకు విపరీతం; మాయామయ మైనది కూడ. అందువల్ల భగవంతుని జన్మ-నామ-రూప-కర్మాదులను స్మరించినా కీర్తించినా ఇదంతా మానవులకు ఎంతో మంగళప్రదంగా ఉంటుంది. ఈ విషయాన్నే-

''జన్మ కర్మ చ మే దివ్యమేవం యో వేత్తి తత్త్వతః,

''అర్జునా! నా జన్మను కర్మను గూర్చిన ఈ తత్త్వాన్ని తెలుసుకొన్నవాడు దేహం త్యజించిన పిమ్మట మళ్లీ జన్మను పొందడు; నన్నే చేరుతాడు'' అని భగవంతుడే గీతాశాస్త్రంలో చెప్పాడు.

మూ|| సమస్త కల్యాణ నిదాన భూతాని కలిమల శమనాని, వేదవేద్యస్య భగవతః అవతార సంబంధి జన్మ కర్మాద్యను బంధీని, గహనాని పావనాని లీలారూపాణి చరితాని బహుధా వర్ణితాని పురాణషు - శ్రీవ్యాసాదిభిః మహర్షి వర్యైః, తదను స్మరణ తత్తత్త్వ చింతనాదినా జనానాం కృతార్థతా, భవబంధ వినిర్ముక్తతా చ సమ్పద్యేతేతి |

అను|| భగవంతుణ్ణి స్మరించడం, భగవత్తత్త్వాన్ని మననం చేయడం మొదలైన వాటి ద్వారా జనులు సంసారబంధంనుండి విముక్తులై కృతార్థులు కావా లనే అభిప్రాయంతో శ్రీ వ్యాసాదిమహర్షులు భగవంతుని అవతారాలకి సంబంధించిన జన్మకర్మాదులను తెలిపే పవిత్రమైన చరిత్రములను అనేకవిధాలుగా పురాణాలలో వర్ణించారు. వేదవేద్యుడైన ఆ భగవంతుని చరితములు సమస్తకల్యాణగుణాలకు నిలయమైనవి; కలిమలాన్ని శాంతింపచేస్తాయి.

మూ|| ''యో బ్రహ్మాణం విదధాతి పూర్వం యో వై వేదాంశ్చ ప్రహిణోతి తసై#్మ |

అను|| మోక్షం పొందవలె ననే అభిలాష గల జనులకు రక్షకుడు, ప్రకాశస్వరూపుడు అయిన భగవంతుడు ముందుగా చతుర్ముఖుని సృష్టించాడు. గ్రంథ రచనాదులకై లోకంలో సామాన్యజనులు చేసే ప్రయత్నం వంటి ప్రయత్నం ఏదీ లేకుండా భగవంతునినుండి, అప్రయత్నంగా, నిఃశ్వాసం వలె వేదరాశి ఆవిర్భవించింది. ఈ వేదరాశి సహాయంతో చతుర్ముఖుడు సకలజగత్తును సృష్టించాలి; ఆత్మతత్త్వాన్ని చక్కగా తెలుసుకోవాలి; సృష్టించబడిన ప్రాణిసముదాయానికి కూడ ఈ వేదరాశినుండి అభ్యుదయము (లౌకికసుఖాదికము) నిఃశ్రేయసము (మోక్షము) లభించడానికి ఉపయోగించే ధర్మాన్ని గూర్చి తెలియాలి అనే ఉద్దేశ్యంతో ఆ భగవంతుడు వేదరాశిని ఆ చతుర్ముఖుని హృదయంలో ఆవిర్భవింపచేశాడు, అతనికి బోధించాడు. ఈ విషయాన్నే ఈ క్రింది మంత్రం చెపుతూన్నది-

''యో బ్రహ్మాణం విదధాతి పూర్వం యో వై వేదాంశ్చ ప్రహిణోతి తసై#్మ,

అను|| హరిహరస్వరూపుడైన ఆ భగవంతుడు ఒకప్పుడు విష్ణ్వంశకీ మరొకప్పుడు శివాంశకీ ప్రాధాన్యం చూపుతూ, అప్పుడప్పుడు అనేకవిధా లైన మూర్తులను ధరించి సమస్తపురుషార్థములకు సాధనంగా ప్రసిద్ధమైన వేదరాశిని, అది బోధించిన ధర్మమార్గాన్నీ తగు విధంగా పాలిస్తూ లోకాలను అనుగ్రహిస్తూంటాడు. వేదరాశిని, అది బోధించిన ధర్మాన్నీ ఉద్ధరించడమే భగవంతుని ప్రధానకర్తవ్యం. అందువల్ల భగవంతుడు మొట్టమొదట మీనాకారం ధరించాడు. వేదరాశిని అపహరించి మహాసముద్రంలో దాగి ఉన్న సోమకుడనే రాక్షసుణ్ణి సంహరించి ఆ వేదరాశిని ఉద్ధరించాడు.

మూ|| తదను జగతః స్థితిం పరిపిపాలయిషుః స భగవాన్‌ కూర్మాది నానావిధ మూర్తీ ర్దధానః ధర్మద్రుహః ఖలానాసురవృత్తాన్‌, స్వబలవీర్య శౌర్యాదిభిః సుదృప్తాన సురాదీన్‌, లీలయావధూయ, సన్మార్గ గామినః, దైవసంప త్సముల్ల సితస్య స్వభక్తబృన్దస్య, అభయం, పరమాం శాంతిం సముపకల్పయన్‌, పరమం తత్త్వం చ సముద్భోధయన్‌, తథా ధర్మ్యేణ, పావనేన, స్వీయేనాచరణన జనానాం ధర్మ్యే మార్గే వ్రవృత్తిం, స్వనామ సంకీర్తన సంస్మరణాదినా జ్ఞానమార్గే రుచిం, స్వధ్యానేన వైరాగ్యం, స్వపూజనేనాఖండ మైశ్వర్యం చ సమాదధానః, స్వస్య సర్వేశ్వరతాం, సర్వాతిశాయి సామర్థ్య సంపన్నతాం, సర్వగతతాం, 'సంకరం వినా ధర్మసేతూనాం వ్యవస్థాపనే సుదృఢాం దీక్షాం, సాధుజన సంరక్షణ తత్పరతాం చ ప్రకాశయన్‌, ధర్మమార్గం సాధుసమవస్థాపయన్‌, బహువిదాః పావనాః లీలాః ప్రాకాశయత్‌, యాసామనుచిన్త నాదినా జనానాం జనూంషి కృతార్థతా మధిగచ్ఛంతి |

అను|| మత్య్సావతారం తరువాత జగత్తును నిలబెట్టవలె ననే అభిలాషతో భగవంతుడు కూర్మావతారం మొదలైన అనేకఅవతారాలు ధరించి అసురస్వభావం కలవారై తమ బల-వీర్య-శౌర్యాదులతో గర్వించి ధర్మానికి విఘాతం కలిగిస్తూన్న అసురులు మొదలైనవాళ్లను అనాయాసంగా అణచివేసి, దైవసంపత్సంపన్నులై సన్మార్గంలో సంచరిస్తూన్న తన భక్తుల బృందానికి అభయ మిచ్చి వాళ్లకు పరతత్త్వం బోధించి గొప్ప శాంతిని ప్రసాదించాడు. ధర్మసంమతము, పవిత్రము అయిన తన ఆచరణ ద్వారా జనులు ధర్మసంమత మైన మార్గంలో ప్రవర్తించే టట్లు చేశాడు. తన నామాన్ని కీర్తించడము, స్మరించడము మొదలైనవాటిచేత వారిలో జ్ఞానమార్గమునందు రుచి పుట్టేటట్లు చేశాడు. తన ధ్యానంచేత వారిలో వైరాగ్యాన్ని పెంపొందింపచేశాడు. తనను పూజించినవారికి అఖండమైన ఐశ్వర్యం అనుగ్రహించాడు. తాను సర్వేశ్వరుడు, అందరినీ మించిన సామర్థ్యం కలవాడు, అంతటా ఉన్నవాడు, ధర్మవ్యవస్థలు తెగిపోకుండా కాపాడడంలోను, సాధుజనులను రక్షించడంలోను దృఢదీక్ష కలవాడు అను విషయాన్ని చాటుతూ ధర్మమార్గాన్ని చక్కగా నిలబెట్టాడు. కేవలం స్మరణమాత్రంచేతనే జనుల జన్మలను సార్థకం చేసే తన అనేకవిధాలైన పవిత్రలీలలను ప్రకటించాడు.

మూ|| ధర్మోహి శ్రుత్యుదితః, ప్రవృత్తి లక్షణో నివృత్తి లక్షణశ్చేతి ద్విప్రకారః | తత్ర ప్రవృత్తి లక్షణో ధర్మః, ఇజ్యాధ్యయన దాన హవన దయా7 హింసాదిరూపః, సాక్షాదభ్యుదయ హేతుః, పరంపరయా నిఃశ్రేయసహేతుశ్చ భవతి తత్తదర్థినామ్‌ | నివృత్తిలక్షణస్తు ధర్మః జ్ఞాన వైరాగ్యాది రూపః | సహి సాక్షాదేవ నిఃశ్రేయసహేతుః | శాంతిదాంతి శ్రద్ధా సమాధానాదయః అత్ర పరికరతాముపయాంతి | సర్వస్మిన్నప్యే తస్మిన్‌ ధర్మజాతే, అద్వైతాత్మ దర్శనమితి యత్‌, తత్‌ పరమధర్మత్వేన పరిగణ్యతే మహర్షిభిః | తథా చోక్తం భగవతా యాజ్ఞవల్క్యేన - ''ఇజ్యాచార దమాహింసాదాన స్వాధ్యాయ కర్మణామ్‌, అయం హి పరమో ధర్మోయుద్యోగేనాత్మదర్శనమ్‌'' ఇతి |

అను|| వేదం బోధించిన ధర్మం 'ప్రవృత్తి' అనీ 'నివృత్తి' అనీ రెండు విధాలు. యాగాలు చేయడం, వేదాధ్యయనం, దానం, హోమాలు, దయ, అహింస మొదలైనది ప్రవృత్తి రూప మైన ధర్మం. దీనివల్ల ప్రత్యక్షంగా (నేరుగా) అభ్యుదయం (ఇహలోక-పరలోక సుఖాదికం) కలుగుతుంది; పరంపరయా, (అనగా చిత్తశుద్ధిద్వారా ఆత్మజ్ఞానం, దానిద్వారా మోక్షం అనే క్రమంచేత) మోక్షం అభిస్తుంది. జ్ఞానము, వైరాగ్యము మొద లైనది నివృత్తి రూపధర్మం. దీనివల్ల మోక్షం ప్రత్యక్షంగా (నేరుగానే) లభిస్తుంది. శాంతి (మనోనిగ్రహం), దాంతి (బాహ్యేంద్రియ నిగ్రహం), శ్రద్ధ, సమాధానం (చిత్తైకాగ్రత) మొదలైనవి దీనికి (నివృత్తిలక్షణ ధర్మానికి) అవసరమైన సాధనసామాగ్రి. ఈ సమస్తమైన ధర్మసముదాయంలోను అద్వితీయాత్మ సాక్షాత్కారం అనేది పరమధర్మ మని మహర్షులు అంగీకరించిన విషయం. ఈ విషయమే పూజ్యుడైన యాజ్ఞవల్క్యుడు-

''ఇజ్యాచారదమాహింసాదానస్వాధ్యాయకర్మణామ్‌,

''యాగాలు, ఆచారము, దమం, అహింస, దానం, స్వాధ్యాయం అనే కర్మలలో యోగంచేత ఆత్మసాక్షాత్కారం చేసికొనడం అనేది పరమధర్మం'' అని చెప్పాడు.

మూ|| హరమూర్తి ప్రాధాన్యేనాపి శ్రీభగవాన్‌ ధర్మోద్దిధీర్షయైవ లీలామయీః మూర్తీస్సంధారయతి | పరంతు పరమధర్మ సముద్ధరణ మేవ తత్తన్మూర్తి పరిగ్రహే ప్రముఖం కార్యం భవతి | అత ఏవ స భగవాన్‌ శంభుః, సర్వాసాం విద్యానా మీశానః విద్యానాం రాజత్వేన అభ్యర్హితం సాక్షాత్‌ పరమపురుషార్థసాధనీభూతం ఔపనిషదాత్మతత్త్వ దర్శనం సముద్దిధీర్షుః చిన్ముద్రాంచిత కరకమలః, న్యగ్రోధ మూలే శ్రీ దక్షిణామూర్తి రూపేణ ప్రథమం స్వాత్మానం ప్రకాశయామాస |

అను|| ధర్మాన్ని ఉద్ధరించడంకొరకే భగవంతుడు శివమూర్తి ప్రాధాన్యాన్ని కూడ పురస్కరించుకొని లీలామయా లైన అవతారాలు ధరిస్తూంటాడు. అయితే ఆ యా మూర్తులను స్వీకరించడానికి ప్రధానప్రయోజనం పరమధర్మాన్ని (అద్వైతాత్మదర్శనాన్ని ఉద్ధరించడమే. అందువల్లనే సమస్తవిద్యలకు అధిపతియైన ఆ పరమేశ్వరుడు సకలవిద్యలలో రాజు (శ్రేష్ఠము) అని ప్రసిద్ధమైనది, సాక్షాత్తుగా పరమపురుషార్థానికి (మోక్షానికి) సాధనమూ అయిన, ఉపనిషత్తులచేత ప్రతిపాదింపబడిన ఆత్మతత్త్వదర్శనాన్ని ఉద్ధరించ దలచి, తన హస్తపద్మమును చిన్ముద్రతో (బొటనవ్రేలి చివర తర్జని చివరిభాగం చేర్చగా ఏర్పడిన ముద్ర చిన్ముద్ర) అలంకరించి తొలి సారిగా, దక్షిణామూర్తిరూపంతో, వటవృక్షమూలంలో ఆవిర్భవించాడు.

మూ|| ''నిస్సందిగ్ధం విదితావిదితేతర బ్రహ్మ తత్త్వాధిగమః కథం వా అస్మాకం సిధ్యతి? యదధిగతం - న తత్‌ బ్రహ్మ భవితుమర్హతి, అనధిగతం చ తత్‌ - కథం వా సర్వం సంసార బీజభూతావిద్యా నివర్తనక్షమం భ##వేత్‌? జ్ఞానం చ సముత్పన్నం సత్‌ తావన్మాత్రేణ ఫలాయ కల్పత ఇతి నియమో నాస్తి | అసందిగ్ధ మవిపర్యస్తం చ భ##వేచ్ఛే దేవ తత్‌ ఫలాయాలం భ##వేత్‌ | అతః సంశయాది దోషాణాం సంస్కారో 7పి యథా నావశిష్యేత, తథా యత్నః కార్యో భవతి ముముక్షుభిః | అదృశ్యమచిన్త్య మవ్యపదేశ్యమ్‌ ఇత్యాది విశేషణౖః శ్రుతిః తస్య ప్రత్యక్షాది ప్రమాణాగమ్యతాం ప్రతిపాదయతి | ప్రమాణాన ధీనా ప్రమేయావగతిః కథం వా స్యాత్‌?'' ఇత్యాది సంశయ వ్యాకులచిత్తాః ''ఆచార్యవాన్‌ పురుషోవేద'' ఇతి శ్రుత్యనుశాసనం దృశ్యతే. కుత్ర వా లభ్యేత తాదృశ ఆచార్యో7 స్మాకం, యో దురధిగమాత్మ తత్త్వాధిగమ సంపత్తి మనుగ్రహీప్యతీ త్యాలోచన నిమగ్న మానసాః బ్రహ్మపరాః, బ్రహ్మతత్త్వాన్వేషణ పరాః, మహాత్మానో, మహర్షయః -మహతః పుణ్యపుంజస్య పరిపాకేన వటమూలే సమాసీనం, తం దక్షిణామూర్తి రూపధరం, చిన్ముద్రాంచిత కరకమలం దేవం దదృశుః||

అను|| ''బ్రహ్మ తెలియబడేదీ కాదు, తెలియబడనిదీకాదు. అలాంటి బ్రహ్మయొక్క తత్త్వం మనకు నిఃసందిగ్ధంగా ఎలా తెలుస్తుంది? ఏదైతే తెలియబడుతుందో (చక్షురాదీంద్రియాలకు గోచరం అవుతుందో) అది బ్రహ్మ అవడానికి వీలు లేదు. అది తెలియబడకపోతే సర్వసంసారానికి బీజమైన అవిద్యను అది ఎలా తొలగింపకలుగుతుంది? జ్ఞానం పుట్టినంతమాత్రంచేత ఫలం ఇవ్వకలుగుతుంది. అనే మాట లేదు. జ్ఞానం సంశయా లేవీ లేకుండాను, విపరీతదృష్టి లేకుండాను ఉంటేనే అది ఫలం ఇవ్వ కలుగుతుంది. అందుచేత ముముక్షువులు తమ మనస్సులో సంశయం మొదలైన దోషాల సంస్కారం కూడ (వాసన కూడ) మిగలకుండే టట్లు ప్రయత్నం చెయ్యాలి. 'అదృశ్యం' (చూడ శక్యం కానిది) 'అచిన్త్యమ్‌' (ఊహింప శక్యం కానిది) 'అవ్యపదేశ్యం'ఇది ఇలా ఉంటుంది అని చెప్పడానికి శక్యం కానిది) ఇత్యాది విశేషణాలచేత శ్రుతి అది (బ్రహ్మ) ప్రత్యక్షాది ప్రమాణాలచేత తెలుసుకొనడానికి శక్యం కానిది అని చెపుతూన్నది. ప్రమాణాలకి లొంగని ప్రమేయంయొక్క జ్ఞానం ఎలా కలుగ తుంది?'' (నేత్రం, శ్రోత్రం, శబ్దం మొదలైనవి ప్రమాణాలు. నేత్రం ఘటాదుల జ్ఞానాన్ని కలిగిస్తుంది. శ్రోత్రం శబ్దజ్ఞానాన్ని కలిగిస్తుంది. శబ్దం ఏదో ఒక అర్థం బోధిస్తుంది. ఇలా ప్రమాణాలచేత తెలియబడే, ఘటము, శబ్దము, అర్థము మొదలైనవి ప్రమేయాలు)- ఇత్యాది సంశయాలతో చిత్తం వ్యాకులత చెందగా-బ్రహ్మపరులైన, బ్రహ్మతత్త్వాన్ని అన్వేషించడంలో ఆసక్తులైన, మహాత్ములైన కొందరు మహర్షులు- ''ఆచార్యుడు ఉన్న పురుషుడు మాత్రమే (ఆత్మతత్త్వాన్ని) తెలుసుకొనగలుగుతాడు''అని శ్రుతి చెపుతూన్నది; తెలియ శక్యం కాని ఆత్మతత్త్వం యొక్క జ్ఞాన మనే సంపదను మనకు అనుగ్రహించే అలాంటి ఆచార్యుడు ఎక్కడ లభిస్తాడు?''అను ఆలోచనలో మగ్నమైన మనస్సులతో చింతించుచుండగా, వారికి, వారు చేసిన మహాపుణ్యపుంజముల పరిపాకంచేత దక్షిణామూర్తిరూపం ధరించి, చిన్ముద్రాంకితకరుడై వటవృక్షమూలంలో ఆసీనుడై ఉన్న పరమేశ్వరుడు దర్శనం ఇచ్చాడు.

మూ||దృష్ట్వా తమపూర్వం దేవం, హర్షసమున్మిషద్ధృదయ నయనాః - స్ఫటిక రజత వర్ణః భస్మవ్యాపాండురాంగః చంద్రచూడః త్రిణత్రః కృత్తివాసాః ఉరగాబద్ధకక్షః దరహాస సముజ్జ్వలన్ముఖ మంజులమూర్తిః మూర్తీ భూతా అక్షరాధిగమనీ పరవిద్యేవ భాసమానః అత్ర దృశ్యతే - కో7సౌ దేవః?'' ఇతి ఈషదివ సమాలోచ్య ''మాస్తు విచికిత్సా - నాన్యో 7యం, కింతు సర్వగురుః సర్వజ్ఞః ఈశానః, సర్వాసాం విద్యానా మీశ్వరః శంభురేవ'' ఇతి నిశ్చిన్వానాః, లబ్ధాం దురధిగమాత్మ తత్త్వాధిగమ సంపత్తిం మన్వానాః ఔపనిషదం పరమం తత్త్వ మధిజిగమిషవః ''అయమేవాస్మాక మాచార్యః పరమాగతిః ఏష హ వై తత్సర్వం వక్ష్యతి'' ఇతి నిశ్చితాంతరంగాః, తత్పాద పద్మార్పిత హృదయాః విధివత్‌ తముపాసదన్‌ |

అను|| పూర్వం ఎన్నడూ చూడని ఆ భగవంతుణ్ణి చూడగానే వాళ్ల హృదయాలు నయనాలు సంతోషంతో వికసించినవి. ''స్పటికం వంటి, వెండి వంటి, రంగు గలవాడు, భస్మచేత అంతటా తెల్లగా ఉన్న శరీరం కలవాడు, చంద్రుణ్ణి శిరోభూషణంగా ధరించిన వాడు, మూడు నేత్రా లున్నవాడు చర్మవస్త్రమును ధరించినవాడు; పార్శ్వములందు సర్పములు చుట్టుకొని ఉన్నవాడు, చిరునవ్వుచేత ప్రకాశిస్తున్న ముఖంతో ఒప్పారుచున్న మూర్తిగలవాడు, ఆత్మతత్త్వాన్ని తెలిపే మూర్తీభవించిన విద్య వలె ప్రకాశిస్తూన్నవాడు అయిన, ఇక్కడ ప్రత్యక్షమైన, ఈ దేవు డెవడో!'' అని కొంచెం ఆలోచించి వాళ్లు- ''సందేహం ఎందుకు? ఇతడు సమస్త విద్యలకు అధిపతి,సర్వజ్ఞుడు, సర్వగురువు అయిన శివుడే కాని మరొక డెవ్వడూ కాదు''-అని నిశ్చయించుకొని లభించడానికి చాలా కష్టమైన ఆత్మతత్త్వ జ్ఞానసంపద మన కిపుడు లభించినది అని భావించుచు, ఉపనిషత్తులు ఉపదేశించిన పరమతత్త్వాన్ని పొందదలచినవారై ''మనకు పరమగతియైన ఆచార్యుడితడే; ఇతడు తప్పక మనకు అది అంతా బోధించగలడు'' అని మనస్సులో నిశ్చయించుకొని, ఆతని పాదపద్మములపై తమ హృదయములను సమర్పించి యథాశాస్త్రంగా (శిష్యుడు గురువును ఎట్లు చేరవలెనో ఆ విధంగా) వానిని సమీపించారు.

మూ||తథా విధివదుపసన్నాన్‌ తాన్‌ మహర్షీన్‌, స భగవాన్‌ సర్వజ్ఞః పరమేశ్వరః శంభుః, కరుణామృత కిరణోల్ల సన్నయ నాభిరామ ముఖచంద్రమండలః, తదభి సంధి మధిగత్య, ఔపనిషదం పరమం తత్త్వం ''అవచనేనైవ ప్రోవాచ'' ఇత్యాద్యుపనిష ద్వాక్య సందర్భానుగుణ్యన, ఔపనిషదీ మేవ మర్యాదామనురుధ్య, మౌనలక్షణన వ్యాఖ్యానేన వ్యాచష్ట|

అను|| ఆ విధంగా తనను సమీపించిన ఆ మహర్షులను చూచి, కరుణామృత కిరణాలతో ప్రకాశిస్తున్న నేత్రములతో మనోహరమైన ముఖచంద్రుడు గల, భగవంతుడు, సర్వజ్ఞుడు, పరమేశ్వరుడు అయిన ఆ శివుడు వాళ్ల మనోగతాభిప్రాయమును గ్రహించి ''అవచనేనైవ ప్రోవాచ'' (మాటలాడకుండానే చెప్పాడు) అని ఉపనిషత్తులో చెప్పిన పద్ధతినే అనుసరించి మౌనరూపమైన వ్యాఖ్యానంతోనే వాళ్లకి ఉపనిషత్ప్రక్త పరమతత్త్వం విశదంగా బోధించాడు.

మూ|| తతస్తే సమధిగత పరతత్త్వాః, పరిగలితనిజమాయః విశ్శేష విధ్వస్త సంశయాది సర్వదోషాః, ప్రక్షీణ నర్వకర్మబంధాః ప్రగలిత ప్రమిత్సుప్రమాతృ భావా, స్వాత్మా రామాఃఅనవాప్తాప్తవ్యశూన్యాః, అజ్ఞాత జ్ఞాతవ్య శూన్యాః, నైష్కర్మ్య సిద్ధి లక్షణాం, పరమాం శాంతిం సమవాపుః 'అనన్య ప్రోక్తే7గతిరత్ర నాస్తి'' ఇతి హి శ్రుతిః (ప్రోచ్యమాన బ్రహ్మాత్మ భూతేనాచార్యేణ ప్రోక్తే ఆత్మని, అవరోధో న భవతీతి న - భవత్యేవావబోధః శ్రోతుః, తదేవా హమస్మీతి, ఆచార్యస్యేవ).

అను|| అప్పుడు పరతత్త్వాన్ని తెలుసుకొన్న వాళ్ల మాయ వారినుండి దూరమై పోయినది. సంశయం మొదలైన సమస్తదోషాలు పూర్తిగా నశించాయి. కర్మబంధా లన్నీ జారిపోయాయి. తెలుసుకొన గోరేవాడు. తెలుసుకొన్నవాడు అనే భేదభావం తొలగిపోయినది. వాళ్లకు అంతవరకు తెలియక క్రొత్తగా ఇంకా తెలుసుకొనవలసినవి గాని, అంతకు పూర్వం లభించక ఇప్పుడు క్రొత్తగా పొందవలసినవి గాని ఏవీ మిగలక పోవడంతో వారందరూ స్వాత్మారాములై (తమలో తామే తమతో ఆనందిస్తూ) 'నైష్కర్మ్యసిద్ది' (ఏ కర్మలతోను సంబంధం లేకపోవడం, కర్మఫలాతీతు డవడం) అను లక్షణం గల గొప్ప శాంతిని పొందారు. ''అనన్యప్రోక్తే7గతిరత్ర నాస్తి'' అని కదా శ్రుతి చెపుతూన్నది? (ఏ బ్రహ్మ బోధింపబడుచున్నదో ఆ బ్రహ్మయే నా స్వస్వరూపం అనే నిశ్చయం గల ఆచార్యుడు ఉపదేశించిన తరువాత ఆత్మజ్ఞానం కలగ దనే మాట లేదు; ఆచార్యునికి కలిగినట్లుగానే శ్రోతకు ''ఆ బ్రహ్మయే నేను''అను జ్ఞానం కలిగితీరుతుంది).

(పై మూడు పేరాలలో చెప్పినవిషయమునే ఈ క్రింది రెండు శ్లోకాలు చెపుతున్నాయి.

శ్లో|| మౌనవ్యాఖ్యాప్రకటితపరబ్రహ్మతత్త్వం యువానం

మూ|| సమనుప్రాప్తే కలౌయుగే అతీతే చ ప్రాయస్త్రిసహస్ర వర్ష మితే కాలే కలిప్రభావ వశతః, జనానాం వైదికేషు ధర్మేషు క్రమశః శ్రద్ధా మందీభూతా. అవైదికేష్యే వాచారేషు రుచిరుత్కటా సంజాతా. త్రయ్యంత పరమ తాత్పర్యభూత పరమ ధర్మరూపాద్వైత దర్శన ప్రతిపక్ష భూతాని దర్శనాని బహూని, ఉన్నమయ్య శిరాంసి, విజృంభమాణా న్యాసన్‌ | తేషు కానిచన ఆస్తిక దర్శనాని, కానిచన నాస్తిక దర్శనాని ఆస్తిక దర్శనాని యద్యపి వేదవాక్యానాం ప్రామాణ్య మంగీకుర్వంతి, తథాపిశ్రుత్యంత పరమ తాత్పర్య భూతాద్వైత దర్శనవిషయేతాని ప్రతిపక్షస్థాన ఏవ నివిశంతి-వాక్యాభాస యుక్త్వా భాసావష్టంభేన | యాని తు నాస్తిక దర్శనాని పాషండ ప్రణీతాని తాని సర్వేషామేవ శ్రుతివాక్యానాం ప్రామాణ్య మపలపంతి, స్వబుద్ధి బలమాత్రా వష్టంభేన యుక్త్వాభాసాన్‌ ప్రదర్శయంతి, పరమ ధర్మరూపాద్వైత దర్శనం నితరాం ప్రతిక్షేప్తుం ప్రయతంతే | సమ్యగ్విచార్య శాస్త్రార్థం యథావత్‌ ప్రతిపత్తు మక్షమతయా, జనాశ్చ బహవః, ప్రఖ్యాత పురుష ప్రణీతాని తాన్యేవ దర్శనాని అవలంబ్య, పరమ పురుషార్థ ప్రాపక రాజమార్గ భూతాత్‌ వైదిక కర్మోపాసనాజ్ఞాన లక్షణాత్‌ సన్మార్గాత్‌, భ్రష్టాస్సమభూవన్‌ |

అను|| కలియుగం ప్రారంభం అయింది. దాదాపు మూడు వేల సంవత్సరాలు గడిచాయి. కలిప్రభావంవల్ల వైదికధర్మం విషయంలో క్రమంగా జనుల శ్రద్ధ సన్నగిల్లింది. అవైదికా లైన ఆచారాలయందు ఆసక్తి అత్యధికం అయింది. ఉపనిషత్తుల పరమతాత్పర్యమ, పరమధర్మమూ అయిన అద్వైతదర్శనానికి విరుద్ధమైన ఎన్నో దర్శనాలు తలెత్తి విజృంభించసాగాయి. వాటిలో కొన్ని ఆస్తికదర్శనా లైతే కొన్ని నాస్తికదర్శనాలు. ఆస్తికదర్శనాలు వేదవాక్యాల ప్రామాణ్యాన్ని అంగీకరించినా అవి కొన్ని వాక్యాభాసలను (తమకు అనుకూలంగా ఉన్నట్లు పైకి కనబడేవి వాక్యాభాసలు) యుక్త్యాభాసలను (సరియైన యుక్తులు కాకపోయినా యుక్తుల వలె కనబడేవి యుక్త్యాభాసలు) దన్నుగా తీసికొని ఉపనిషత్తుల పరమతాత్పర్య మైన అద్వైతదర్శనానికి ప్రతిపక్షస్థానంలోనే నిలబడ్డాయి. పాషండులు రచించిన నాస్తికదర్శనా లైతే శ్రుతివాక్యాలకు ఏ మాత్రమూ ప్రామాణ్యం అంగీకరించకుండా కేవలం స్వబుద్ధిబలాన్నే ఆధారంగా చేసికొని యుక్త్యాభాసలు ప్రదర్శిస్తూ పరమధర్మమైన అద్వైతాన్ని అన్ని విధాలా ఆక్షేపించడానికి ప్రయత్నించాయి. బాగా విచారణ చేసి శాస్త్రార్థాన్ని ఉన్న దున్నట్లుగా గ్రహించే సామర్థ్యం లేకపోవడంతో చాలా మంది జనులు ప్రసిద్ధపురుషులచేత నిర్మించబడిన మతాలను అవలంబించి పరమపురుషార్ధాన్ని పొందించే రాజమార్గమైన వైదికములైన కర్మలు, ఉపాసనలు, జ్ఞానము అనే సన్మార్గంనుంచి భ్రష్టు లయ్యారు.

మూ|| తదా త్రయ్యంతపక్ష ప్రతిపక్షభూతాని తాని సర్వాణి దర్శనాని విఘటయ్య, పరమశ్రేయో నిదానభూతం శ్రుత్యంతసార సమ్మతం సన్మార్గం సంస్థాపయితుం, పూర్వం యః న్యగ్రోధమూలే దక్షిణామూర్తిరూపేణ ప్రాదుర్భూయ, మౌనలక్షణన వ్యాఖ్యానేన పరమ ధర్మరూపమాత్మదర్శనం సమనుగృహ్య సముత్తారయామాస మహర్షి సంఘం, స ఏవ భగవాన్‌, ఆదిగురుః, సర్వగురుః, శంభుః, సర్వజ్ఞః, ఈశానో విద్యానాం, శఙ్కరః శంకరాచార్యరూపేణావతతారావని మండలే |

అను|| అప్పుడు, ఉపనిషత్సిద్ధాంతానికి విరుద్ధము లైన ఆ దర్శనా లన్నింటిని రూపుమాపి పరమశ్రేయస్సుకు (మోక్షానికి)మూలకారణము, వేదాంతాల సారమూ అయిన సన్మార్గాన్ని స్థాపించడంకోసం, పూర్వం వటమూలంలో దక్షిణామూర్తి రూపంలో ఆవిర్భవించి మౌనరూప మైన వ్యాఖ్యానంచేత పరమధర్మ మైన ఆత్మజ్ఞానం అనుగ్రహించి మహర్షి సంఘాన్ని తరింపచేసిన భగవంతుడు, ఆదిగురువు, సర్వగురువు, శంభువు (సుఖానికి స్థాన మైనవాడు), సర్వజ్ఞుడు, సకలవిద్యాధీశుడు అయిన శంకరుడే శంకరాచార్యరూపంతో భూమండలంమీద అవతరించాడు.

మూ||అవతీర్య సః భగవాన్‌ పూజ్యపాదః శ్రీశంకరచార్యః, ద్వాపరాంతే శ్రీమతో నారాయణస్యాంశతః సంజాతేన శ్రీవేదవ్యాసేన భగవతా గ్రథితస్య, నిఖిల నిగమ పరమ తాత్పర్య నిర్ణయ పరస్య బ్రహ్మసూత్ర సందర్భస్య, తథోపనిషదాం, గీతాశాస్త్రస్య చ శ్రుతి స్మృతి పురాణానుగతం, సద్యుక్తి సంకలితం, గభీరతరం భాష్యం నిర్మాయ, యథావదు పసన్నేభ్యం, అనుగతేభ్యః ఉపదిశన్‌, ఆసేతు శీతాచల భూభాగం స్వపాదసంచారేణ పవిత్రీకుర్వన్‌, తత్ర తత్ర విద్యమానాన్‌ పాషండనాస్తిక దర్శనానుయాయినః, వాదోద్ధతాన్‌, ప్రబల యుక్తివాద నిపుణాన్‌, సర్వాన్‌ విదుషః, లీలయా మౌనైన శరణానకరోత్‌. ప్రబల తరయుక్తి ప్రదర్శనపూర్వకం, తద్యుక్తీనామాభాసతాం - ప్రమాణాసంమతతాం, తదుక్తిషు పూర్వాపర విరోధితాం చ ప్రాదర్శయత్‌ |

@ƒ«sVee aRPLiNRPLRi˳ÏÁgRiª«s»R½WöÇÁùFyµR…VÌÁV @ª«s»R½LjiLiÀÁ, µy*xmsLSLi»R½LiÍÜ[ ƒyLS¸R…VßØLiaRP»][ ÇÁ¬søLiÀÁƒ«s ˳ÏÁgRiª«sLi»R½V\®²…ƒ«s ®ªs[µR…ªyùxqsV²R…V LRiÀÁLiÀÁƒ«sµj…. xqsª«sVxqsò ®ªs[µyÌÁ xmsLRiª«sV »y»R½öLSù¬sõ ¬sLñRiLiVVLi¿RÁ²y¬sNTP Dµôj…xtísQª«sVW @LiVVƒ«s ú‡Áx¤¦¦¦øxqsWú»R½úgRiLi´y¬sNTP, Dxms¬sxtsQ»R½VòÌÁNRPV, gki»yaSryòQû¬sNUP NRPW²y úaRPV¼½cxqsøQX¼½cxmsoLSßØÌÁNRPV @ƒ«sVgRiVßáLigS ª«sVLiÀÁ ¸R…VVNRPVòÌÁ»][ NRPW²T…ƒ«s @¼½gRiLiÕ³dÁLRi \®ªsVƒ«s ˳ØxtsQùLi LRiÀÁLiÀÁ ¸R…V´y„sµ³j…gS »R½ƒ«sƒ«sV ¿Á[Lji »R½ƒ«s»][ NRPW²R… Dƒ«sõ bPxtsvùÌÁNRPV Dxms®µ…[bPxqsWò }qs»R½Vª«soƒ«sVLi²T… z¤¦¦¦ª«sW¿RÁÌÁLi ª«sLRiNRPW Dƒ«sõ ˳ÏÁW˳ØgS¬sõ »R½ƒ«s FyµR…xqsöLRi+¿Á[»R½ xms„sú»R½Li ¿Á[xqsWò @NRPä²R…NRPä²R… Dƒ«sõ, ªyµR…LiÍÜ[ DµôR…»R½V\ÛÍÁƒ«s, úxms‡ÁÌÁª«sVV\ÛÍÁƒ«s ¸R…VVNTPòªyµyÌÁÍÜ[ xqsª«sVLóRiV\ÛÍÁƒ«s, ƒyzqsòNRPµR…LRi+ƒyÌÁƒ«sV @ƒ«sVxqsLjiLi¿Á[ FyxtsQLi²R…xmsLi²T…»R½VÌÁ ƒ«sLiµR…Lji¬ds, @ƒy¸R…WxqsLigS ƒ¯[ÎýÏÁ§ ¾»½LRiª«sNRPVLi²y ¿Á[aSLRiV. FsNRPV䪫s úxms‡ÁÌÁª«sVV\ÛÍÁƒ«s ¸R…VVNRPVòÌÁƒ«sV ¿RÁWzms ªyÎýÏÁ ¸R…VVNRPVòÌÁV A˳Øxqsª«sVVÛÍÁ[ (ryLRiLRiz¤¦¦¦»R½ª«sVVÛÍÁ[)@¬ds, úxmsª«sWßØÌÁNTP „sLRiVµôðR…\®ªsVƒ«s ª«s¬ds, @„s xmspLS*xmsLRi „sL][µ³R…Li»][ ¬sLi²T… Dƒyõ ¸R…V¬ds ¿RÁWzmsLi¿yLRiV.

మూ|| ఆస్తిక దర్శనేష్వపి - జీవేశ్వర ముక్తి తత్సాధనాది విషయేషు యే నిర్ణయాస్తేషాం శ్రుతిస్మృత్యాది ప్రమాణా సంమతతాం, సద్యుక్తి విధురతాం చ ప్రదర్శ్య శ్రుతిస్మృతి పురాణాదిసమ్మతైః పటుతర సద్యుక్తి బంధురైః వాడైః ఆస్తిక దర్శనానుయాయినో7పి జిత్వా, అద్వైతదర్శనస్య సర్వాతిశాయితాం, సర్వదర్శన మూర్ధన్యతాం చ సుష్ఠున్యరూపయత్‌ |

@ƒ«sVee ÒÁª«so²R…V, CaRP*LRiV²R…V, ª«sVVNTPò, µy¬sNTP ryµ³R…ƒyÌÁV ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s „sxtsQ¸R…WÌÁÍÜ[ AzqsòNRP µR…LRi+ƒyÌÁÍÜ[ Dƒ«sõ ¬sLñRi¸R…WÌÁV NRPW²R… úaRPV¼½cxqsøQX»yùµj…úxmsª«sWßØÌÁNRPV xqsª«sVø»R½\®ªsVƒ«s„s NSª«s¬ds, »R½gjiƒ«s ¸R…VVNRPVòÌÁV ÛÍÁ[¬s ¬sLñRi¸R…W ÌÁ¬ds ¿RÁWzmsLiÀÁ úaRPV¼½cxqsøQX¼½cxmsoLSßصj… xqsLiª«sV»R½ª«sVVÌÁV µR…X²³R…ª«sVV\ÛÍÁƒ«s xqsµR…VùNRPVòÌÁ»][ µR…X²³R…ª«sVVÌÁW @LiVVƒ«s ªyµyÌÁ¿Á[»R½ AzqsòNRPµR…LRi+ƒyÌÁƒ«sV @ƒ«sVxqsLjiLi¿Á[ ªyÎýÏÁƒ«sV ÇÁLiVVLiÀÁ @\®µ…Q*»R½µR…LRi+ƒ«sLi @¬sõLiÉÓÁNRPLiÛÉÁ[ g]xmsöµR…¬ds, xqsLRi*µR…LRi+ƒyÌÁÍÜ[NTP úZaP[xtísQ\®ªsVƒ«s µR…¬ds ¿RÁNRPägS ¬sLRiWzmsLi¿yLRiV.

మూ|| అపి చ, శాంతి దాంత్యాది సకల కళ్యాణ గుణసారాః శ్రీ శంకర భగవత్పూజ్య పాదాః వాదేషు పరాజిత మనీషి మండలీం పండిత మండల మండనాయ మాన మండన మిశ్రాదీంశ్చ మధుర మధుర వాఙ్ని గుంభ##నైః భవభయాదూరీకరణక్షమం, పరమధర్మరూప మాతృదర్శనం సాధూపదిశ్య, తేషాం స్వాంతేవాసితాం చాంగీకృత్య అనుగృహ్య. దీక్షాం చ దత్వా, యావతిభారతే ప్రథితాని శైవవైష్ణవాదీని యాని షణ్మతాని, తాని తత్రత్యా7 సదాచారా నిస్సారణన, వేదాంత మార్గానుగుణ్యన సమ్యక్‌ సంశోధ్య వ్యవస్థాప్య చ, షణ్మత స్థాపకాచార్యఖ్యాతిం లబ్ధ్వా, పరమపురుషార్థ ప్రాపణక్షమాం కర్మ ధ్యాన జ్ఞాన లక్షణ పర్వత్రయోపేతాం, చాతుర్వర్ణ్య వ్యవస్థానుగతాం, వైదికీం సత్సరణిం ముముక్షుభి రనుసరణీయా ముపదిశ్య, ముపదిశ్య, అమానుష ప్రతిభా విశేషైర్విరాజమానాః సర్వ జగద్గురుత్వేన, సర్వైః పండితైః అభిష్టూయమానా వ్యరాజంత |

@ƒ«sVee @Li¾»½[NSNRPVLi²ycaSLi¼½, µyLi¼½ ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s xqsª«sVxqsòNRPÍØùßágRiVßØÌÁ ryLRi\®ªsVƒ«s $aRPLiNRPLRi˳ÏÁgRiª«s»R½WöÇÁùFyµR…VÌÁV ªyµyÌÁÍÜ[ J²T…F¡LiVVƒ«s xmsLi²T…»R½VÌÁ xqsª«sVVµy¸R…Vª«sVVƒ«sNRPW xmsLi²T…»R½ª«sVLi²R…ÖÁNTP @ÌÁLiNSLRi˳ÏÁW»R½V\ÛÍÁƒ«s ª«sVLi²R…ƒ«s„sVúaSµR…VÌÁNRPW @¼½ª«sVµ³R…VLRiª«sVV\ÛÍÁƒ«s ªyNRPVäÌÁ»][ ˳ÏÁª«s˳ÏÁ¸R…W¬sõ µR…WLRiLi¿Á[¸R…V²y¬sNTP xqsª«sVLóRiª«sVV, xmsLRiª«sVµ³R…LRiøª«sVW @LiVVƒ«s A»R½øµR…LRi+ƒy¬sõ ¿RÁNRPägS Dxms®µ…[bPLi¿yLRiV. ªyÎýÏÁƒ«sV »R½ª«sV bPxtsvùÌÁƒ«sVgS @LigkiNRPLjiLiÀÁ xqsLiƒyùxqs µk…ORPQ NRPW²R… B¿yèLRiV. ®ªsVV»R½òLi ˳ØLRi»R½®µ…[aRPLiÍÜ[ úxmszqsµôðR…LigS Dƒ«sõ \ZaPª«s\®ªsxtñsQªyµj…xtsQßáø»yÌÁÍÜ[ Dƒ«sõ ¿Á²R…V A¿yLSÌÁƒ«sV »]ÌÁgjiLiÀÁ ªyÉÓÁ¬s ®ªs[µyLi»R½ª«sV»y¬sNTP @ƒ«sVgRiVßáLigS ¿RÁNRPägS xqsLia][µ³j…LiÀÁ, ªyÉÓÁ¬s A„sµ³R…LigS róyzmsLi¿RÁ²R…¿Á[»R½ xtsQßáø»R½róyxmsƒy¿yLRiVùÌÁVgS ÆØù¼½F~LiµyLRiV. ª«sVVª«sVVORPVª«soÌÁV @ƒ«sVxqsLjiLi¿RÁµR…gjiƒ«sµj…, xmsLRiª«sVxmsoLRiVuyLóS¬sõ F~Liµj…Li¿RÁ²y¬sNTP xqsª«sVLóRiª«sVW, NRPLRiøcµ³yùƒ«scÇì؃«sª«sVV ÌÁ®ƒs[ ª«sVW²R…V xmsLRi*ÌÁ»][(„s˳ØgSÌÁ»][)NRPW²T…ƒ«sµk… ¿y»R½VLRi*LñRiQùª«sùª«sxqósNRPV @ƒ«sVgRiVßáLigS DLi®²…[µj… @LiVVƒ«s \®ªsµj…NRPª«sWLæS¬sõ Dxms®µ…[bPLiÀÁ, ª«sWƒ«sª«sª«sWú»R½VÌÁÍÜ[ µR…VLýRi˳ÏÁª«sVV\ÛÍÁƒ«s úxms¼½ËØ„sZaP[uyÌÁ»][, xqsLRi*ÇÁgRiµæR…VLRiVª«soÌÁVgS xqsNRPÌÁxmsLi²T…»R½VÌÁ¿Á[»R½ xqsVò¼½Lixms‡Á²R…V¿RÁV „sLSÑÁÍýØLRiV.

మూ|| తతః, స్వేన వ్యవస్థాపితాయా వైదికసరణః తదనుగత సదాచార స్యాపి చిరస్థాయిత్వ కల్పనాయ, భారతే సర్వత్ర చతసృషు దిక్షు ఆచార్యాపీఠానుపకల్ప్య, తత్ర శ్రీచక్ర ప్రతిష్ఠాం విధాయ, నిరంతరాద్వైతవిద్యా వినోద రసికాః శ్రీజగద్గురు శంకర భగవత్పూజ్య పాదాచార్యాః శుద్ధ జ్ఞానైక మూర్తేః, కారణపర చిద్రూపాయాః, శ్రీ కామాక్షీ దేవ్యాః పరివస్యానుషక్తాంతఃకరణాస్సంతః, తత్ర స్వనిర్మితే పీఠవరే కంచిత్కాల ముషిత్వా, స్వకీయే పీఠే స్వ శిష్యవరం సర్వజ్ఞమునిం పీఠాధి పమాచార్యం విధాయ, బ్రహ్మాత్మైక్యానుభూతి సంపన్న నిస్తులానంద నిర్భరాం, నిర్విశేష నిష్ర్పపంచ శుద్ధ చిద్రూపతా లక్షణాం సిద్దిముపగతాం |

అభణచ్చ హి యో7త్ర పతిర్యతిరాట్‌

@ƒ«sVee zmsª«sVøÈÁ, ¬sLRiLi»R½LRiª«sVV @\®µ…Q*»R½„sµyù„sƒ¯[µR…ª«sVVƒ«sLiµR…V AxqsNRPVòQ\ÛÍÁƒ«s $ ÇÁgRiµæR…VLRiV aRPLiNRPLRi˳ÏÁgRiª«s»R½WöÇÁùFyµR…VÌÁV »yª«sVV ª«sùª«sxqósÌÁV GLRiöLRiÀÁƒ«s \®ªsµj…NRPª«sWLæS¬sNTP, µy¬sNTP xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s xqsµy¿yLS¬sNTP ÀÁLRiróyLiVV»R½*Li NRPÖÁöLi¿RÁ²R…LiN]LRi\ZNP ˳ØLRi»R½®µ…[aRPLiÍÜ[ ƒyÌÁVgRiV µj…NRPVäÌÁ¸R…VLiµR…V ƒyÌÁVgRiV A¿yLRiù{mshSÌÁƒ«sV ®ƒsÌÁN]ÖÁö »R½ª«sV úxmsª«sVVÅÁbPxtsvùÌÁƒ«sV A {mshSÌÁNRPV @µ³j…xms»R½V\ÛÍÁƒ«s A¿yLRiVùÌÁƒ«sVgS ¬s¸R…V„sVLi¿yLRiV. »R½LRiVªy»R½ NSLiÀdÁxmsoLRiLi ¿Á[Lji @NRPä²R… $¿RÁúNRP úxms¼½xtîsQ ¿Á[zqs, aRPVµôR…Çì؃«sxqs*LRiWxmsoLSÌÁV NSLRißáxmsLjiÀÁúµR…Wxms @LiVVƒ«s $NSª«sWOUPQ®µ…[„s¬s }qs„sLi¿RÁVÈÁÍÜ[ AxqsNRPòÀÁ»R½VòQ\ÛÍÁ @NRPä²R… »yª«sVV róyzmsLiÀÁƒ«s {mshS¬sõ @µ³j…ztîsQLiÀÁ N]Li»R½ NSÌÁª«sVVLi²T…, »R½ª«sV bPxtsQùúZaP[xtísv\®²…ƒ«s xqsLRi*ÇìÁª«sVV¬s¬s {mshSµ³j…xms¼½¬sgS ¬s¸R…V„sVLiÀÁ ú‡Á¥¦¦¦øQ\¾»½QøNSùƒ«sV˳ÏÁª«sLi¿Á[»R½ ÌÁÕ³ÁLi¿Á[ ryÉÓÁ ÛÍÁ[¬s Aƒ«sLiµR…Li»][ ¬sLi²T…ƒ«sµk…, „sZaP[xtsQª«sVVÌÁV ÛÍÁ[¬sµk…, úxmsxmsLi¿RÁaRPWƒ«sùª«sVW @LiVVƒ«s aRPVµôðR…ÀÁúµR…WxmsLiÍÜ[ DLi²R…²R…Li @®ƒs[ ÌÁORPQßáLi gRiÌÁ zqsµôðj…¬s F~LiµyLRiV.

శ్లో || అజ్ఞానాన్తర్గహనపతితానాత్మవిద్యోపదేశై

'అజ్ఞాన మనే అరణ్యమధ్యంలో పడి సంసార మనే దావాగ్నిశిఖలచేత ఉడికించి వేయబడుతూన్న జనులను ఆత్మవిద్యోపదేశాలచేత రక్షించడంకొరకై మౌనమును విడచి వటవృక్షమూలంనుండి శంకరాచార్యరూపంలో లేచి వస్తూన్న శివుని మూర్తి లోకంలో సంచరిస్తూన్నది''.

శ్లో|| సకలజ్ఞపదం సమవాప్య గురు

''జగద్గురు వైన శంకరాచార్యులు వేదోక్త మైన ఉత్తమమార్గాన్ని ప్రకాశింపచేయడం కొరకు సర్వజ్ఞస్థానాన్ని పొంది (అధిష్ఠించి) పీఠసముదాయాన్ని నెలకొల్పి, తన శిష్యప్రముఖులను పీఠాధిపతులనుగా నియమించారు.

శ్లో|| నిగమాన్తసుదృక్‌ తత ఏష గురు

''పిమ్మట వేదాంతములను చక్కగా పరీక్షించిన ఈ గురువు పరబిన్దువును చేరి ఉన్న వరకామకలను స్వయంగా అర్చించడంకొరకు సంసారంనుండి ముక్తి కలిగించే ఉత్తమ మైన కాంచిపురంలో చిరకాలం నివసించాడు.

శ్లో|| స ఉపాసనయాత్మవిచారణయా

''పరబ్రహ్మవేత్తలలో శ్రేష్ఠుడైన ఆ గురువు ఉపాసనచేత, ఆత్మవిచారంచేత, వేదవేత్తలతో సంభాషణలచేతా కాలం గడుపుతూ ఈ పురంలో సిద్ధి పొందాడు''.

శ్లో|| స్వకపీఠవరే సకలజ్ఞమునిం

అభణచ్చ హి యో7త్ర పతిర్యతిరాత్‌

''ఆ గురుశ్రేష్ఠుడు తన పీఠానికి సర్వజ్ఞమునిని పీఠాధిపతిగా చేసి, ఏ యతీంద్రుడు ఈ పీఠానికి అధిపతిగా ఉంటాడో అతడు నా పీఠసముదాయానికి అధిపతి అవుతాడు అని కూడ చెప్పాడు''.

మూ|| తదనంతరం ప్రాయః సహస్రహాయనమితే కాలే భారతావనేః యవనాదయః శాసకా రాజాన స్సమభూవన్‌, యే హి పరమపావనాయా వైదికసరణః ప్రతిఘాతనే నిరతాః, అనాఘ్రాత ధర్మశాస్త్రవార్తాగన్ధాః, అపరిచితాధ్యాత్మ శాస్త్ర వృత్తాంతాః, యేషాం చారుచిర్దైవ్యాం సంపది | తైః శాస్యమానానాం భారతీయానా మపి మనాంసి యథా రాజా ఇతి న్యాయేన, కలేః ప్రభావాచ్చ బహుత్ర తదను సారీణ్యవాభూవన్‌ | యే తు తదనుసరణం నానుమన్వతే, తే చ భీత్యా వ్యాకులితాంతః కరణాః సమభవన్‌| కేషాం చన హృదయాని ధర్మస్వరూప నిర్ణయే అప్రభూణి, అస్మత్పక్షే విశ్వాసహీనాని చ సంవృత్తాని| తతశ్చ భారతే అభ్యుదయ నిః శ్రేయస నిదానభూతే దర్మ్యేపథి ప్రవృత్తి రత్యంతం కృశతా మధిగతా | సదాచారో7 పి సంస్తంభితప్రచారో 7 భూత్‌ | చాతుర్వర్ణ్య వ్యవస్థా దూరీభూతా | ధర్మసేతవశ్చ విరూపా స్సమజనిషత |

@ƒ«sVee »R½LRiVªy»R½ µyµyxmso ®ªsLiVVù xqsLiª«s»R½=LSÌÁ FyÈÁV ¸R…Vª«sƒyµR…VÌÁV ˳ØLRi»R½®µ…[aRP FyÌÁNRPV ÌÁ¸R…WùLRiV. ªyÎýÏÁLiµR…LRiW xmsLRiª«sVFyª«sƒ«s\®ªsVƒ«s \®ªsµj…NRPª«sWLæS¬sõ µ³R…*LixqsLi ¿Á[¸R…V²y¬sNTP AxqsNRPVòQ\ÛÍÁ DƒyõLRiV. µ³R…LRiøaSryòQûÌÁ gRiLiµ³R…Li NRPW²R… ªyÎýÏÁNTP ¾»½ÖÁ¸R…VµR…V. @µ³yù»R½øaSxqsòQûLi @LiÛÉÁ[ G„sVÉÜ[ ªyÎýÏÁZNP[ ª«sWú»R½ª«sVW xmsLji¿RÁ¸R…VLi ÛÍÁ[µR…V. ªyÎýÏÁNTP \®µ…ª«sxqsLixmsµR… @LiÛÉÁ[®ƒs[ ®ªsgRiÈÁV.""¸R…V´y LSÇØ »R½´y úxmsÇØM'' @®ƒs[ ƒyù¸R…VLi¿Á[»R½, NRPÖÁúxms˳ت«sLiª«sÍýØ NRPW²R… ªyÎýÏÁ¿Á[»R½ FyÖÁLixms‡Á²R…V»R½Wƒ«sõ ˳ØLRi¼d½¸R…VVÌÁ ª«sVƒ«sxqsV=ÌÁV NRPW²R… ªyÎýÏÁ®ƒs[ @ƒ«sVxqsLjiLiÀÁ DLi®²…[„s. ªyÎýÏÁ xmsµôðR…¼½¬s @ƒ«sVxqsLjiLi¿RÁNRPW²R…µR…ƒ«sVNRPV®ƒs[ªyÎýÏÁ ª«sVƒ«sxqsV=ÌÁV ˳ÏÁ¸R…VLi»][ ªyùNRPVÌÁLigS DLi®²…[„s. µ³R…LRiøxqs*LRiWxmsLi G„sVÉÜ[ ¬sLñRiLiVVLi¿Á[ ryª«sVLóRiQùLi ÛÍÁ[¬s N]LiµR…Lji x¤¦¦¦XµR…¸R…WÌÁÍÜ[, ª«sVƒ«s xmsORPQLi „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ „saS*xqsLi xqsƒ«sõgjiÖÁLiµj…. µy¬s»][ ˳ØLRi»R½®µ…[aRPLiÍÜ[ @˳ÏÁVùµR…¸R…V¬sMúZaP[¸R…VryÌÁNTP ª«sVWÌÁNSLRißá \®ªsVƒ«s µ³R…LRiøxqsLiª«sV»R½ \®ªsVƒ«s ª«sWLæRiLiÍÜ[ úxmsª«sLjiòLi¿RÁ²R…Li ¿yÍØ »R½gæjiF¡LiVVƒ«sµj…. xqsµy¿yLS¬sNTP úxms¿yLRiLi ¬sÖÁÀÁF¡LiVVLiµj…. ¿y»R½VLRi*LñRiQùª«sùª«sxqós µR…WLRiLi @LiVVF¡LiVVLiµj…. µ³R…LSø¬sNTP xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s ¬s¸R…Vª«sWÌÁV »yLRiVª«sW \lLiƒ«s„s.

మూ|| ఏవం స్థితే, యో హి శంకరాచార్యరూపేణావతీర్య, పటుతరవాదైః అవైదికాని దర్శనాని విఘటయ్య, ధర్మ్యంపంథాన మవనౌ సంస్థాపయామాస, స ఏవ భగవాన్‌ శంభుః ఈశానః స్వానుష్ఠానేన, శాస్త్ర రహస్యార్థ ప్రకాశన పటుభి ర్మృదువాదైః పరమధర్మభూతా ద్వైత దర్శన ప్రబోధన చణ వ్యాఖ్యా విశేషైః, భారతావనౌ ధర్మమార్గస్య గ్లానిమపనీయ, సుప్రతిష్ఠితత్వ సంపాదనాయ, ధర్మప్రతిష్ఠాపనా చార్య రూపేణావతరణ మావశ్యకమితి నిశ్చిత్య, జగద్గురు దేశికేంద్ర శ్రీచంద్రశేఖరేంద్ర సరస్వతీ స్వరూపేణావ తతారావని మండలే|

@ƒ«sVee BÍØ DLiÈÁWLi²R…gSc˳ÏÁgRiª«sLi»R½V\®²…ƒ«s G aRPLi˳ÏÁVª«so, G CaSƒ«sV²R…V aRPLiNRPLS¿yLRiù LRiWxmsLiÍÜ[ @ª«s»R½LjiLiÀÁ @\®ªsµj…NS \ÛÍÁƒ«s µR…LRi+ƒyÌÁƒ«sV ¿³Á[µj…LiÀÁ ˳ÏÁW„sV„dsVµR… µ³R…LRiøª«sWLæS¬sõ róyzmsLi¿y²][ A aRPLi˳ÏÁV®ªs[ »yƒ«sV xqs*¸R…VLigS ¿Á[zqs @ƒ«sVuîyƒ«sLi¿Á[»R½, aSxqsòQûLiÍÜ[ Dƒ«sõ LRix¤¦¦¦xqsù „sxtsQ¸R…WÌÁƒ«sV úxmsNSbPLixms¿Á[¸R…V²R…LiÍÜ[ xqsª«sVLóRiQ\®ªsVƒ«s ª«sVXµR…VxqsLi˳ØxtsQßá¿Á[»R½, xmsLRiª«sVµ³R…LRiøQ\®ªsVƒ«s @\®µ…Q*»R½µR…LRi+ƒy¬sõ ËÜ[µ³j…Li¿RÁ²R…Li „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ xqsª«sVLóRiª«sVVÌÁVgS úxmszqsµôðR…ª«sVV\ÛÍÁƒ«s „sbPxtísQ„sxtsQ¸R…V „sª«sLRißØÌÁ¿Á[»y µ³R…LRiøª«sWLæS¬sNTP GLRiö²T…ƒ«s gýS¬s¬s »]ÌÁgjiLiÀÁ ¼½Ljigji µy¬s¬s ˳ØLRi»R½®µ…[aRPLiÍÜ[ zqósLRiLigS ¬sÌÁxms²y¬s\ZNP µ³R…LRiøúxms¼½uîyxmsƒy¿yLRiùLRiWxmsLiÍÜ[ @ª«s»R½LjiLi¿RÁ²R…Li @ª«sxqsLRiLi @¬s ¬saRPèLiVVLi¿RÁVN]¬s ÇÁgRiµæR…VLRiVc ®µ…[bPZNP[LiúµR…c ¿RÁLiúµR…ZaP[ÅÁlLi[LiúµR…xqsLRixqs*¼d½LRiWxmsLiÍÜ[ ˳ÏÁWª«sVLi²R…ÌÁLi „dsVµR… @ª«s»R½LjiLi¿y²R…V.

మూ|| శ్రీమద్భిరనన్య సాధారణౖ రతి మహత్తరైః, సర్వ లోకోద్ధరణఫలైః, వేద తద్ధర్మమార్గ సముద్ధరణానుకూల వ్యాపారరూపైః చరితైః, శ్రీచరణానాం భగవత్తా అభివ్యక్తా భవతి |

@ƒ«sVee $¿RÁLRißáVÌÁV ˳ÏÁgRiª«sLi»R½V®²…[ @®ƒs[ „sxtsQ¸R…VLica][˳ظR…VVNRPòª«sVVÌÁV, B»R½LRiVÛÍÁª«sLjiNUP ryµ³R…ùª«sVVÌÁV NS¬s„ds, xqsª«sVxqsòÇÁƒ«sVÌÁƒ«sV DµôðR…LjiLi¿RÁ²R… ª«sV®ƒs[ úxmsµ³yƒ«sxmnsÌÁLi N]LRiNRPV D®µô…[bPLi¿RÁ ‡Á²T…ƒ«s„ds ®ªs[µyÌÁƒ«sV, ®ªs[µR…ª«sWLæS¬sõ DµôðR…LjiLi¿RÁ²y¬sNTP @ƒ«sVNRPWÌÁ\®ªsVƒ«s NSLSùÌÁ LRiWxmsLiÍÜ[ Dƒ«sõ„ds @LiVVƒ«s ªyLji ¿RÁLjiú»R½ÌÁ ¿Á[»R½®ƒs[ xqsöxtísQLi @ª«so»R½VLiµj….

మూ|| అవతీర్ణస్య తస్యా తిబాల్య ఏవ వయసి - జన్మతః త్రయోవశాబ్ద ఏవ, శ్రీకాంచీనగరే శ్రీశంకరభగవత్పాదైః స్వయమధ్యుషితః, తదను సర్వజ్ఞ భిక్ష్వాదిభి ర్యతిపుంగనైః పరిపాల్యమానః శ్రీకామకోట్యాఖ్యయా ప్రథితః, యః పీఠరాజః, తస్యాధి పతిత్వేన పట్టాభిషేక మహోత్సవః సమజని |

@ƒ«sVee @ª«s»R½LjiLiÀÁƒ«s A aRPLiNRPLRiV²R…V c $NSLiÀÁƒ«sgRiLRiLiÍÜ[ ryOSQ»R½Vò $aRPLiNRPLRi ˳ÏÁgRiª«s»yöµR…VÌÁV @µ³j…ztîsQLiÀÁƒ«sµj…, »R½LRiVªy»R½ xqsLRi*ÇìÁÕ³ÁORPVª«so ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s ¸R…V¼½xmsoLigRiª«soÌÁ¿Á[»R½ xqsLiLRiOTPQLixms‡Á²T…µj…, $NSª«sVN][ÉÓÁ @ƒ«sV }msLRiV»][ úxmszqsµôðR…ª«sVW @LiVVƒ«s úZaP[xtîsQ\®ªsVƒ«s {mshS¬sNTP @µ³j…xms¼½gS, xmsµR…ª«sVW²R…V xqsLiª«s»R½=LSÌÁ ª«s¸R…VxqsV=ÍÜ[ @¼½ ËØÌÁùª«sVVƒ«sLi®µ…[, @Õ³ÁztsQNRPVò ²R…¸R…Wù²R…V.

మూ|| తదధిపతిత్వేనాభిషిక్తో యో యతివరః తేనైవ తత్పీఠాదిదేవతాపూజా కర్తవ్యా, నాన్యేన మహాపండితేనా పీతి తత్రత్యనియమః | అతస్తత్పీఠమర్యాదాభిజ్ఞః, తదాస్థాన విద్వాన్‌ పరమ్పరాగత తత్పీఠ దేవతామూర్తీః ప్రదర్శ్య, తత్పూజాప్రక్రియాం బోధయితుం ''ఇయం శ్రీచన్ద్రమౌళీశ్వరమూర్తిః, ఇయం శ్రీ త్రిపురసుందరీమూర్తిః, ఇమే పంచాయతన మూర్తిత్వేన ప్రసిద్ధా గణనాథాదయః'' ఇత్యాది సర్వముక్తవాన్‌ | సకృదుక్తిమాత్రేణ శ్రీబాల యతేః, బహోఃకాలాత్‌ సుపరిచితమివ, గృహపతేః గృహ్యార్థ పరికర పరిచయ ఇవ, తత్సర్వ మవగతమాసీత్‌|

@ƒ«sVee G ¸R…V¼d½LiúµR…V²R…V A {mshS¬sNTP @µ³j…xms¼½gS @Õ³ÁztsQNRPVò ²_»y²][ @»R½²R…V ª«sWú»R½®ªs[V A {mshSµ³j…®µ…[ª«s»R½ xmspÇÁ ¿Á¸R…WùÖÁ NS¬s, ª«sV¥¦¦¦xmsLi²T…»R½V \®²…ƒy NRPW²R… B»R½LRiV ÛÍÁª«s*LRiV ¿Á[¸R…VNRPW²R…µR…V @¬s A {mshRiLiÍÜ[ Dƒ«sõ ¬s¸R…Vª«sVLi. @LiµR…V¿Á[»R½ A {mshRiLiÍÜ[ Dƒ«sõ NRPÈíÁVËØÈýÁV ¾»½ÖÁzqsƒ«s Aróyƒ«s„sµy*LixqsV²R…V xmsLRiLixmsLRigS ª«sxqsWòƒ«sõ A {mshRiLiÍÜ[¬s ®µ…[ª«s»yª«sVWLRiVòÌÁƒ«sV ¿RÁWzms A ª«sVWLRiVòÌÁ xmspÇØ„sµ³yƒy¬sõ ËÜ[µ³j…Li¿RÁ²R…LiN]LRiNRPV ""Bµj… ¿RÁLiúµR…ª«s°ÖdÁaRP*LRiª«sVWLjiò. Bµj… ú¼½xmsoLRi xqsVLiµR…Lkiª«sVWLjiò. B„s xmsLi¿y¸R…V»R½ƒ«sª«sVWLRiVò ÌÁ¬s úxmszqsµôðR…V\ÛÍÁƒ«s gRißáƒy´yµR…VÌÁV'' B»yùµj… „sµ³R…LigS @¬sõ „sxtsQ¸R…WÌÁV ¿ÁFyö²R…V. INRP ª«sWLRiV C „sµ³R…LigS ¿Ázmsöƒ«sLi»R½ª«sWú»R½Li¿Á[»R½®ƒs[ A ËØÌÁ¸R…V¼½ A „sxtsQ¸R…W ƒ«sõLi»R½¬ds ¿yÍØ NSÌÁLi ƒ«sVLiÀÁ ¿yÍØ xmsLjiÀÁ»R½\®ªsVƒ«s „sxtsQ¸R…Vª«sVVƒ«sV ª«sÛÍÁ úgRiz¤¦¦¦Li¿y²R…V; gRiXx¤¦¦¦xqósV²R…V »R½ƒ«s gRiXx¤¦¦¦LiÍÜ[ Dƒ«sõ ª«sxqsVòª«soÌÁ ƒ«s¬sõLiÉÓÁ¬ds gRiVLjiòLiÀÁƒ«sÈýÁV @ƒy¸R…WxqsLigS gRiVLjiòLi¿y²R…V.

మూ|| తతః అర్చనాప్రసక్తౌ ''అర్చ్యే దేవే అర్చకేన 'త్వమేవాహమస్మి' ఇతి న్యాయేన అభేదదృష్టిః కర్తవ్యా'' ఇత్యుపదిష్ట మాస్థానపండితేన | సాపి వార్తా బాలయ తేర్న నూత్నే వాభాత్‌ | తదా సబాలయతిః దరహాస మంజులయా గభీరయా దృశా ''అర్చనా ప్రసక్తౌ?'' ఇత్యవోచత్‌, సర్వదైవేయం దృష్టి రావశ్యకీ ఖలు, ''అర్చనా ప్రసక్తౌ ఇతి కిమ్‌? ఇత్యాశయవానివ ఉపదేష్టారమవేక్షమాణః | ఇంగితజ్ఞస్య అధిగత తదాశయస్యాస్య పండితవర్యస్య హృదయం 'అహో విశిష్టా ప్రతిభా అస్య బాలకస్యే' తి విస్మయేన, 'పీఠవరస్యా స్మదీయస్య అర్హతమః అధిపతిర్లబ్ధ' ఇతి హర్షారేకేణ చ సముజ్జృంభిత మాసీత్‌ | అవగత తద్వృత్తాంతాః పీఠానుయాయినః సర్వే అమందానంద నిర్భరాః సవభూవన్‌ |

@ƒ«sVee »R½LRiVªy»R½ A Aróyƒ«sxmsLi²T…»R½V²R…V c ""@LRi胫s ¿Á[}qs xqsLiµR…LRi÷éLiÍÜ[ @LRi胫s ¿Á[}qsªy²R…V @LjièLi¿RÁµR…gjiƒ«s ®µ…[ª«so¬s „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ ""ƒ«sV®ªs[* ®ƒs[ƒ«sV @ƒ«sõÈýÁV @Û˳Á[µR…‡ÁVµôðj…»][ DLi²yÖÁ'' @¬s Dxms®µ…[bPLi¿y²R…V. C „sxtsQ¸R…VLi NRPW²R… A ËØÌÁ¸R…V¼½NTP úN]»R½òµj…gS NRPƒ«s‡Á²R…ÛÍÁ[µR…V. @xmsöV ²y ËØÌÁ¸R…V¼½ ÀÁLRiVƒ«sª«so*»][ xqsVLiµR…LRiª«sVVgS Dƒ«sõ gRiLiÕ³dÁLRi\®ªsVƒ«s ¿RÁWxmsoÌÁ»][ @ÍØ Dxms®µ…[bPLiÀÁƒ«s Aróyƒ«sxmsLi²T…»R½VßñÓá ¿RÁWxqsWò ""@LRi胫s ¿Á[}qs xqsLiµR…LRi÷éLiÍÜ[ƒy?'' @¬s úxmsbPõLi¿y²R…V. ""BÍØLiÉÓÁ µR…XztísQ FsÌýÁxmsöV²R…W DLi²yÖÁ NRPµy?@LRi胫s ¿Á[}qs xqsLiµR…LRi÷éLiÍÜ[ @®ƒs[ ª«sWÈÁ G„sVÉÓÁ?'' @®ƒs[ ˳ت«sLi A ÀÁLRiVƒ«sª«so*ÍÜ[, A úxmsaRPõÍÜ[ xqsVöéLjiLiÀÁƒ«sµj…. A xmsLi²T…»R½ª«sLRiVù²R…V A ËØÌÁ¸R…V¼½ ª«sVƒ«sxqsV=ÍÜ[¬s ˳تy¬sõ úgRiz¤¦¦¦Li¿y²R…V.""A¥¦¦¦! CËØÌÁV²R…V FsLi»R½ÉÓÁ „sbPxtísQ úxms¼½Ë³ØxqsLixmsƒ«sVõ²R…V! ª«sVƒ«s úZaP[xtîsQ\®ªsVƒ«s {mshS¬sNTP @¬sõ „sµ³yÍØ »R½gjiƒ«s @µ³j…xms¼½ ÌÁÕ³ÁLi¿y²R…V''@¬s A xmsLi²T…»R½V¬s x¤¦¦¦XµR…¸R…VLi x¤¦¦¦L<SaRPèLSùÌÁ»][ DF~öLigjiF¡LiVVƒ«sµj…. A {mshS¬sNTP xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«sªyÎýÏÁLiµR…LRiW C „sxtsQ¸R…VLi ¾»½ÖÁzqs @ª«sVLiµyƒ«sLiµR…˳ÏÁLji»R½x¤¦¦¦XµR…¸R…VV ÌÁ¸R…WùLRiV.

మూ|| ఏతత్పీఠ పూర్వాచార్యైః వ్యవస్థాప్య పరిపాల్య మానాద్వైతసభాయాః అధ్యక్షః పండితాగ్రగణ్యః, యష్టా చ బహుభిరధ్వరైః, పంచనదక్షేత్రవాసీ బాలకృష్ణ శాస్త్రి మహోదయః, ''బాలకః కశ్చనాస్మదీయే పీఠవరే అధిపతి త్వేనాభిషిక్తః, కిమయ మాచార్యస్థానే అవస్థాతుం, మహత్తరం, పీఠకార్యం నిర్వోఢుం చ శక్నుయాత్‌'' ఇతి సందిహానః, గత్వా స్వయం ద్రష్టవ్యం మయేతి నిశ్చిత్య, తత్ర గతః, యత్ర స బాలయతిః| ద్వారమతిక్రమ్య అంతఃప్రవిష్టే సతి, పురస్తాత్‌ కించిద్దూరే ఆసనే ఉపవిష్టః, రుచిరాకృతిః, ప్రసన్నేంద్రియః దరహాససముల్లాసి వదనమండలః, నిశ్చింతః, బాలయతిః దృగ్గోచరో7భూత్‌ | దృష్టే సతితస్మిన్‌, పండితాగ్రగణ్యస్య - పరిచర్యయా సుతృపై#్తరాహవ నీయాద్యగ్నిభి రుపదిష్టత త్త్వస్య, లబ్ధపరమార్థస్య, శిష్యపర్యస్య, ఉపకోసలస్య ముఖం, ప్రవాసాదేత్య దృష్ట్యా పరయా7నుకమ్పయా ఆచార్యో వదతి ''బ్రహ్మవిద ఇవ సోమ్య తే ముఖం భాతీ'' తి; సేయం ఉపకోసల కథా స్మృతి పథమాగతా | అహో బాలకో7యం విశిష్ట ఇవ భాతీతి చింతయన్‌ బాలయతే రంతిక మాగతః | స్వాన్తిక మాగతం తం పండితాగ్రగణ్యం స బాలయతిః 'ఆర్య! ధర్మ్యం భవతామగ్ని హోత్రాద్యనుష్ఠానం నిరన్తరాయం చలతి వా? తపశ్చర్యా చ'? ఇత్యపృచ్ఛత్‌ | పండిత వర్యస్య హృదయం హర్ష విస్మయాభ్యా మా పూరిత మాసీత్‌| అచింతయచ్చైవమ్‌ - 'అహ! కో7యం బాలః, పిత్రోరుత్సంగా దిదానీమేవ బహిరాగతః? విశిష్య శాస్త్రాణి నాధీతవాన్‌, మహాపండిత ఇవ భాతి | ఉచితతరం భణతి | నదనమస్య బ్రహ్మవిత్త్వ మభివ్యంజయతి, వచనం చాస్య ధర్మవిత్తమత్వమ్‌ | అయం సామాన్య బాల ఇతి న మన్తవ్యమ్‌ | నూనమనేన పీఠవరస్య సర్వతోముఖ వికాసో భవిష్యతి. సర్వజ్ఞతా చాస్య విఖ్యాతా భవిష్యతి' ఇతి నిశ్చిత్య స్వాశయం తత్రత్యేషు బహుత్ర చ ప్రకాశయన్‌ సంతోషేణ స్వపురం య¸° | తతశ్చ బాలయతేః ఖ్యాతిః సంపుష్పితస్య వృక్షస్య గన్ధఇవ, దూరతరం సమ్య గతి వ్యాప్తా 7 భూత్‌.

@ƒ«sVee @®ƒs[NRP ¸R…VÇìØÌÁV ¿Á[zqsƒ«sªy²R…V, xmsLi¿RÁƒ«sµR…ZOP[QQú»R½¬sªy{qs @LiVVƒ«s ËØÌÁNRPXxtñsQaSzqsòQû @®ƒs[ xmsLi²T…»yúgRigRißáVù²R…V C {mshS¬sõ @µ³j…ztîsQLiÀÁƒ«s ®ªsƒ«sVNRPÉÓÁ A¿yLRiVùÌÁV róyzmsLiÀÁ FyÖÁLiÀÁƒ«s @\®µ…Q*»R½xqs˳ÏÁNRPV @µ³R…ùQORPV²R…VgS DLi®²…[ªy²R…V. ""ª«sVƒ«s {mshS¬sNTP @µ³j…xms¼½gS Fsª«sL][ ËØÌÁVßñÓá @Õ³Á}tsQNTPLi¿y LRiÈÁ; C A¿yLRiù róyƒ«sLiÍÜ[ DLi²R…²y¬sNUP, ¿yÍØ NRPxtísQ\®ªsVƒ«s {mshSµ³j…xms»yù¬sõ ¬sLRi*z¤¦¦¦Li¿RÁ²y¬sNTP B»R½²R…V xqsª«sVLóRiV®²…[ƒy'' @®ƒs[ xqsLi®µ…[x¤¦¦¦Li»][, xqs*¸R…VLigS ®ªs×ýÁ „sxtsQ¸R…VLi G®ªsW ¾»½ÌÁVxqsVN][ªyÖÁ @®ƒs[ @Õ³ÁúFy¸R…VLi»][ A xmsLi²T…»R½ª«sLRiVù²R…V A ËØÌÁ ¸R…V¼½ Dƒ«sõ róyƒy¬sNTP ®ªsÎýزR…V. A¸R…Vƒ«s µy*LRiLiÍÜ[ úxms®ªs[bPLi¿RÁgS®ƒs[ N]Li¿ÁLi µR…WLRiLiÍÜ[ @LiµR…\®ªsVƒ«s ANSLRiLi»][, úxmsxqsƒ«sõª«sVV\ÛÍÁƒ«s BLiúµj…¸R…WÌÁ»][, ÀÁLRiVƒ«sª«so*»][ úxmsNSbPxqsWòƒ«sõ ª«sVVÅÁª«sVLi²R…ÌÁLi»][, FsÉíÓÁ ÀÁLi»y ÛÍÁ[NRPVLi²y INRP Axqsƒ«sLi„dsVµR… NRPWL]è¬s Dƒ«sõ ËØÌÁ¸R…V¼½ NRPƒ«s‡Á²ïy²R…V. ¿³yLiµ][ùgRixms¬sxtsQ»R½VòÍÜ[ INRP NRP´R… DLiµj…. DxmsN][xqsÌÁV ²R…®ƒs[ INRP ËØÌÁV²R…V »R½ƒ«s A¿yLRiVù²R…V úxmsªyry¬sNTP ®ªs×ýÁ ƒ«sxmsöV²R…V A¸R…Vƒ«s AÇìÁ úxmsNSLRiLi @x¤¦¦¦ª«s¬ds¸R…WµR…ùgRiVõÌÁNRPV }qsª«s ¿Á[aS²R…V. @LiµR…VNRPV xqsLi»][ztsQLiÀÁƒ«s A @gRiVõÌÁV ªy¬sNTP xmsLRiª«sWLóRi»R½»yòQ*¬sõ Dxms®µ…[bPLi¿yLRiV. úxmsªyxqsLi ƒ«sVLi²T… ª«sÀÁ胫s A¿yLRiVù²R…V ®µ…[µk…xmsùª«sWƒ«sLigS ®ªsÖÁgjiF¡»R½Wƒ«sõ bPxtsvù¬s ª«sVVÅÁLi ¿RÁWÀÁ FsLi»][ ú}msª«sV»][ ""r¢ª«sVVù²y! ¬ds ª«sVVÅÁLi ú‡Áx¤¦¦¦ø®ªs[»R½ò ª«sVVÅÁLi ª«sÛÍÁ ®ªsÖÁgjiF¡»R½Wƒ«sõ®µ…[!'' @ƒyõ²R…V. C ËØÌÁ¸R…V¼½¬s ¿RÁW²R…gS®ƒs[ ËØÌÁNRPXxtñsQaSzqsòQûNTP A DxmsN][xqsÌÁV¬s NRP´R… ª«sVƒ«sxqsV=ÍÜ[ xqsVöéLjiLiÀÁLiµj…. ""A¥¦¦¦! C ËØÌÁNRPV²R…V @ryµ³yLRißáúxmsÇìت«sLi»R½V²R…V ª«sÛÍÁ Dƒyõ®²…[!'' @¬s @ƒ«sVN]LiÈÁW A¸R…Vƒ«s A ËØÌÁ¸R…V¼½ µR…gæRiLjiNTP ®ªsÎýØLRiV. »R½ƒ«s µR…gæRiLjiNTP ª«sÀÁ胫s A¸R…Vƒ«sƒ«sV ¿RÁWÀÁ A ËØÌÁ¸R…V¼½c ""ALSù! µ³R…LRiøxqsLiª«sV»R½\®ªsVƒ«s „dsV @gjiõx¤¦Ü[ú»yµR…ùƒ«sVuíyƒ«sLi @Li»y ¬sLRiLi»R½LS¸R…VLigS ÇÁLRiVgRiV»R½Vƒ«sõµy? »R½xmsaRPèLRiù N]ƒ«srygRiV»R½Vƒ«sõµy?'' @¬s úxmsbPõLi¿y²R…V. A ª«sWÈÁÌÁV „sƒ«sgS®ƒs[ A xmsLi²T…»R½úZaP[xtîsv¬s ª«sVƒ«sxqsV= AaRPèLSùƒ«sLiµyÌÁ»][ ¬sLi²T…F¡LiVVLiµj…. A¸R…Vƒ«s ª«sVƒ«sxqsV=ÍÜ[ C „sµ³R…LigS @ƒ«sVN]ƒyõLRiVc ""»R½ÖýÁµR…Liú²R…VÌÁ I²T…ÍÜ[ƒ«sVLiÀÁ BxmsöV®²…[ µj…gji ª«sÀÁ胫s C ËØÌÁV ®²…ª«sLRiV? „sZaP[ztsQLiÀÁ aSryòQûµ³R…ù¸R…Vƒ«sLi Gµk… ¿Á[¸R…VÛÍÁ[µR…V; ª«sV¥¦¦¦xmsLi²T…»R½V²R…V ª«sÛÍÁ NRPƒ«s‡Á²R…V»R½Vƒyõ²R…V. FsLi»][ DÀÁ»R½ \®ªsVƒ«s Lki¼½ÍÜ[ ª«sWÈÁÍزR…V»R½Wƒyõ²R…V; B»R½ ²]NRP g]xmsö ú‡Áx¤¦¦¦ø®ªs[»R½ò ¸R…V¬s „ds¬s ª«sVVÅÁLi xqsWÀÁxqsWòƒ«sõµj…. C»R½¬s ª«sWÈÁÌÁV B»R½²R…V g]xmsö µ³R…LRiø®ªs[»R½ò @¬s ¾»½ÌÁVxmso»R½VƒyõLiVV. B»R½²R…V ª«sWª«sVWÌÁV ËØÌÁV ²R…¬s @ƒ«sVN]ƒ«s²y¬sNTP „dsÌÁV ÛÍÁ[µR…V. C»R½¬s µy*LS úZaP[xtísQ\®ªsVƒ«s C {mshS¬sNTP xqsLRi*»][ª«sVVÆØÕ³Áª«sXµôðj… ÌÁÕ³ÁxqsVòLiµj…. B»R½¬s xqsLRi*ÇìÁ»R½*Li úxmszqsµôðj…¿ÁLiµR…V»R½VLiµj…''. C „sµ³R…LigS ¬saRPèLiVVLi¿RÁVN]¬s @NRPä²R… ƒ«sVƒ«sõªyLjiNUP ¿yÍت«sVLiµj… B»R½LRiVÌÁNRPW NRPW²R… »R½ƒ«s @Õ³ÁúFy¸R…VLi ¾»½ÖÁzms xqsLi»][xtsQLi»][ »R½ƒ«s xmsoLS¬sNTP ¼½Ljigji ®ªsÎýزR…V. @xmsöÉÓÁƒ«sVLi²T… A ËØÌÁ¸R…V¼½ ¹¸…VVNRPä NUPLjiò. ËØgS xmsoztsQöLiÀÁƒ«s ª«sXORPQª«sVV¹¸…VVNRPä xqsVgRiLiµ³R…Li ª«sÛÍÁ, xqsVµR…WLRiLigS @¬sõ µj…NRPVäÌÁÍÜ[ƒ«sV ªyùzmsLiÀÁƒ«sµj….

మూ|| తతః నాతిచిరే కాలే, శ్రీజంబుకేశ్వరక్షేత్రే, జగదంబికాయా అఖిలాండేశ్వర్యా స్తాటంక ప్రతిష్ఠా మహోత్సవః కర్తవ్య ఇతి నిర్ణీతం తన్మందిర కార్య నిర్వాహకైః. శ్రీశంకర భగవత్సాదైరేవ ప్రథమ మకారి తాటంకాభరణాలంకరణోత్సవస్తస్యా దేవ్యాః| తతః ప్రభృతి తదాభరణ సంస్కారః యదా ఆవశ్యకః, తదా శ్రీభగవత్పాదీయ కామకోటి పీఠాధీ శైరేవ తత్కార్యం నిరుహ్యమాణం వర్తతే | ఏవం స్థితే, ప్రథితయశసః, మహాపండితాః, మహత్యా ఖ్యాత్యా సంపన్నా, స్తత్కాలీన శ్రీశృంగగిరి పీఠాదీశా జంబుకేశ్వర క్షేత్ర మాగత్య వయమేవతత్తాటంక మహోత్సవనిర్వాహకా భ##వేమేతి మందిరకార్య నిర్వాహ కేభ్యో న్యవేదయన్‌ | శ్రీకామకోటిపీఠ కార్యకర్తారో 7పి శ్రీబాలయతినా సాకం తత్రాగత్య, అస్మత్పీఠాధీశ్వరై రేవైతత్కార్య నిర్వాహకైర్భావ్యం, నాన్యైరిత్యవోచన్‌ | తతః దేవీమందిర నిర్వాహకాః కార్యంనిర్ణేతు మక్షమా స్తన్నిర్ణయ కరణాయ న్యాయాలయే ఇమమంశ ముపక్షిప్తవంతః | న్యాయ నిర్ణయాధికారిణః సమ్యక్‌ సుచిరం విచార్య, శ్రీకామకోటి పీఠాధీశానా మేవాత్రాధికారః, నాన్యేషామ్‌, శ్రీశృంగగిరి పీఠాదీ శైరత్ర న స్థాతవ్య మితో7న్యత్ర గంతవ్య మితి నిర్ణయం చక్రుః | నిర్ణయం తమమస్సృత్య మహత్మానః శ్రీశృంగగిరి పీఠాధీశాః ప్రస్థానోన్ముఖా అభూవన్‌| తేషాం ప్రస్థానోన్ముఖతాం. తన్నిర్ణయం చ శ్రుత్వా విశిష్ట విషయ వివేచన పటుతరధిషణో బాలయతిః ఏవమవాదీత్‌ ''అస్మిన్‌ కార్యే కతరస్యాధికార ఇతి హి న్యాయస్థానే విచార్యత్వేన ఉపక్షిప్తోం7 శః, తర్హి ఉభయోర్మధ్యే అన్యతరస్యాధికారః నాన్యస్యేతి నిర్ణయకరణం యుక్తం - శ్రీశృంగగిరి పీఠాధీ శైరితో7న్యత్ర గంతవ్యమితి చ న్యాయాధీశైరుచ్యతే | కిమర్థమేవం తైరుచ్యతే? - అప్రసక్తః ఖలు సోం7 శః'' ఇతి. వార్తామిమాం ప్రస్థానోన్ముఖాః మహాన్తః తే స్వామినః శ్రుత్వా, బాలయతే ర్విషయ వివేచన పటుతా మధిగత్య మహాంత మానంద మన్వభూవన్‌, విస్మయం చ; అహో నాయం సామాన్య బాలకః - సర్వజ్ఞకోటి మధిగచ్ఛతి, వర్ధిష్ణురయమ్‌ | అస్యాధిపత్యే తత్పీఠస్య సర్వతో ముఖోవికాసః సంపత్స్యతే, ఇత్యాశీర్భి రభినంద్య ప్రస్థితాః |

@ƒ«sVee Bµj… BÍØ DLi²R…gSc µR…gæRiLRi®ƒs[ Dƒ«sõ $ÇÁLi‡ÁVZNP[aRP*LRiZOP[QQú»R½LiÍÜ[ ÇÁgRiµR…Li‡Á\¹¸…Vƒ«s @ÐÁÍØLi®²…[aRP*LjiNTP »yÈÁLiNRPúxms¼½uîyª«sVx¤¦Ü[»R½=ª«sLi (NRPLñS˳ÏÁLRißØÌÁV µ³R…LjiLixms¿Á[}qs D»R½=ª«sLi) ÇÁLjizmsLi¿y ÌÁ¬s ®µ…[ªyÌÁ¸R…VNSLRiù¬sLS*x¤¦¦¦NRPVÌÁV ¬sLñRiLiVVLi¿yLRiV. A ®µ…[„sNTP ®ªsVVÈíÁ®ªsVVµR…ÈÁ »yÈÁLiNS ˳ÏÁLRißØÌÁLiNRPLRißãÜ[»R½=ª«sLi aRPLiNRPLRi˳ÏÁgRiª«s»yöµR…VÛÍÁ[ ¿Á[zqs DƒyõLRiV. @µj… ®ªsVVµR…ÌÁV A A˳ÏÁLRißáxqsLiryäLRiLi ¿Á[¸R…Vª«sÌÁzqsª«sÀÁè ƒ«sxmsöV²R…ÍýØ A NSLRiùLi $˳ÏÁgRiª«s»yöµR…VÌÁV @µ³j…ztîsQLiÀÁƒ«s NSª«sVN][ÉÓÁ{mshRiª«sVVƒ«sV @µ³j…ztîsQLiÀÁƒ«sªylLi[ ¿Á[xqsWò DLi®²…[ªyLRiV. BÍØ DLi²R…gScª«sV¥¦¦¦xmsLi²T…»R½VÌÁV, ª«sV¥¦¦¦NUPLjiòxqsLixmsƒ«sVõÌÁV @LiVVƒ«s A ƒyÉÓÁ $aRPXLigRigjiLji {mshSµ³k…aRP*LRiVÌÁV ÇÁLi‡ÁVZNP[aRP*LRiZOP[QQú»y¬sNTP ª«sÀÁè »yÈÁLiNRPª«sVx¤¦Ü[»R½=ª«sLi ®ªs[V®ªs[V ¬sLRi*z¤¦¦¦ryòLi @¬s ®µ…[ªyÌÁ¸R…VNSLRiù¬sLS*x¤¦¦¦NRPVÌÁNRPV ¾»½ÖÁ¸R…VxmsLSèLRiV. $NSª«sVN][ÉÓÁ{mshRiNSLRiùNRPLRiòÌÁV NRPW²R… $ËØÌÁ¸R…V¼½»][ @NRPä²T…NTP ª«sÀÁè C NSLRiùLi ª«sW {mshSµ³k…aRP*LRiVÛÍÁ[ ¿Á¸R…WùÖÁ NS¬s B»R½LRiV ÛÍÁª«s*LRiW ¿Á[¸R…VNRPW²R…µR…V @ƒyõLRiV. @xmsöV²R…V ®µ…[ªyùÌÁ¸R…VNSLRiùLi FsÍØ Â¿Á¸R…WùÍÜ[ ¬sLñRiLiVVLi¿RÁ²y¬sNTP @xqsª«sVLóRiV\ÛÍÁ »R½gjiƒ«s ¬sLñRi¸R…VLi N][xqsLi C „sxtsQ¸R…VLi ƒyù¸R…WÌÁ¸R…W¬sNTP ¼d½xqsVN]¬s®ªsÎýØLRiV. ƒyù¸R…V¬sLñRi¸R…Wµ³j…NSLRiVÌÁV ¿yÍØ NSÌÁLi C „sxtsQ¸R…VLi ËØgS xmsLjibdPÖÁLiÀÁc ""C D»R½=ª«sLi ¬sLRi*z¤¦¦¦Li¿Á[ @µ³j…NSLRiLi $NSª«sVN][ÉÓÁ{mshSµ³k…aRP*LRiVÌÁZNP[ NS¬s B»R½LRiVÌÁ ZNPª«s*LjiNUP ÛÍÁ[µR…V; $aRPXLigRigjiLji{mshSµ³k…aRPV ÖÁNRPä²R… DLi²R…NRPW²R…µR…V; C ZOP[QQú»R½Li „s²T…ÀÁ ª«sVL]NRP ¿][ÉÓÁNTP ®ªsÎýØÖÁ'' @¬s ¬sLñRiLiVVLi¿yLRiV. A ¬sLñRi¸R…VLi úxmsNSLRiLi ª«sV¥¦¦¦»R½VøQ\ÛÍÁƒ«s $aRPXLigRigjiLji{mshSµ³k…aRPVÌÁV úxms¸R…WßجsNTP zqsµôðR…Li @¸R…WùLRiV. A ¬sLñRi¸R…W¬sõ gRiWLjiè, aRPXLigRigjiLji{mshSµ³k…aRPVÌÁV úxms¸R…WßãÜ[ƒ«sVøÅÁVÌÁ¸R…WùLRiV @®ƒs[ „sxtsQ¸R…W¬dsõ ¾»½ÌÁVxqsVNRPVƒ«sõ, „sbPxtísQª«sVV\ÛÍÁƒ«s „sxtsQ¸R…WÌÁƒ«sV „s®ªs[ÀÁLi¿RÁ²R…LiÍÜ[ @¼½xqsª«sVLóRiQ\®ªsVƒ«s ‡ÁVµôðj… gRiÌÁ, ËØÌÁ¸R…V¼½ BÍØ @ƒyõLRiVc ""C NSLRiùLi ¿Á[¸R…V²y¬sNTP Fsª«sLjiNTP @µ³j…NSLRiLi Dƒ«sõµj… @¬s NRPµy ƒyù¸R…Vróyƒy¬sNTP ¼d½zqsN]¬s ®ªs×ýÁƒ«s „sxtsQ¸R…VLi? BµôR…LjiÍÜ[ INRPLjiNTP ª«sWú»R½®ªs[V @µ³j…NSLRiLi, ª«sVL]NRPLjiNTP ÛÍÁ[µR…V @¬s ¬sLñRi¸R…VLi ¿Á[¸R…V²R…Li ª«sWú»R½®ªs[V ¸R…VVNRPòLi. $aRPXLigRigjiLji{mshSµ³k…aRP*LRiVÌÁV BNRPä²T…ƒ«sVLi²T… ª«sVL]NRP ¿][ÉÓÁNTP ®ªs×ýÁF¡ªy ÌÁ¬s NRPW²R… ƒyù¸R…Wµ³k…aRPV ÌÁLiÈÁVƒyõLRiV. ªyLRiV BÍØ FsLiµR…VNRPLiÈÁVƒyõLRiV?BNRPä²R… µk…¬s úxmsxqsNTPò ÛÍÁ[µR…V NRPµy?''. úxms¸R…WßØÕ³Áª«sVVÅÁV \ÛÍÁƒ«s A ª«sV¥¦¦¦ry*ª«sVVÌÁªyLRiV C „sxtsQ¸R…VLi „s¬s ËØÌÁ¸R…V¼½NTP „sxtsQ¸R…V„s®ªs[¿RÁƒ«sLiÍÜ[ Dƒ«sõ ryª«sVLóSQù¬sõ gRiWLjiè ¾»½ÌÁVxqsVN]¬s g]xmsö AaRPèLSùƒ«sLiµyÌÁV F~LiµyLRiV. ""B»R½²R…V ryª«sWƒ«sVùQ\®²…ƒ«s ËØÌÁNRPV²R…V NS²R…V. ª«sXµôðj…ÍÜ[¬sNTP LSgRiÌÁ B»R½²R…V xqsLRi*ÇìÁÙÌÁ xqsLRixqsƒ«sV ¿Á[LRiƒ«sVƒyõ²R…V. „ds¬s Aµ³j…xms»R½ùLiÍÜ[ {mshRiLi xqsLRi*»][ª«sVVÆصj…xms»R½ùLi F~LiµR…V»R½VLiµj…''@¬s AbdPxqsV=ÌÁ»][ @Õ³Áƒ«sLiµj…LiÀÁ úxms¸R…Wßá\®ªsV ®ªsÎýØLRiV.

మూ|| అనేన సన్నివేశేన దేశికేంద్రేషు శ్రీచరణషు అనువర్తమానా - విషయ వివేచన పటుతా, శత్రౌ మిత్రే చ సర్వత్ర సమదృక్తా, న్యాయైకదృక్తా చ, సమ్యగభివ్యక్తా| స్వీయం సౌరభముత్సృజదేవ పుష్పమున్మిషతీతి లోకసిద్ధ మాభాణకమ్‌ |

@ƒ«sVee A¿yLRiùª«sLRiVù \ÛÍÁƒ«s $¿RÁLRißáVÌÁÍÜ[ ÀÁƒ«sõ»R½ƒ«sLiƒ«sVLi²U… @„sÀÁè郫sõLigS @ƒ«sVª«sLjiòxqsWò ª«sxqsWòƒ«sõ „sxtsQ¸R…V„s®ªs[¿RÁƒyryª«sVLóRiQùª«sVW, aRPú»R½Vª«soÌÁ „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ƒ«sV, „sVú»R½VÌÁ „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ƒ«sV, @LiµR…Lji„sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ƒ«sW NRPW²R… xqsª«sVµR…XztísQ ƒyùQ\¹¸…VNRPORPQFy»R½ª«sVW @®ƒs[„s C xqsLixmnsVÈÁƒ«sƒ«sV xmsÉíÓÁ xqsöxtísQLigS ¾»½ÌÁVxqsVòƒyõLiVV. ""xmsoxtsQöLi xmso²R…V»R½W®ƒs[ xqsVgRiLiµ³R…Li ®ªsµR…ÑÁª«sVVø»R½VLiµj…''@®ƒs[ ÍÜ[N][NTPò úxmszqsµôðR…®ªs[V NRPµy?

మూ|| నిగూఢమత్ర సార్వజ్ఞ్యమ్‌, వహ్నిరివ దారుణి. తన్యాధ్యవసితుం ప్రభవంతి సర్వే | కుశిక నందనో7ప్యవాదీత్‌ - ''అహం వేద్మి మహాత్మానం రామం సత్య పరాక్రమమ్‌| వసిష్ఠోపి మహాతేజా యే చాన్యే తపసి స్థితాః'' ఇతి శ్రీరామచన్ద్రప్రభు మధికృత్య |

@ƒ«sVee NRPàüáÍÜ[ @gjiõ ª«sÛÍÁ „dsLjiÍÜ[ ¬sgRiW²³R…LigS Dƒ«sõ xqsLRi*ÇìÁ»y*¬sõ @LiµR…LRiW gRiVLjiòLixmsÇØÌÁLRiV. @LiµR…V¿Á[»R½®ƒs[ $LSª«sV¿RÁLiúµR…úxms˳ÏÁVª«soƒ«sV gRiWLjiè ª«sWÈÁÍزR…V»R½Wƒ«sõxmsöV²R…V „saS*„sVú»R½V²R…Vc

''అహం వేద్మి మహాత్మానం రామం సత్యపరాక్రమమ్‌

వసిష్ఠో 7పి మహాతేజా యే చాన్యే తపసి స్థితాః''

''మహాత్ముడు, సత్యపరాక్రముడు అయిన రాముణ్ణి గూర్చి నాకు తెలుసు; మహాతేజః శాలియైన వసిష్ఠునికి తెలుసు; తపస్సు చేసే తపోధనులకు తెలుసు'' అని అన్నాడు.

మూ|| బాల్యచేష్టానురక్త ఇవ భాసమానో7పి, సదాచారే, స్వాశ్రమోచిత ధర్మానుష్ఠానే, శ్రీదేవతావరివస్యాయాం, తత్త్వధ్యాన నిష్ఠాయాం చాన్యప్రబోధనం వినైవ -స్వయమత్యం తాసక్తమానా ఏవాయమ్‌; అప్రతిమ ప్రతిభాశాలీ చ| అథాపి శాస్త్రవిత్త్వమప్యావశ్యక మాచార్య పీఠమధిష్ఠిత స్యేత్యాలోచ్య, న్యయుంజన్‌ మహాత్మనః పండితో త్తమాన్‌ బాలయతి మధ్యాపయితుం పీఠకార్య నిర్వాహకా వృద్ధాః| పూర్వేషామపి గురుమేతం అధ్యాప్యం బాలమేవ మన్వతేవృద్ధా ఏతే. దశరథో7పి భగవంతం శ్రీరామచన్ద్రం-ఊన షోడశవర్షోబాలో7యమిత్యేవ ఖలూక్తవాన్‌ మహర్షే ర్విశ్వామిత్రస్య సమాగమే |

@ƒ«sVee ËØÌÁù¿Á[xtísQÌÁ¸R…VLiµR…V AxqsNTPò NRPÌÁªy²R…V ª«sÛÍÁ NRPƒ«s‡Á²R…V»R½Vƒyõ NRPW²R… ryÉÓÁ ÛÍÁ[¬s úxms¼½Ë³ÏÁ gRiÌÁ C ËØÌÁ¸R…V¼½ xqsµy¿yLRiª«sVV, »R½ƒ«s AúaRPª«sW¬sNTP »R½gjiƒ«s µ³R…LSøÌÁƒ«sV A¿RÁLjiLi¿RÁ²R…ª«sVV, ®µ…[ª«s»yLSµ³R…ƒ«s, »R½»R½òQ*µ³yùƒ«sLiÍÜ[ zqósLRiLigS DLi²R…²R…Lic C ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s NSLSùÌÁÍÜ[ Fsª«s*Lji ú}msLRißØ NRPW²y ÛÍÁ[NRPVLi²R…gS®ƒs[ úxmsª«sLjiòxqsWòLi®²…[ªy²R…V. @LiVVƒy NRPW²R… A¿yLRiù{mshRiLi @µ³j…ztísQLiÀÁƒ«sªy¬sNTP aSxqsòQûÇì؃«sLi NRPW²R… Aª«saRPùNRP ª«sV®ƒs[ @Õ³ÁúFy¸R…VLi»][ {mshRiNSLRiù¬sLS*x¤¦¦¦NRPV\ÛÍÁƒ«s |msµôR…ÌÁV C ËØÌÁ¸R…V¼½NTP aSryòQûÌÁV ®ƒs[LRiö²y¬s\ZNP xmsLi²T…»][»R½òª«sVVÌÁƒ«sV ¬s¸R…V„sVLi¿yLRiV. Cª«sXµôðR…VÌÁV, xmspLRiV*ÌÁNRPV NRPW²R… gRiVLRiV\®ªsƒ«s C»R½¬s¬s FyhRiLi ¿Áxmsöª«sÌÁzqsƒ«s ËØÌÁVßñÓágS ˳؄sLi¿yLRiV. „saS*„sVú»R½V²R…V ª«sÀÁ胫sxmso²R…V µR…aRPLRi´R…V²R…V NRPW²R… ˳ÏÁgRiª«sLi»R½V\®²…ƒ«s LSª«sVVßñÓá gRiWLjiècB»R½²R…V xmsµR…¥¦¦¦lLi[ÎýÏÁ ÍÜ[xmso xmszqsËØÌÁV²R…V @¬s @ƒyõ²R…V !

మూ|| ''ఆచార్యాద్ధైవ విద్యా విదితా సాధిష్టం ప్రాపత్‌''

@ƒ«sVee ""A¿yLRiù®µô^…ª«s „sµyù „sµj…»y ryµ³j…xtîsQLi úFyxms»`½'' (A¿yLRiVù¬sƒ«sVLi²T… F~LiµR…‡Á²T…ƒ«s „sµR…ù¹¸…[V ryxmnsÍØù¬sõ F~LiµR…V»R½VLiµj…) @ƒ«sV úaRPV¼½¬s¸R…Vª«sVLi¿Á[»R½ zqsµôðj…LiÀÁƒ«s xqsµy¿yLS¬sõ xmsLjiLRiOTPQLi¿RÁ²R…LiÍÜ[ AxqsNTPò gRiÌÁ A ËØÌÁ¸R…V¼½ xmsLi²T…»][»R½òª«sVVÌÁV G ¹¸…[V aSryòQûÌÁƒ«sV G ¹¸…[V „sµ³R…LigS Dxms®µ…[bPLi¿yL][ ªyÉÓÁ¬s A „sµ³R…LigS®ƒs[ ¼½Ljigji ¿Áxmso»R½W ªyÉÓÁ ƒ«s¬sõLiÉÓÁ¬ds @ƒy¸R…WxqsLigS úgRiz¤¦¦¦Li¿y²R…V. ®ªs[Vµ³yª«sLi»R½VÌÁV NRPW²R… ®ªsV¿RÁVèNRPV®ƒs[ ‡ÁVµôðj…aRPNTPò»][ ÍÝNTPNRP „sxtsQ¸R…WÌÁƒ«sV NRPW²R… ËØgRiVgS xmsLjibdPÖÁLiÀÁ {mshS¬sNTP xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s NSLSù ÌÁ¬dsõ »y®ƒs[ xqs*¸R…VLigS ¬sLRi*z¤¦¦¦Li¿RÁ²y¬sNTP »R½gjiƒ«s ryª«sVLóRiQùLi xqsLiFyµj…Li¿y²R…V.

మూ|| మహాత్మనస్తస్య యదఖిలశాస్త్రవిత్త్వం, స్వస్యధర్మస్య, స్వజనస్య, సర్వస్య చ లోకస్య రక్షణ తత్పరతా, మౌనదీక్షాది నియమపూర్వకం శాస్త్రీయ సదాచార తపోధ్యానాదిషు చ అకుంఠిత నిష్ఠా, పరమకాష్ఠామధిగతా శాంతిదాంత్యాది సంపత్తిః అసాధారణీ లోకజ్ఞతా ఇత్యాదయో యే కల్యాణగుణాః తత్ర్పయుక్తా ఖ్యాతిః - సంపుష్పి తస్య వృక్షస్య గన్ధ ఇవ దూరదూరం దేశాంతరేష్వపి ప్రతతా, ప్రథితా చాసీత్‌ | విమలాభి ర్యశశ్చంద్రికాభి రాకృష్ణ మనసాం భక్తజనానాం - దిదృక్షూణాం తథా జిజ్ఞాసూనా మార్తాదీనాం చ నానాదేశీయానా మాగమన మభివర్ధమాన మాసీత్‌ పూజ్యపాదస్య అమానుష దివ్యానుభవ సంపన్నస్య తస్య యతివర్యస్త్య దర్శనేన, తదాదర పూర్వక సముచిత సల్లాప సంభాషణాదినా, పరమానుగ్రహ పూర్వక దివ్య మంత్రాక్షతాది ప్రదానేన, సమాగత భక్తజన సందోహః - పరమాం తృప్తిం, పరమాం శాంతిం చానుభవంతః తచ్చరణ నలినసక్త హృదయా జాయంతే | నిః స్వేషు - ప్రభుషు, విద్వత్సు - పామరేషు, ప్రథితేషు - అప్రథితేషు, నవ్యేషు - సుపరిచితేషు - చ సమాన ఏవ దయామృత రససమున్మేష మధురః, దరహాస బంధురశ్చ సుధాకరస్య కరనికరనిపాత ఇవ పూజ్యశ్రీ చరణానాం దృక్ప్రసారః. సమదర్శీ హి భగవాన్‌ సర్వత్ర సర్వదా |

@ƒ«sVeeA ª«sV¥¦¦¦»R½Vø¬s @ÐÁÌÁaSxqsòQûÇì؃«sª«sVW, »R½ƒ«s µ³R…LSø¬dsõ »R½ƒ«s Çì؃y¬dsõ xqsª«sVxqsò ÍÜ[NS¬dsõ LRiOTPQLi¿RÁ²R…LiÍÜ[ AxqsNUPò, ª«s°ƒ«sµk…OSQµj…¬s¸R…Vª«sWÌÁƒ«sV FyÉÓÁxqsWò aS{qsòQû¸R…Vxqsµy¿yLRiª«sVVÌÁ¸R…VLiµR…V, »R½F¡µ³yùƒyµR…VÌÁLiµR…W @NRPVLihji»R½\®ªsVƒ«s ¬sxtísQ»][ DLi²R…²R…Li, @»R½Vùƒ«sõ»yróyLiVV ¿Á[LRiVN]ƒ«sõ aSLi¼½µyLi»yùµj…xqsLixms¼½ò, @ryµ³yLRißá\®ªsVƒ«s ÍÜ[NRPª«sùª«s¥¦¦¦LRiÇì؃«sLi ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s NRPÍØùßágRiVßØÌÁV, ªyÉÓÁª«sÌýÁ NRPÖÁgjiƒ«s NUPLjiò NRPW²R… ËØgS xmsoztsQöLiÀÁƒ«s ª«sXORPQLi¹¸…VVNRPä xqsVgRiLiµ³R…Li ƒ«sÌÁV ª«sVWÌÁÍØ ªyùzmsLiÀÁ ƒ«sÈýÁV @¼½µR…WLRiLigS ®µ…[aRP„s®µ…[aSÌÁÍÜ[ NRPW²R… @Li»R½ÉØ ªyùzmsLiÀÁLiµj…. ¬sLRiøÌÁ\®ªsVƒ«s NUPLjiò¿RÁLiúµj…NRPÌÁ¿Á[»R½ ANRPL<jiLixms‡Á²T…ƒ«s ª«sVƒ«sxqsV=ÌÁV gRiÌÁ ˳ÏÁNRPòÇÁƒ«sVÌÁV „dsLji¬s gRiWLjiè ¾»½ÌÁVxqsVN]ƒ«sª«sÛÍÁƒ«s®ƒs[ N][LjiNRP gRiÌÁªyLRiV, ALRiVòÌÁV ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«sªyLRiV „dsLji¬s ¿RÁW²R…ª«sÛÍÁ ƒ«sƒ«sV N][LjiNRP»][ @®ƒs[NRP®µ…[aSÌÁƒ«sVLi²T… @»R½ùµ³j…NRPxqsLiÅÁùÌÁÍÜ[ LSª«s²R…Li ®ªsVVµR…ÌÁLiVVLiµj…. ª«sVƒ«sVxtsvùÌÁNRPV aRPNRPùLi NS¬s µj…ª«sùª«sVV\ÛÍÁƒ«s aRPNTPòryª«sVLóSQùÌÁV gRiÌÁ xmspÇÁÙùQ\®²…ƒ«s A ¸R…V¼½ª«sLRiVù¬s µR…LRi+ƒ«sLi¿Á[»R½, AµR…LRixmspLRi*NRPLigS ªyLRiV »R½gRiV Lki¼½ »R½ª«sV»][ ª«sWÈÁÍزR…²R…Li¿Á[»R½, xmsLRiª«sWƒ«sVúgRix¤¦¦¦Li»][ µj…ª«sù ª«sVLiú»yORPQ»yµR…VÌÁƒ«sV Bª«s*²R…Li¿Á[»R½ ªyLji µR…LRi+ƒ«sLiN][xqsLi ª«sÀÁ胫s ˳ÏÁNRPòÇÁƒ«s xqsª«sVVµy¸R…WÌÁV g]xmsö »R½Xzmsò¬s, @µ³j…NRP\®ªsVƒ«s aSLi¼½¬s @ƒ«sV˳ÏÁ„sxqsWò ªyLji FyµR…xmsµR…øª«sVVÌÁ\|ms ª«sVƒ«sxqsV=ÌÁV ÌÁgRiõQQ\®ªsVƒ«sªy LRiª«so»yLRiV. µR…LjiúµR…VÌÁV, @µ³j…NSLRiVÌÁV, xmsLi²T…»R½VÌÁV, Fyª«sVLRiVÌÁV, úxmszqsµôðR…VÌÁV, @úxmszqsµôðR…VÌÁV, úN]»R½òªyLRiV, xqsVxmsLjiÀÁ»R½VÌÁV, BÍØLiÉÓÁ @LiµR…Lji „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ƒ«sW NRPW²R…, µR…¸R…Wª«sVX»R½ LRixqsúxmsryLRiLi¿Á[»R½ ª«sVµ³R…VLRiª«sVW, ÀÁLRiVƒ«sª«so*»][ úxmsNSbPLi¿Á[µj… @LiVVƒ«s $¿RÁLRißáVÌÁ µR…XztísQ úxmsryLRiª«sVV, ¿RÁLiúµR…V¬s NTPLRißáúxmsryLRiLi ª«sÛÍÁ xqsª«sWƒ«sLigS®ƒs[ DLiÈÁVLiµj…. ˳ÏÁgRiª«sLi»R½V²R…V @¬sõ ¿][ÉýØ, FsÌýÁxmsöV²R…W NRPW²R… xqsª«sVµR…Lji+¹¸…[V NRPµy?

మూ|| దివ్యాం తదీయాం మూర్తిం దృష్ట్వా, కేచన జితకామం తం మన్వతే | కేచన వచసాం రీతిం సమాకలయ్య, కలానిధ్యవతంసం సర్వజ్ఞం మన్వంతే | కేచన మధుర మధురాస్తదీయా వల్గువల్గుచేష్టా అవలోక్య, తథా దయా సుధారస స్యందినః తదీయాన్‌ కటాక్షప్రసారాంశ్చ అనుభూయ, శ్రీకాంచీనగర నాయికాం ఈశ్వరవల్లభాం మన్యమానా మోదంతే | సర్వముపపద్యత ఏవ సర్వాత్మకత్వా దాచార్య వర్యస్య తస్య|

@ƒ«sVee $¿RÁLRißáVÌÁ µj…ª«sùª«sVWLjiò¬s ¿RÁWÀÁ N]LiµR…LRiV A¸R…Vƒ«sƒ«sV ª«sVƒ«sø´R…V¬s ÇÁLiVVLiÀÁƒ«s ªyLji¬sgS »R½ÌÁVxqsWòLiÉØLRiV. ªyLji ª«s¿RÁƒ«s\®ƒsxmsoßÓá¬s ¿RÁWÀÁ N]LiµR…LRiV ¿RÁLiúµR…V²R…V bPL][˳ÏÁWxtsQßáLigS gRiÌÁ xqsLRi*ÇìÁÙ ²R…¬s @ƒ«sVN]LiÉØLRiV. ªyLji @¼½ª«sVµ³R…VLRiLigS DLi®²…[ ª«sVƒ¯[x¤¦¦¦LRi ¿Á[xtísQÌÁƒ«sV, µR…¸R…Wª«sVX»y¬sõ NRPVLji}qs ªyLji NRPÉØORPQQúxmsryLRiª«sVVÌÁƒ«sW @ƒ«sV˳ÏÁ„sLiÀÁƒ«s N]LiµR…LRiV NSLiÀdÁƒ«sgRiLRixmso LSßÓá\¹¸…Vƒ«s CaRP*LRiV¬s úzms¸R…VVLS ÌÁ¬s ˳؄sxqsWò xqsLi»][ztsQxqsWòLiÉØLRiV. xqsLRi*xqs*LRiWxmso\®²…ƒ«s A¿yLRiVù¬s „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ @Li»y Dxmsxmsƒ«sõ®ªs[V NRPµy?

మూ|| శ్రద్ధా - భక్తి- సదాచారానువర్తన - సత్కర్మానుష్ఠా-నాది రూపాంపరమ ధర్మ ప్రతిపాదినీం వైదికీం సరణిం సర్వత్ర ప్రసారయితుం పల్లీషు, గ్రామేషు, నగరేషు చ యాత్రా ఆవశ్యకీతి ధియా, గోపూజా - గజపూజాదికం యథా సమ్ర్పదాయం కారయంతః త్రికాల శ్రీచన్ద్రమౌళీశ్వర పూజాది స్వయం నిర్వర్తయంతః, వాగ్వ్యాపారాద్యైః ధర్మ బ్రహ్మ తత్త్వం ప్రకాశయంతః, విజయయాత్రాం తదా తదా కుర్వంత ఆసన్‌ | యతః తదనుష్ఠాన దర్మనేన, తదుక్తి శ్రవణన చ జనానాం సదనుష్ఠానాసక్తిః, ధర్మబ్రహ్మతత్త్వానురక్తిశ్చ సుదృఢం జాయతే, జనాశ్చ శతశః సహస్రశశ్చ సిసేవిషవః శుశ్రూషవస్సంతః, తాననుగచ్ఛంతః, తద్దర్శనాదినా హృష్ణ హృదయా జాయంతే - తథా విజయ యాత్రా అవిశ్వేశ్వర రాజధానీక్షేత్ర మనువర్తనీయా ఇతి శ్రీయతి వరాణా మాశయః | సేయం వారణాసీ యాత్రా న ఆత్మానం పావయితుం శ్రీయతివరై ర్నిశ్చితా, కింతు లోకోద్ధరణాయైవ|

@ƒ«sVee úaRPµôðR…, ˳ÏÁNTPò, xqsµy¿yLS¬sõ @ƒ«sVxqsLjiLi¿RÁ²R…Li, xqs»R½äLRiøÌÁƒ«sV @ƒ«sVztîsQLi¿RÁ²R…Li c ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s @®ƒs[NRP @LiaSÌÁ»][ NRPW²T…ƒ«sµj… xmsLRiª«sV µ³R…LSø¬sõ ¿RÁWxmsgRiÖÁgjiƒ«sµj… @LiVVƒ«s \®ªsµj…NRP ª«sWLæS¬sõ xmsÌýÁVÌÁÍÜ[ƒ«sV, úgSª«sWÌÁÍÜ[ƒ«sV, ƒ«sgRiLSÌÁÍÜ[ƒ«sV @Li»R½ÉØ úxms¿yLRiLi ¿Á[¸R…V²R…Li @ª«sxqsLRiLi @®ƒs[ @Õ³ÁúFy¸R…VLi»][, $¿RÁLRißáVÌÁV, xqsLiúxmsµy¸R…Wƒ«sVryLRiLi g][xmspÇØ gRiÇÁxmspÇصR…VÌÁV ¿Á[LiVVxqsWò, ª«sVW²R…V NSÍØÌÁÍÜ[ƒ«sV (úFy»R½M c ª«sVµ³yùx¤¦¦¦õ c ry¸R…VLiNSÍØÌÁÍÜ[) »y®ªs[V xqs*¸R…VLigS ¿RÁLiúµR…ª«s°×dÁaRP*LSµj…xmspÇÁ ¿Á[xqsWò, xqsLi˳ØxtsQßصR…VÌÁ¿Á[»R½ µ³R…LRiø»R½»yòQ*¬sõ ú‡Áx¤¦¦¦ø»R½»yòQ*¬sõ ËÜ[µ³j…xqsWò @xmsöV²R…xmsöV²R…V „sÇÁ¸R…V¸R…Wú»R½ ¿Á[xqsWòLi®²…[ªyLRiV. FsLiµR…V NRPƒ«sgScªyLji @ƒ«sVuîyƒy¬sõ ¿RÁW²R…²R…Li¿Á[»R½, ªyLji xqsLi˳ØxtsQßáÌÁƒ«sV „sƒ«s²R…Li¿Á[»y ÇÁƒ«sVÌÁNRPV xqs»R½äLSøƒ«sVuîyƒ«sLi „dsVµR… AxqsNTPò µ³R…LRiø»R½»R½òQ*cú‡Áx¤¦¦¦ø»R½»yòQ*ÌÁ¸R…VLiµR…V úaRPµôðy NRPW²R… µR…X²³R…LigS GLRiö²R…»yLiVV; ªyLji¬s }qs„sLi¿RÁª«sÛÍÁ ƒ«s¬ds, ªyLji xqsLi˳ØxtsQßáÌÁV „sƒ«sª«sÛÍÁ ƒ«s¬ds N][LjiNRP»][ ª«sLiµR…ÌÁ N]ÌÁµj…, ®ªs[ÌÁ N]ÌÁµj… ÇÁƒ«sVÌÁV ªyLji ®ªsƒ«sVNRP®ƒs[ ®ªs²R…V»R½W ªyLji µR…LRi+ƒyµR…VÌÁ¿Á[»R½ xqsLi»][ztsQryòLRiV. C „sµ³R…\®ªsVƒ«s „sÇÁ¸R…V¸R…Wú»R½ „sZaP[*aRP*LRiZOP[QQú»R½\®ªsVƒ«s NSbdPª«sLRiNRPV rygS ÌÁ¬s $¸R…V¼½ª«sLRiVÌÁ @Õ³ÁúFy¸R…VLi. C ªyLRißØ{qs¸R…Wú»R½ ¿Á[¸R…Vª«sÛÍÁ ƒ«s¬s ¸R…V¼½ª«sLRiVÌÁV »R½ª«sVƒ«sV xms„sú»R½Li ¿Á[zqsN]ƒ«s²R…Li N]LRiNRPV NSNRP ÍÜ[N][µôðR…LRißáLiN][xqs®ªs[V xqsLiNRPÖÁöLi¿yLRiV.

మూ|| మహాత్మనాం భగవత్పరుషాణామయం స్వభావః - అవాప్తవ్య ఫలాభావే 7పి అత్యంతాసక్తా ఇవ శ్రద్ధయా కర్మాణ్యనుతిష్ఠంతి | తత్ర ఫలమిదమేవ, యల్లోకోద్ధరణమ్‌ | ఉక్తం హి భగవతా - ''నానవాప్త మవాప్తవ్యం వర్త ఏవ చ కర్మణి| ఉత్సీదేయురిమే లోకా న కుర్యాం కర్మచేదహమ్‌|'' ఇతి | మహాత్మనాం యదాచరణం, తదనువర్తన మేవ మనుజానాం స్వభావః | తదప్యుక్తం భగవతా - (''యద్యదాచరతి శ్రేష్ఠస్తత్తదేవేతరోజనః'') ''మమ వర్త్మానువర్తంతే మనుష్యాః పార్థ సర్వశః'' ఇతి |

@ƒ«sVee »yª«sVV xqsLiFyµj…Li¿RÁª«sÌÁzqsƒ«s xmnsÌÁLi G„dsV ÛÍÁ[NRPF¡LiVVƒy NRPW²R… ª«sV¥¦¦¦»R½VøÌÁV FsLi»][ AxqsNTPò NRPÌÁªyLRiV ª«sÛÍÁ NRPLRiøÌÁƒ«sV @¼½úaRPµôðR…»][ A¿RÁLjiryòLRiV; Bµj… ˳ÏÁgRiª«s»R½VöLRiVxtsvÌÁ xqs*˳ت«sLi. ÍÜ[N][µôðR…LRiß᮪s[V „dsLRiV ¿Á[}qs NRPLRiøNRPV xmnsÌÁLi.

''నానవాప్తమవాప్తవ్యం వర్త ఏవ చ కర్మణి''

''నాకు అంతకుముందు లేనిదీ క్రొత్తగా సంపాదించవలసినదీ లేదు; అయినా నేను కర్మాచరణంలో ప్రవర్తిస్తూనే ఉంటాను''.

''ఉత్సీదేయురిమే లోకా న కుర్యాం కర్మ చేదహమ్‌''

''నేను కర్మ చేయకపోతే ఈ లోకాలు నశించిపోతాయి''అని భగవంతుడు (భగవద్గీతలో) చెప్పి ఉన్నాడు కదా? మహాత్ములు ఏది ఆచరిస్తే అది ఆచరించడం మానవుల స్వభావం. ఈ విషయం కూడ - (''యద్యదాచరతి శ్రేష్ఠస్తత్తదేవేతరోజనః'' శ్రేష్ఠుడు ఏమేమి చేస్తాడో అదే సామాన్యమానవుడు చేస్తాడు'') ''మమ వర్త్మానువర్తన్తే మనుష్యాః పార్థ సర్వశః'' ''అర్జునా! మానవులు అన్ని విధాలా, అన్ని వైపులనుండీ, నా మార్గాన్నే అనుసరిస్తారు''అని భగవంతుడు చెప్పి ఉన్నాడు.

మూ|| మనుజానాం హి ప్రకృతిర్ద్విధా భాతి లోకే - రాగానుగా, శాస్త్రానుగా చేతి | తత్ర రాగానుగైవ మనుజేషు ప్రాయో దృశ్యతే, న సా పరమ పురుషార్థ సాధికా - శాస్త్రానుగైవ పరమ పురుషార్థ ప్రాపికా, సా త్వతీవ విరలా | రాగానుగ ప్రకృతి ప్రయుక్త్యైవ హి - స్వధర్మాత్‌ విరిరంసుం, పరధర్మ ప్రవణమతిం పార్థం హితైషీ భగవాన్‌ శ్రీకృష్ణ చన్ద్రః ''యః శాస్త్రవిధి ముత్సృజ్యే'' త్యాద్యుపదిశ్య శాస్త్రానుగ ప్రవృత్తౌ స్థాపయామాస| తథైవ శ్రీయతివర్యాః సర్వత్ర భారతావనౌ రాగానుగాం ప్రవృత్తిం వ్యుదస్య, శాస్త్రానుగాం ప్రవృత్తిం సంస్థాప్య, సదాచారే జనాః స్థాపనీయా ఇత్యేవ, ఆ రామసేతోః, ఆ విశ్వేశ్వర రాజధాని - విజయ యాత్రాం నిర్వర్తయితుంప్రవృత్తాః |

@ƒ«sVee LSgSƒ«sVgRi (˳Ü[gSxqsNTPò¬s @ƒ«sVxqsLjiLi¿Á[µj…), aSryòQûƒ«sVgRi (aSryòQû¬sõ @ƒ«sVxqsLjiLi¿Á[µj…) @¬s ª«sWƒ«sª«soÌÁ úxmsª«sX¼½ò ÍÜ[NRPLiÍÜ[ lLiLi²R…V „sµ³yÌÁVgS DLiÈÁVLiµj…. ryµ³yLRißáLigS LSgSƒ«sVgRi úxmsª«sX¼½ò¹¸…[V ª«sWƒ«sª«soÌÁÍÜ[ @µ³j…NRPLigS NRPƒ«s‡Á²R…V»R½VLiµj…. @µj… xmsLRiª«sVxmsoLRiVuyLóS¬sõ ryµ³j…Li¿Á[µj… NSµR…V. aSryòQûƒ«sVgRiúxmsª«sX¼½òª«sWú»R½®ªs[V xmsLRiª«sVxmsoLRiVuyLóS¬sõ BxqsVòLiµj…; NS¬s @µj… ¿yÍØ @LRiVµR…VgS®ƒs[ DLiÈÁVLiµj…. LSgSƒ«sVúxmsª«sX¼½ò¹¸…VVNRPä ú}msLRißá¿Á[»R½®ƒs[ @LêRiVƒ«sV²R…V xqs*µ³R…LRiøLiƒ«sVLi²T… „sLRi„sVLiÀÁ xmsLRiµ³R…LSø¬sõ @ª«sÌÁLiÕÁLi¿y ÌÁ¬s @ƒ«sVN]ƒ«sõxmsöV²R…V @»R½¬s z¤¦¦¦»y¬sõ N][Ljiƒ«s ˳ÏÁgRiª«sLi»R½V \®²…ƒ«s $NRPXxtñsQ¿RÁLiúµR…V²R…V ""¸R…VMaSxqsòQû„sµ³j…ª«sVV»R½=QXÇÁù'' B»yùµj…NRPLi Dxms®µ…[bPLiÀÁ A»R½²R…V aSryòQûƒ«sVgRi úxmsª«sX¼½òÍÜ[ ¬sÖÁ¿Á[ÈÁÈýÁV ¿Á[aS²R…V. @®µ…[ „sµ³R…LigS $¸R…V¼½ª«sLRiVùÌÁV NRPW²R… ˳ØLRi»R½®µ…[aRPLi @Li»R½ÉØ LSgSƒ«sVgRiúxmsª«sX¼½ò¬s »]ÌÁgjiLiÀÁ aSryòQûƒ«sVgRiúxmsª«sX¼½ò¬s róyzmsLiÀÁ ÇÁƒ«sVÌÁƒ«sV xqsµy¿yLRiLiÍÜ[ ¬sÌÁFyÖÁ @®ƒs[ @Õ³ÁÍØxtsQ»][ LSª«sVV¬s }qs»R½Vª«soƒ«sVLi²T… „sZaP[*aRP*LRiV¬s LSÇÁµ³y¬s\¹¸…Vƒ«s ªyLRißØzqs ª«sLRiNRPV „sÇÁ¸R…V¸R…Wú»R½ ÇÁLRixms²y¬sNTP DµR…VùNRPVò ÌÁ¸R…WùLRiV.

మూ|| క్వాప్యపరిహాప్య త్రికాల దేవపూజాదికం, సదనుష్ఠాన సద్ధర్మ బోధన పురస్సరం, శ్రీచరణానాం సా విజయయాత్రా సావధానం ప్రవృత్తా, యయా ధర్మ్యేపథి ప్రజానామనురక్తిః, గురుదేవతాదిషు చ సద్భక్తిః, సుదృఢా అభివర్ధేత |

@ƒ«sVee ú¼½NSÌÁ®µ…[ª«s»yxmspÇÁ ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s @ƒ«sVuîyƒy¬sNTP FsNRPä²y NRPW²R… ÍÜ[xmsLi LSNRPVLi²y xqsµôðR…LSø¬sõ ËÜ[µ³j…xqsWò $¿RÁLRißáVÌÁV, úxmsÇÁÌÁÍÜ[ µ³R…LRiøª«sWLæRiLi „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ @ƒ«sVLSgRiLi NRPÌÁgRi²y¬sNUP, gRiVLRiV®µ…[ª«s»yµR…VÌÁ „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ ˳ÏÁNTPò µR…X²³R…Li @ª«s²y¬sNTP Dxms¹¸…WgjiLi¿Á[ „sµ³R…LigS @»R½ùLi»R½ ryª«sµ³yƒ«sÀÁ»R½òLi»][ „sÇÁ¸R…V¸R…Wú»R½ rygjiLi¿yLRiV.

మూ|| దర్శనేప్సుభిః, తత్త్వకథాశ్రవణప్సుభిః, శ్రీ చన్ద్రమౌలీశ్వర పూజాది పుణ్యకార్యాను షక్త్వా స్వాత్మనశ్చరితార్థతాం నినీషుభి రనుగచ్ఛద్భి ర్భక్తజనైః సాకం సపరివారాణాం శ్రీచరణానాం సా విజయయాత్రా, ఉల్లోలైః కల్లోలైః సంభృతా, లోకాన్‌ పావయితుం ప్రవృత్తా, భగవత్యాః శ్రీభాగీరథ్యాః యాత్రేవ - అతీవ, మనోజ్ఞా, సకల లోక కళ్యాణ సంధాయినీ చాసీత్‌ |

@ƒ«sVee µR…LRi+ƒ«sLi ¿Á[zqsN][ªy ÌÁ®ƒs[ N][LjiNRP gRiÌÁªyLRiV. »R½»R½òQ*NRP´R…ƒ«sV „sƒy ÌÁ¬s @Õ³ÁÌÁztsQLi¿Á[ ªyLRiV, $¿RÁLiúµR…ª«s°×dÁaRP*LRiV¬s xmspÇÁ ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s xmsoßáùNSLSùÌÁ»][ xqsLi‡ÁLiµ³R…Li |msÈíÁVN]ƒ«s²R…Li¿Á[»R½ »R½ª«sV ÇÁƒ«søÌÁƒ«sV ryLóRiNRPLi ¿Á[zqsN]ƒ«sN][lLi[ªyLRiV @LiVVƒ«s, »R½ª«sVƒ«sV @ƒ«sVxqsLjiLiÀÁ ª«sxqsWòƒ«sõ ˳ÏÁNRPò ÇÁƒ«sVÌÁ»][ NRPÖÁzqs xmsLjiªyLRixqsz¤¦¦¦»R½V\ÛÍÁƒ«s $¿RÁLRißáVÌÁV ¿Á[zqsƒ«s A „sÇÁ¸R…V¸R…Wú»R½ »R½LRiLigSÌÁV \|ms\|msNTP FsgRi¸R…VV¿RÁVLi²R…gS ÍÜ[NSÌÁƒ«sV xms„sú»R½ª«sVVÌÁV ¿Á[¸R…V²R…LiN]LRiNRPV DµR…ù„sVLiÀÁƒ«s xmspÇÁù ˳ØgkiLRi´j… ¸R…Wú»R½ ª«sÛÍÁ FsLi»][ ª«sVƒ¯[x¤¦¦¦LRi\®ªsV xqsNRPÌÁÍÜ[NS¬sNTP NRPÍØùßáLi NRPÖÁgjiLi¿Á[µj…gS ÇÁLjigjiƒ«sµj….

మూ|| వారాణసీ మధితిష్ఠత్సు శ్రీచరణషు, మాన్యమనీషి మండనాయ మానాః, శ్రీవారణాసీ స్థితి పండిత తల్లజాః, సర్వజగత్ర్పఖ్యాత యశోవిభూషితాః శ్రీమదన మోహన మాలవీయ ప్రభృతయశ్చ సర్వే సంభూయ - ''అచినోతి హి శాస్త్రార్థమ్‌ ఆచారే స్థాపయత్యపి, స్వయమాచరతేయస్మాత్తస్మాదాచార్య ఉచ్యతే'' ఇత్యాది శాస్త్రోక్త సర్వవిధాచార్య లక్షణ లక్షితాః, శ్రీ శంకరపీఠ మధిష్ఠాయ భాసమానాః, అమానుష ప్రజ్ఞాః, శ్రీచన్ద్రశేఖరేంద్ర సరస్వతీ సంయమీంద్రా ఏవ సర్వజగద్గురు పదభాజః ఇత్యా ద్యుద్ఘోషణ పురస్సరం, తానభినంద్య, తచ్చరణసేవానుషక్త హృదయా స్తదన్తేవాసితా మధిగజగ్ముః |

@ƒ«sVee $¿RÁLRißáVÌÁV ªyLSßázqsÍÜ[ Dƒ«sõxmsöV²R…V xmspÇÁÙùQ\ÛÍÁƒ«s „sµy*LixqsVÌÁNRPV @ÌÁLiNSLRi˳ÏÁW»R½V\ÛÍÁƒ«s $ªyLSßá{qs„sLSÇÁª«sWƒ«sV\ÛÍÁƒ«s xmsLi²T…»R½úZaP[xtîsvÌÁV, xqsª«sVxqsòÇÁgRi»R½Vòƒ«sLiµR…V úxmszqsµôðR…\®ªsVƒ«s NUPLjiò¿Á[»R½ @ÌÁLiNRPX»R½V\ÛÍÁƒ«s $ª«sVµR…ƒ«s®ªsWx¤¦¦¦ƒ«sª«sWÌÁ„ds¸R…V ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«sªyLRiV, @LiµR…LRiW NRPÖÁzqs ""AÀÁƒ¯[¼½ z¤¦¦¦ aSryòQûLóRiª±sV'' (aSryòQûÌÁÍÜ[ Dƒ«sõ „sxtsQ¸R…WÌÁ xqsLiNRPÌÁƒ«sLi ¿Á[zqs, ªyÉÓÁ¬s @LiµR…LRiW A¿RÁLjiLi¿Á[ ÈÁÈýÁV ¿Á[zqs »yƒ«sV NRPW²R… A¿RÁLjiLi¿Á[ªy²R…V A¿yLRiVù²R…V) @¬s aSxqsòQûLiÍÜ[ ¿Ázmsöƒ«s @¬sõ „sµ³yÌÁ A¿yLRiùÌÁORPQßØÌÁ»][ NRPW²T…, $aSLiNRPLRi{mshS¬sõ @µ³j…ztísQLiÀÁ „sLSÑÁÌýÁV¿RÁVƒ«sõ ÍÜ[NS¼d½»R½\®ªsVƒ«s úxmsÇìÁgRiÌÁ $¿RÁLiúµR…ZaP[ÅÁlLi[LiúµR…xqsLRixqs*¼d½ xqsLi¸R…V„dsVLiúµR…VÛÍÁ[ "xqsLRi*ÇÁgRiµæR…VLRiVª«so'@®ƒs[ róyƒy¬sõ F~LiµR… µR…gjiƒ«sªyLRiV @¬s ¿yÉÓÁ ¿ÁxmsöV¿RÁV ªyLji¬s @Õ³Áƒ«sLiµj…LiÀÁ, ªyLji ¿RÁLRiß᪫sVVÌÁƒ«sV }qs„sLi¿RÁVÈÁ¸R…VLiµR…V ÌÁgRiõQQ\®ªsVƒ«s x¤¦¦¦XµR…¸R…VLi NRPÌÁªy\lLi ªyLjiNTP bPxtsvùÌÁ¸R…WùLRiV.

మూ|| సర్వజ్ఞః, ఈశ్వరః ఇతి శబ్దౌ పరశివే నిరుపచారం యథా యథార్థక్షరౌ, తథా7యం జగద్గురుశబ్దో7పి శ్రీచన్ద్రశేఖరేన్ద్ర సరస్వతీ సంయమీన్ద్రే నిరుపచారం యథార్థాక్షర ఏవ |

@ƒ«sVee "xqsLRi*ÇìÁÙ²R…V' (xqsLRi*ª«sVW ¾»½ÖÁzqsƒ«sªy²R…V) "CaRP*LRiV²R…V' (@Li»R½ƒ«sV ¬s¸R…V„sVLi¿RÁV ªy²R…V) @ƒ«sV lLiLi²R…V aRPËôØÌÁV G „sµ³R…LigS Dxms¿yLRiLi ÛÍÁ[NRPVLi²y xmsLRiª«sVbPª«so¬s „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ ª«sWú»R½®ªs[V ¸R…V´yLóRiQ\®ªsVƒ«s @ORPQLRiª«sVVÌÁV gRiÌÁª¯[ @ÛÉýÁ[ C"ÇÁgRiµæR…VLRiV'aRP‡ôÁLi NRPW²R… ¬sLRiVxms¿yLRiLigS $¿RÁLiúµR…ZaP[ÅÁlLi[LiúµR…xqsLRixqs*¼d½xqsLi¸R…V„dsVLiúµR…VÌÁ„sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ ª«sWú»R½®ªs[V ¸R…V´yLóSORPQLRi \®ªsVƒ«sµj….

(ఒకడు సింహం కాకపోయినా వానిలో ఉన్న శౌర్యధైర్యాదులను పట్టి 'ఇతడుసింహం'అంటాం. వీనియందు లేని సింహత్వం ఆరోపించబడింది. ఈ విధంగా ఆరోపించడాన్ని'ఉపచారం'అంటారు. అదే విధంగా పరమశివుణ్ణి తప్ప మరెవరిని 'సర్వజ్ఞుడు'అన్నా 'ఈశ్వరుడు'అన్నా అది ఉపచారమే అవుతుంది. నిజమైన సర్వజ్ఞత్వం, ఈశ్వరత్వం కేవలం పరమశివునియందే ఉన్నాయి. అందుచేత ఆ పరమశివునివిషయంలోనే అవి సార్థకములు. అట్లే జగద్గురుత్వం వీరియందే సార్ధకం అని అర్థం).

మూ|| పరమపావనే తస్మిన్‌ క్షేత్రే, తే యతిరాజాః - తన్నగర ప్రభోః, తత్రత్య భక్త బృందస్య చ ప్రార్థనామంగీకృత్య, కంచి త్కాల ముషిత్వా, తతః ప్రస్థాయ, సావధానం యథాపూర్వం, సద్ధర్మానుష్ఠాన పురస్సరం, సపరివారం అనుగచ్ఛత్‌తత్తద్‌ గ్రామవాసి భక్తజన సందోహై స్సంయుతాః, యేన మార్గేణగతాః, తతః మార్గాన్తర మనుసృత్య, దేశాంతరేషు - గ్రామాంతరేషు చ సద్ధర్మ ప్రచారో బహుళో యథా భ##వేత్తథా, ఆ రామసేతోః విజయ యాత్రాం నిర్వర్తితవంతః |

@ƒ«sVee ¸R…V¼½LSÇÁÙ A ƒ«sgRiLRi úxms˳ÏÁVª«so¹¸…VVNRPä @NRPä²R… ƒ«sVƒ«sõ ˳ÏÁNRPò‡ÁXLiµR…ª«sVV¹¸…VVNRPä úFyLóRiƒ«sƒ«sV @LigkiNRPLjiLiÀÁ xmsLRiª«sVFyª«sƒ«s\®ªsVƒ«s A ZOP[QQú»R½LiÍÜ[ N]Li»R½ NSÌÁLi DLi²T… @NRPä²T… ƒ«sVLi²T… ‡Á¸R…VÌÁV®µ…[Lji xmspLRi*ª«sVVƒ«sLiµR…V ª«sÛÍÁryª«sµ³yƒ«sLigS µ³R…LSøƒ«sVuíyƒ«sLi ¿Á[xqsWò xmsLjiªyLRi xqs®ªs[V»R½V\ÛÍÁ, A ¸R…W úgSª«sWÌÁÍÜ[ ¬sª«szqsLi¿Á[ ˳ÏÁNRPVòÌÁV »R½ª«sV ®ªsLiÈÁ LSgS G ª«sWLæSƒ«s ®ªsÎýØL][ µy¬sNRPLiÛÉÁ[ Õ³Áƒ«sõQQ\®ªsVƒ«s ª«sWLæS¬sõ @ƒ«sVxqsLjiLiÀÁ, ®µ…[aSLi»R½LSÌÁÍÜ[ƒ«sV úgSª«sWLi»R½LSÌÁÍÜ[ƒ«sV @µ³j…NRPLigS µ³R…LRiøúxms¿yLRiLi ÇÁLjilgi[ „sµ³R…LigS LSª«sV}qs»R½Vª«so ª«sLRiNRPV „sÇÁ¸R…V¸R…Wú»R½ ÇÁLjiFyLRiV.

మూ||ద్వైత దర్శనేషు పండితాః, తథా పాషండమార్గానుగాశ్చ విద్వాంసః కేచన వాదోత్సుకా, అద్వైత దర్శన మధిక్షేప్తుం తదా తదా శ్రీచరణాన్తిక మాగచ్ఛంతి| తాన్‌ సర్వాన్‌, మృద్వ్యైవ రీత్యా, అసదభినివేశేభ్యః పరావర్త్య, వైదికే మార్గ ఏవానుషక్తాన్‌ కృత్వా అనుగృహ్ణంతి | న క్వచిదపి, కస్మిన్నపి, వాచా మనసా వా ఉద్వేగం జనయంతి శమభూమమూర్తయః శ్రీచరణాః| అఖిలశాస్త్రవిత్త్వ మభివ్యంజయతి పరమాం కాష్ఠా మధిగతః శమః దమశ్చ శ్రీచరణషు | వాదోత్సుకానా మాగమన సమయే సర్వజ్ఞమూర్తయః శ్రీచరణాః, స్వాన్తికస్థైస్సహ సై#్వరం యాన్‌ కథాలాపాన్‌ కుర్వంతో వర్తంతే, తేష్వేవాలాపేషు - వాదోత్సుకైః స్వాశ##యేష్వ ప్రకాశితేష్యపి, తేషు అప్రమాణిక తాం అనుప పద్యమానతాం చ ప్రదర్శ్య, తేషా మద్వైత దర్శనే వైదికే మార్గే అత్యంతమాసక్తిమాశు జనయంతి | అని వేదితే ష్వపి స్వాశ##యేషు, స్వయమవగత్య, సర్వజ్ఞమూర్తిభిః శ్రీచరణౖః క్రియమాణా మీదృశీ మమానుష ప్రతిభోల్లసితా ముపదేశప్రక్రియా మాలక్ష్య, తే విస్మయావిష్ట హృదయాః, పాదావనతా స్తదన్తేవాసితా మధిగచ్ఛంతి | ఏవం పరమధర్మ రూపాద్వైత దర్శనస్థాపనాయ, బహుత్ర పాషండమార్గాః, దర్శనాంతరవాదాశ్చ నిరస్తాః గుణగ్రాహిభిః శ్రీచరణౖః యథాన్యాయం సత్సంప్రదాయానుగాః పండితాః సంమానితాః బహ్వ్యశ్చ పరిషద స్తదర్థం స్థాపితాః

అను|| కొందరు ద్వైతదర్శనాలలో పండితులైనవాళ్లు, పాషండమార్గాన్ని అనుసరించే విద్వాంసులూ కూడ అద్వైతమతాన్ని అధిక్షేపించడానికి వాదం చేయడంలో ఆసక్తితో అప్పు డప్పుడు శ్రీచరణుల దగ్గరకు వస్తూంటారు. శమాతివయమూర్తు లైన (అత్యధికశాంతిస్వరూపు లైన) శ్రీచరణులు వాళ్లనందరినీ మృదువైన రీతిచేతనే చెడ్డ పట్టుదలనుండి మరల్చి వైదికమార్గాసక్తులను చేసి అనుగ్రహిస్తుంటారు; అంతేనే కాక ఎన్నడూ ఎవరి విషయంలోనూ కూడ మాటలచేత గాని చేష్టలచేత గాని ఉద్వేగాన్ని (మానస క్లేశాన్ని) కలిగించరు. శ్రీచరణులలో అత్యుత్తమస్థాయిని చేరుకొన్న శమదమాలు వారి కున్న సకలశాస్త్రపాండిత్యాన్ని సూచిస్తున్నాయి. వారితో ఏదో వాదం చెయ్యా లని ఎవరైనా వచ్చేసమయానికి తమ దగ్గర ఉన్నవారితో ఏవేవో విషయాలను గూర్చి మాటలాడుతూన్న శ్రీచరణులు, వాదించడానికి వచ్చినవాళ్లు ఇంకా తమ అభిప్రాయాలేవీ తెలపకుండానే, తమ మాటలలో, ఆ వచ్చినవాళ్లు చేయదలచిన వాదాలు ప్రామాణికాలుకావు, అవి యుక్తులకు కుదరవు అని ప్రతిపాదించి వాళ్లకి వెంటనే అద్వైతదర్శనం విషయంలోను, వైదికమార్గంలోను ఆదరం కలిగే టట్లు చేస్తూంటారు. తమ అభిప్రాయాలు తెలుపడానికి ముందే సర్వజ్ఞమూర్తులైన శ్రీచరణులు స్వయంగా తెలుసుకొని, మానవమాత్రులలో దుర్లభ##మైన ప్రతిభావిశేషంతో చేస్తూన్న ఈ విధమైన ఉపదేశవిధానాన్ని చూచి వాళ్లు ఆశ్చర్యచకితులై, పాదానతులై, వారికి శిష్యు లవుతూంటారు. ఈ విధంగా అద్వైతదర్శనాన్ని స్థాపించడం కొరకై శ్రీచరణులు అనేకప్రదేశాలలో పాషండుల మార్గాలను ఇతరదర్శనవాదాలను నిరాకరించారు. గుణాలను గుర్తించే స్వభావం గల శ్రీచరణులు సత్సంప్రదాయాలను అనుసరించే పండితులను తగు రీతిలో సత్కరించారు; వాళ్ల కోసం అనేక పరిషత్తులను కూడ స్థాపించారు.

మూ|| అపి చ సర్వేషాం దర్శనానాం ''నృణామేకో గమ్యస్త్వమసి పయసా మర్ణవ ఇవ'' ఇత్యభిజ్ఞ వచన మనుసృత్యపరమం లక్ష్యం ఏకమేవ, న తత్ర విరోధో7స్తీతి సుష్ఠు ప్రకాశయితుం మదరాస్‌ నగరే ''షణ్మతాచార్య పరిషత్‌'' ఇతి ఏకా పరిషత్‌ ప్రచాలితా, యత్ర సర్వదేశస్థ శాక్త - గాణపత - సౌర - వైష్ణవ - శైవ పీఠాదీశ్వరణాం సర్వేషా మేకత్ర సమావేశః సౌహార్ద పురస్సరం పరస్పర సంల్లాపశ్చ సంపద్యేత. అభూత పూర్వా, సర్వభారత దేశానుబంధినీ చేయం పరిషత్‌ శ్రీచరణానామ మానుషతాం సర్వసమ్మతాం, అవివాదశీలతాం చ వ్యంజయతి | పరస్పర ప్రతిపక్షభూత విరుద్ధాశయావిష్ట హృదయానాం తత్తత్‌పీఠాధీశానా మేకత్ర ఏకదా సమావేశః కేనవా కర్తుం శక్యతే? ఋతే సర్వభూత గుహాశయాత్‌ భగవతః |

@ƒ«sVee ""ƒ«sXß᮪s[VN][ gRiª«sVùxqsòQ*ª«sVzqs xms¸R…Vryª«sVLñRiª«s Bª«s'' (@¬sõ ÇÁÍØÌÁV ¿Á[LRiVN][ ª«sÌÁzqsƒ«sµj… xqsª«sVVúµR…®ªs[V @LiVV ƒ«sÈýÁV ª«sWƒ«sª«so ÌÁLiµR…LRiW ÀÁª«sLjiNTP ¿Á[LRiVN][ª«sÌÁzqsƒ«sµj… ¬s®ƒs[õ) @¬s xqsLiúxmsµy¸R…V®ªs[»R½òÌÁV ¿Ázmsöƒ«s ª«sWÈÁ ƒ«sƒ«sVxqsLjiLiÀÁ @¬sõ µR…LRi+ƒyÌÁNUP NRPW²R… xmsLRiª«sVÌÁORPQQùLi INRPäÛÉÁ[; ªyÉÓÁNTP xmsLRixqsöLRi„sL][µ³R…Li ÛÍÁ[µR…V @®ƒs[ „sxtsQ¸R…W¬sõ ¿RÁNRPägS xqsöxtísQLigS ¾»½ÌÁxms²R…LiN][xqsLi ª«sVúµyxqsVƒ«sgRiLRiLiÍÜ[ "xtsQßáø»y¿yLRiùxmsLjixtsQ»`½' @®ƒs[ INRP xmsLjixtsQ»R½Vò ƒ«s²R…xms‡Á²T…Liµj…. ®ªsVV»R½òLi ˳ØLRi»R½ ®µ…[aRPLiÍÜ[ Dƒ«sõ aSNRPòcgSßáxms»R½cr¢LRic\®ªsxtñsQª«sc\ZaPª«s{mshSÌÁ @µ³j…xms»R½V\ÛÍÁƒ«s A¿yLRiVù ÌÁLiµR…LRiW INRP ¿][ÈÁ ¿Á[Lji xqsVx¤¦¦¦Xµy÷骫sLi»][ xmsLRixqsöLRiª«sVV xqsLi˳ØxtsQßá ¿Á[zqsN]ƒ«s²y¬sNTP @ª«sNSaRPLi NRPÖÁöLi¿RÁ²R…®ªs[V µk…¬s úxmsµ³yƒ¯[®µô…[aRPùLi. $¿RÁLRißáVÌÁV FsÍØLiÉÓÁ @ª«sWƒ«sVxtsQúxmsÇìÁ NRPÌÁªyL][, xqsLRi*xqsª«sVVÍÜ[, „sªyµyÌÁÍÜ[¬sNTP µj…lgi[ xqs*˳ت«sLi ÛÍÁ[¬sªyL][ xqsª«sVxqsò ˳ØLRi»R½®µ…[aS¬sNUP xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s C xmsLjixtsQ»R½Vò xqsöxtísQLigS ¾»½ÌÁVxmso»R½Vƒ«sõµj…. xqsLRi*úFyßáVÌÁ x¤¦¦¦XµR…¸R…VLiÍÜ[ ¬sª«szqsLi¿Á[ ˳ÏÁgRiª«sLi»R½V²R…V »R½xmsö ª«sVlLiª«sLRiV, ª«sVƒ«sxqsV=ÌÁÍÜ[ xmsLRixqsöLRiª«sVV Fsµj…LjiLi¿Á[ „sLRiVµôðR…ª«sVV \ÛÍÁƒ«s @Õ³ÁúFy¸R…Vª«sVVÌÁ»][ ¬sLi²T… Dƒ«sõ A ¸R…W {mshSµ³k…aRP*LRiVÌÁƒ«sV IZNP[ NSÌÁLiÍÜ[ INRP ¿][ÈÁ ¿Á[LRiègRiÌÁLRiV?

మూ|| కృచ్ఛ్రేణాతి మహత్తరేణ తపసా లబ్ధ్వా మహర్షిభిః, బ్రాహ్మణ వంశీయేషు అధ్యయనాధ్యాపన పరమ్పరయా ఇయం రక్షణీయా భవద్భిరితి - యేయం సర్వజగన్మం గళదాయినీ, శ్రుతి నిచయరూపా సంపన్నిక్షిప్తా, తత్రేదానీంతనా బ్రాహ్మణవం శీయాః, కరాలస్యాస్య కలేః ప్రభావాదనా సక్తా దృశ్యంతే. తత్ర తేషాం సముత్సాహః కల్పనీయ ఇతి జగద్గురుభిః శ్రీచరణౖ ర్యావద్భారతానుబంధనీ మహత్తరా అభూతపూర్వా అనితర సాధ్యా ఏకాపరిషత్‌ ప్రతిష్ఠాప్య బహుత్ర ప్రచాలితా| ఆహిమాచలం ఆసేతుబంధం సర్వప్రదేశస్థాః అధీతస్వస్వశాఖా విద్వద్వరేణ్యా ఆహూతాః| ఆగతైస్సర్వై ర్విద్వద్భిః స్వస్వశాఖా పారాయణం కర్తవ్యమ్‌ | స్వస్వశాఖానుసారి హవన ప్రయోగాశ్చా నుష్ఠాయ ప్రదర్శనీయా ఇతి నియమశ్చ కృతః యేన సర్వప్రాంతస్థానాం సర్వేషాం విదుషాం సర్వశాఖానుబంధి పాఠవిశేషాః, హవనాది కలాపగత ప్రక్రియా విశేషాశ్చ సమ్యగవగతా భ##వేయుః, పరస్పర సంల్లాపేన పరస్పరం సుహృత్తా, తథైవ అధ్యయ నాధ్యాపన వ్యాపారే సముత్సాహశ్చ సమభివర్ధేత | జగతి సర్వత్ర సదా సుహృత్తా సంపాదన తత్సరైవ శ్రీచరణానా ప్రవృత్తిః| సర్వ మిత్ర భూతాః ఖలు తే |

@ƒ«sVee @¼½NRPX¿RÁèéQûQ\®ªsVƒ«s ª«sV¥¦¦¦»R½xmsxqsV= ¿Á[zqsƒ«s ª«sVx¤¦¦¦L<RiVÌÁV xqsLRi*ÇÁgRi»R½VòNRPV ª«sVLigRiÎÏÁª«sVVƒ«sV NRPÖÁgjiLi¿Á[ ®ªs[µR…xqsª«sVVµy¸R…VLRiWxms \®ªsVƒ«s xqsLixmsµR…ƒ«sV xqsLiFyµj…LiÀÁ ""µk…¬s¬s „dsVLRiV @µ³R…ù¸R…Vƒyµ³yùxmsƒ«sxmsLRiLixmsLRi¿Á[»R½ xqsLiLRiOTPQLi¿yÖÁ'' @¬s ¿Ázmsö úËØx¤¦¦¦øßáÇؼ½NTP ¿ÁLiµj…ƒ«sªyLjiNTP @xmsögjiLi¿yLRiV.NS¬s NRPÖÁNSÌÁúxms˳ت«sLi¿Á[»R½ C ƒyÉÓÁ úËØx¤¦¦¦øßá ª«sLibdP¸R…VVÌÁNRPV A ®ªs[µR…xqsLixmsµR…„dsVµR… AµR…LRiLi »R½gæjiF¡LiVVƒ«sµj…. µk…¬s „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ ªyÎýÏÁNRPV D»y=x¤¦¦¦Li |msLiF~Liµj…Lixms¿Á¸R…WùÖÁ @®ƒs[ @Õ³ÁúFy¸R…VLi»][ ÇÁgRiµæR…VLRiVª«so \ÛÍÁƒ«s $¿RÁLRißáVÌÁV xqsª«sVxqsò˳ØLRi»R½®µ…[aS¬sNTP xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s INRP g]xmsö xmsLjixtsQ»R½Vòƒ«sV róyzmsLiÀÁ µy¬s¬s @®ƒs[NRPróyƒyÌÁÍÜ[ ƒ«s²T…zmsLi¿yLRiV. BÍØLiÉÓÁ xmsLjixtsQ»R½Vò @Li»R½NRPV ª«sVVLiµR…V Fsƒ«sõ²R…W A„sLRi÷é„sLi¿RÁÛÍÁ[µR…V; B»R½LRiV ÛÍÁª«s*LRiW @µ³j…NRP µ³R…ƒ«sryµ³R…ùQ\®ªsVƒ«s BÍØLiÉÓÁ xqsLixqósƒ«sV róyzmsLixmsÇØÌÁLRiV. »R½ª«sV »R½ª«sV ®ªs[µR…aSÅÁÌÁƒ«sV @µ³R…ù¸R…Vƒ«sLi ¿Á[zqsƒ«s ª«sV¥¦¦¦„sµy*LixqsVÌÁV A}qs»R½Vz¤¦¦¦ª«sW¿RÁÌÁLi xqsª«sVxqsò˳ØLRi»R½®µ…[aRPLiÍÜ[ Dƒ«sõªyLRiV A¥¦¦¦*¬sLixms‡Á²ïyLRiV. ª«sÀÁ胫s „sµy*LixqsV ÌÁLiµR…LRiW »R½ª«sV »R½ª«sV aSÅÁÌÁ FyLS¸R…VßáLi ¿Á¸R…Wù ÌÁ¬ds, »R½ª«sV »R½ª«sV aSÅÁÌÁ A¿yLRiLi úxmsNSLRiLi ¿Á[}qs x¤¦Ü[ª«sWÌÁV, B»R½LRiúxms¹¸…WgSÌÁV @ƒ«sVztîsQLiÀÁ ¿RÁWFyÌÁ¬ds ¬s¸R…Vª«sVLi NRPW²R… ¿Á[¸R…V‡Á²T…Liµj…. BÍØ Â¿Á[¸R…V²R…Li¿Á[»R½ @¬sõ úFyLi»yÌÁÍÜ[ƒ«sV Dƒ«sõ „sµy*LixqsVÌÁLiµR…LjiNUP, @¬sõ aSÅÁÌÁNRPW xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s FyhRi„sZaP[uyÌÁV, x¤¦Ü[ª«sWµj…NSLRiùNRPÍØFyÌÁNRPV xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s „sµ³yƒyÌÁÍÜ[ „sZaP[uyÌÁV ¾»½ÌÁVryòLiVV; xmsLRixqsöLRixqsLi˳ØxtsQßصR…VÌÁ¿Á[»R½ xqsVx¤¦¦¦Xµy÷骫sLi |msLRiVgRiV»R½VLiµj…. @µ³R…ù¸R…Vƒyµ³yùxmsƒyµR…VÌÁ „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ D»y=x¤¦¦¦Li ª«sXµôðj…F~LiµR…V»R½VLiµj… @¬s @Õ³ÁúFy¸R…VLi. ÇÁgRi»R½VòÍÜ[ @Li»R½ÉØ, xqsVx¤¦¦¦Xµy÷éªy¬sõ ®ƒsÌÁN]ÌÁö²R…Li „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[®ƒs[ $¿RÁLRißáVÌÁ úxmsª«sX¼½ò @»yùxqsNTPò»][ DLiÈÁVLiµj…. ªyLRiV xqsLRi*ÍÜ[NRP„sVú»R½VÌÁV.

మూ|| కిం చ వేద వేదాంత మార్గ ప్రతిష్టాపనైక నిరతాః శ్రీచరణాః - వేదధర్మశాస్త్ర పరిపాలన సభా, అద్వైత సభా, నియమాధ్యయన పరిషదిత్యాదినామ్నా బహ్వీః పరిషదః ఉపకలయ్య, సర్వాం భారతావని మభివ్యాప్య యేఅధీయానా అధ్యాపకాస్తాన్‌ బహువిధ బహుళ పారితోషిక ప్రదానాదినా ద్విగుణితోత్సాహాన్‌ కృత్వా వేదమార్గానుషక్త హృదయాన్‌ కుర్వంతి |

@ƒ«sVee ®ªs[µR…ª«sWLæS¬dsõ ®ªs[µyLi»R½ª«sWLæS¬dsõ úxms¼½ztîsQLi²R…LiÍÜ[ @»yùxqsNTPò gRiÌÁ "$¿RÁLRißáVÌÁV' ®ªs[µR…µ³R…LRiøaSxqsòQûxmsLjiFyÌÁƒ«sxqs˳ÏÁ, @\®µ…Q*»R½xqs˳ÏÁ, ¬s¸R…Vª«sWµ³R…ù¸R…Vƒ«sxmsLjixtsQ»`½ ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s }msLýRi»][ @®ƒs[NRPxmsLjixtsQ»R½VòÌÁƒ«sV GLRiöLRi¿yLRiV. ®ªsVV»R½òLi ˳ØLRi»R½®µ…[aRPLiÍÜ[ Dƒ«sõ ®ªs[µyµ³R…ù¸R…Vƒ«sLi ¿Á[zqsƒ«s @µ³yùxmsNRPVÌÁNRPV @®ƒs[NRP„sµ³y\ÛÍÁƒ«s Fsƒ¯[õ ‡Áx¤¦¦¦§ª«sV»R½VÌÁƒ«sV Bª«s*²R…Li ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s úF¡»y=x¤¦¦¦NSÌÁ¿Á[»R½ ªyÎýÏÁ D»y=¥¦¦¦¬sõ lLiÉíÓÁLixmso ¿Á[zqs ªyÎýÏÁƒ«sV ®ªs[µR…ª«sWLæSxqsNRPVòÌÁƒ«sVgS ¿Á[xqsWòƒyõLRiV.

మూ|| అపి చ వైదికస్య ధర్మస్య సముద్ధారాయ స్వీకృతాకృతిభిః శ్రీచరణౖః క్వచిన్నూతన తయా వేదశాస్త్ర పాఠశాలా వ్యవస్థాపితాః క్వచిత్‌ పూర్వమేవ పూర్వతనైః వ్యవస్థాపితాఃఇదానీం మన్దప్రసరా యా వర్తంతే తాస్సర్వా స్సమీచీనావశ్యక వ్యవస్థా సంకలనేన సముజ్జీవితాః| వంగదేశే (బెంగాల్‌) సామవేదగత కౌథుమశాఖీయా బ్రాహ్మణా బహులా వర్తంతే | అథాపి తద ధ్యేతా ఏకో7పి తత్ర న దృశ్యతే | వేదాన్తరే7పి అధీతినో విరలా ఏవేత్య వగత్య, కలకత్తానగరే ఏకాం సామవేద పాఠశాలాం వ్యవస్థాప్య తత్ర వేదత్రయాధ్యయన వ్యాపారః సముజ్జృంభతామితి ఉచిత సౌకర్య సంవిధాన పురస్సరం వేదత్రయ పాఠశాలాం సమస్థాపయన్‌ | ఏవ ముత్తరప్రదేశే శ్రీవారణాసీ మహాక్షేత్రే7పి సామవేద పాఠశాలాం, శుక్లయజుర్వేద పాఠశాలాం, తథా ప్రౌఢ న్యాయ వేదాంతాది శాస్త్ర ప్రచారాయ శాస్త్ర పాఠశాలాం చ సమస్థాపయన్‌ | ఏవ మేవోత్కలే (ఒరిస్సా) దేశే శ్రీజగన్నాథక్షేత్రే అథర్వ వేదీయ పిప్పలాదశాఖాయాః -శుక్ల యజుర్వేదస్య చ అధ్యాపనాయ పాఠశాలాద్వయం వ్యవస్థాప్య చాలాయంతి స్మ| కించ కర్ణాటక ప్రదేశే హోసపేట నగరే సర్వాంగో పాంగోల్లసిత్త సర్వవేదాధ్యయనాయ సర్వవేద భాష్యాధ్యయ నాయ చానుకూలాం, విశిష్టాం మహతీం పాఠశాలాం సమస్థాపయన్‌| ఏవం ద్రవిడాంధ్ర దేశయోపి బహుత్ర పాఠశాలాః సంస్థాప్య, సర్వవేద వేదాంగాధ్యయనా ధ్యాపన పరంపరాం సముజ్జృంభితా మకుర్వన్‌ |

@ƒ«sVee \®ªsµj…NRPµ³R…LSø¬sõ DµôðR…LjiLi¿RÁ²y¬sZNP[ @ª«s»R½LjiLiÀÁƒ«s $¿RÁLRißáVÌÁV N]¬sõ ¿][ÈýÁ úN]»R½ògS ®ªs[µR… aSxqsòQûFyhRiaSÌÁÌÁV róyzmsLi¿yLRiV. N]¬sõ ¿][ÈýÁ xmspLRi*®ªs[V N]LiµR…LRiV róyzmsLiÀÁƒ«s, BxmsöV²R…V xqsLjigS ƒ«s²R…ª«s¬s FyhRiaSÌÁÌÁƒ«sV, »R½gjiƒ«s ª«sùª«sxqósÌÁV ¿Á[zqs ª«sV×dýÁ @Õ³Áª«sXµôj…ÍÜ[¬sNTP ¼d½zqsN]¬sª«s¿yèLRiV. ª«sLigRi®µ…[aRPLiÍÜ[ ryª«sV®ªs[µR…N_´R…Vª«sVaSÅÁNRPV xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s úËØx¤¦¦¦øßáVÌÁV ¿yÍت«sVLiµj… DƒyõLRiV. @LiVV¾»½[ A aSÅÁ @µ³R…ù¸R…Vƒ«sLi ¿Á[zqsƒ«sªy²R…V INRPä²R…V NRPW²R… @NRPä²R… ÛÍÁ[²R…V. B»R½LRi ®ªs[µR…aSÅÁÌÁ @µ³R…ù¸R…Vƒ«sLi ¿Á[zqsƒ«sªyÎýÏÁ§ NRPW²R… @NRPä²R… ¿yÌÁ »R½NRPV䪫sgS®ƒs[ DƒyõLRiV. C „sxtsQ¸R…VLi ¾»½ÖÁzqsƒ«s $¿RÁLRißáVÌÁV NRPÌÁNRP»yòƒ«sgRiLRiLiÍÜ[ INRP ryª«sV®ªs[µR…FyhRiaSÌÁ róyzmsLi¿yLRiV. ®ªs[µR…ú»R½¸R…W µ³R…ù¸R…Vƒ«sLi NRPW²R… @NRPä²R… N]ƒ«srygSÖÁ @®ƒs[ D®µô…[aRPùLiÍÜ[ »R½gjiƒ«s r¢NRPLSù ÌÁ¬dsõ NRPÖÁöLiÀÁ ®ªs[µR…ú»R½¸R…VFyhRiaSÌÁ róyzmsLi¿yLRiV. D»R½òLRiúxms®µ…[aRPLiÍÜ[ NRPW²R… $ªyLRißØ{qs ª«sV¥¦¦¦ZOP[QQú»R½LiÍÜ[ ryª«sV®ªs[µR…FyhRiaSÌÁƒ«sV, aRPVNýRP¸R…VÇÁÙlLi[*µR…FyhRiaSÌÁƒ«sV, úF¢²³R…\®ªsVƒ«s ƒyù¸R…V®ªs[µyLi»yµj…aSryòQûÌÁ úxms¿yLRiLiN][xqsLi aSxqsòQûFyhRiaSÌÁƒ«sW róyzmsLi¿yLRiV. ILjiry=LSxtísQûLiÍÜ[ NRPW²R… @´R…LRi*®ªs[µy¬sNTP xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s zmsxmsöÍصR…aSÅÁ, aRPVNýRP¸R…VÇÁÙlLi[*µR…ª«sVW @µ³R…ù¸R…Vƒ«sLi ¿Á[¸R…V²y¬sNTP lLiLi²R…V FyhRiaSÌÁÌÁV ®ƒsÌÁN]ÖÁö ƒ«s²T…zmsLi¿yLRiV. NRPLñSÈÁNRP®µ…[aRPLiÍÜ[¬s x¤¦Ü[xqs}msÈÁƒ«sgRiLRiLiÍÜ[ ryLig][FyLigRi ®ªs[µyµ³R…ù¸R…Vƒy¬sNTP xqsLRi*®ªs[µR…˳Øuyùµ³R…ù¸R…Vƒy¬sNUP @ƒ«sVNRPWÌÁ \®ªsVƒ«s INRP „sbPxtísQ\®ªsVƒ«s g]xmsö FyhRiaSÌÁƒ«sV róyzmsLi¿yLRiV. B®µ…[ „sµ³R…LigS ALiúµ³R…®µ…[aRPLiÍÜ[ƒ«sV »R½„sVÎÏÁƒy²R…VÍÜ[ƒ«sV @®ƒs[NRP úxms®µ…[aSÌÁÍÜ[ FyhRiaSÌÁÌÁV ®ƒsÌÁN]ÖÁö xqsª«sVxqsòQ\®ªsVƒ«s ®ªs[µR…®ªs[µyLigSÌÁ @µ³R…ù¸R…Vƒyµ³yùxmsƒ«sxqsLiúxmsµy¸R…W¬sõ xmsoƒ«sLRiVµôðR…LjiLi¿yLRiV.

మూ|| అపి చాన్యో7 యమంశః- మహారాష్ట్రే శ్రీనాసికా క్షేత్రే ప్రాంతే అధిగత యజుర్వేదీయ మైత్రాయణీయశాఖ ఏక ఏవ విద్వాన్‌ వర్తతే | స చ వృద్ధః తత్ర తదధ్యయనేప్సోరేకస్యాప్యభావాత్‌ సా శాఖా అవసాదం ప్రాప్స్యంతీవ స్థితా ఇతి, తథా కేరళ##దేశే సామవేదీయా రాణాయనీ శాఖా ప్యేవమేవాస్తే ఇత్యవగత్య, తదధ్యయనాయ తత్ర మాణవకాన్‌ సంప్రేష్య, తచ్ఛాఖా ద్వయం ఉజ్జీవయా మాసుః| ఏవ మేతాదృశీ అనన్య సాధారణీ వేదోద్ధార తత్పరతా శ్రీచరణానాం భగవత్తాం ప్రకాశయతి. వేదోద్ధారయైవ ఖలు ప్రథమం అవతితీర్షా జాతా పరమేశ్వరస్య |

@ƒ«sVee ª«sVL]NRP „sxtsQ¸R…V ®ªs[Vª«sVƒ«sgSc¸R…VÇÁÙlLi[*µy¬sNTP xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s \®ªsVú»y¸R…VßÔá¸R…V aSÅÁƒ«sV @µ³R…ù¸R…Vƒ«sLi ¿Á[zqsƒ«s IZNP[ INRP „sµy*LixqsV²R…V ª«sV¥¦¦¦LSxtísQûÍÜ[¬s ƒyzqsNSZOP[QQú»R½úFyLi»R½LiÍÜ[ Dƒyõ²R…V. @»R½²R…V ¿yÍØ ª«sXµôðR…V²R…V. µy¬s @µ³R…ù¸R…Vƒ«sLi ¿Á[¸R…WÌÁ®ƒs[ N][LjiNRP gRiÌÁªy²R…V INRPä²R…V NRPW²R… ÛÍÁ[NRPF¡ª«s²R…Li»][ A aSÅÁ¹¸…[V @Li»R½LjiLiÀÁF¡¹¸…[V xmsLjizqós¼½ GLRiö²T…Liµj…. ZNP[LRiÎÏÁ##®µ…[aRPLiÍÜ[ ryª«sV®ªs[µy¬sNTP xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s LSßظR…VßÔá¸R…VaSÅÁ xmsLjizqós¼½ NRPW²R… BÍØlgi[ DLiµj…. @LiµR…V¿Á[»R½ ªyÉÓÁ @µ³R…ù¸R…Vƒ«sLi ¿Á[¸R…V²R…LiN][xqsLi @NRPä²T…NTP „sµyùLóRiVÌÁƒ«sV xmsLizms A lLiLi²R…V aSÅÁÌÁƒ«sV ¬sÌÁÛËÁÉíØLRiV. @ƒ«sƒ«sùryµ³yLRißá \®ªsVƒ«s C ®ªs[µ][µôðR…LRißáúaRPµôðR… $¿RÁLRißáVÌÁV ˳ÏÁgRiª«sLi»R½V®²…[ @®ƒs[ „sxtsQ¸R…W¬sõ xqsöxtísQLi ¿Á[xqsWòƒ«sõµj…. ˳ÏÁgRiª«sLi»R½V¬sNTP @ª«s»R½LjiLi¿y ÌÁ®ƒs[ N][LjiNRP ®ªsVVÈíÁ®ªsVVµR…ÈÁ NRPÖÁgjiƒ«sµj… ®ªs[µyÌÁƒ«sV DµôðR…LjiLi¿RÁ²R…Li N][xqs®ªs[V NRPµy?

మూ|| కిం చాకారి శ్రీచరణౖః ఆ కేదారామా రామేశ్వరం బహుత్ర శ్రీశంకర భగవత్పా దానాం మఠానాం నిర్మాణాం, జీర్ణానాం దేవ మందిరాణాం సముద్ధరణం, నూత్నానాం దేవ తాయతనానాం నిర్మాణాదికం యేన సర్వత్ర భారతే జనతాయాః సకలలోక కళ్యాణ సంధాన నిదానభూత గురు దేవతాభక్తి సముల్లాసః సముజ్జృంభితః స్యాత్‌ |

@ƒ«sVee ZNP[µyLRiZOP[QQú»R½Li ®ªsVVµR…ÌÁV LS®ªs[VaRP*LRiLi ª«sLRiNRPV @®ƒs[NRPúxms®µ…[aSÌÁÍÜ[, $¿RÁLRißáVÌÁV $aRPLiNRPLRi˳ÏÁgRiª«s»yöµR…VÌÁ ª«sVhSÌÁƒ«sV róyzmsLi¿yLRiV. ÒÁLñRiª«sVV\ÛÍÁƒ«s ®µ…[ªyÌÁ¸R…WÌÁV DµôðR…LjiLi¿yLRiV. úN]»R½ògS ®µ…[ªyÌÁ¸R…WÌÁƒ«sV ¬sLjiøLixms¿Á[aSLRiV. BÍØLiÉÓÁ xmsƒ«sVÌÁ µy*LS ˳ØLRi»R½®µ…[aRPLiÍÜ[¬s ÇÁƒ«sVÌÁLiµR…LjiÍÜ[ƒ«sV xqsNRPÌÁÍÜ[NRPNRPÍØùßجsNTP ª«sVWÌÁNSLRißá\®ªsVƒ«s gRiVLRiVc®µ…[ª«s»y˳ÏÁNTPò ª«sXµôðj…F~LiµyÌÁ¬s ªyLji @Õ³ÁÍØxtsQ.

మూ|| ఏవం ముముక్షభక్తజనసముద్ధార - దీనార్తజన సంరక్షణాదీని అతిమహత్తరాణి అద్భుతావి గభీరాణి అపరిమేయాని చరితాని తదీయాని, నకేనాపి సాకల్యేన వర్ణయితుం శక్యంతే |

@ƒ«sVee C „sµ³R…LigS ¿yÍØ g]xmsö„s, AaRPèLRiùNRPLRiª«sVVÌÁV, gRiLiÕ³dÁLRiª«sVVÌÁV, Ez¤¦¦¦LixmsaRPNRPùLi NS¬s„s @LiVVƒ«s, „dsLRiV ¿Á[zqsƒ«s, ª«sVVª«sVVORPVª«so\ÛÍÁƒ«s ˳ÏÁNRPòÇÁƒ«sVÌÁƒ«sV DµôðR…LjiLi¿RÁ²R…Li, µk…ƒ«sVÌÁƒ«sV NRPuíyÍÜ[ Dƒ«sõªyÎýÏÁƒ«sV LRiOTPQLi¿RÁ²R…Li ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s NSLSùÌÁV Fsª«s*LRiW NRPW²R… xmspLjiògS ª«sLñjiLixmsÇØÌÁLRiV.

మూ|| అఖిలాంతరాత్మభూతాః శ్రీచరణాః స్వాన్తేవసన్ముముక్షు భక్తజనసంఘే - కాంశ్చన దృశైవ కేవలయా, అవచన ప్రవచనేన (మౌనేన) కాంశ్చన, పటుతర న్యాయాను విద్ధ శ్రుత్యంత సారార్థ ప్రకాశ##నేన కాంశ్చన, సరహాస్య శ్రీవిద్యాశ్రీమంత్రదీక్షా సంప్రదాయో పదేశేన కాంశ్చన, కాంశ్చన శ్రౌతస్మార్త సత్సంప్రదాయ సంపన్న యాగాదిషు ప్రవర్త యంతశ్చ - బహుభిః ప్రకారైః, బహుధా - తత్తత్సంస్కారాను రోధేన అనుగృహ్య - సముత్తారయంతి |

@ƒ«sVee @LiµR…Lji @Li»R½LS»R½øgS Dƒ«sõ $¿RÁLRißáVÌÁV »R½ª«sV µR…gæRiLRi ¬sª«szqsLi¿Á[ ª«sVVª«sVVORPVª«so\ÛÍÁƒ«s ˳ÏÁNRPòÇÁƒ«sVÌÁÍÜ[ N]LiµR…Lji¬s INRPä ª«sWÈÁ NRPW²R… ª«sWÈÁÍزR…NRPVLi²y ZNP[ª«sÌÁLi µR…XztísQ úxmsryLRiLiª«sWú»R½Li ¿Á[»y, N]LiµR…Lji¬s úxms‡ÁÌÁª«sVV \ÛÍÁƒ«s ¸R…VVNRPVòÌÁ»][ NRPW²T…ƒ«s Dxms¬sxtsQ»y=LRiª«sVV \ÛÍÁƒ«s zqsµôðyLi»yÌÁƒ«sV ËÜ[µ³j…Li¿RÁ²R…Li¿Á[»y, N]LiµR…Lji¬s $„sµR…ùÍÜ[ƒ«sV $ª«sVLiú»R½µk…ORPQÍÜ[ƒ«sV Dƒ«sõ LRix¤¦¦¦ryùÌÁƒ«sV Dxms®µ…[bPLi¿RÁ²R…Li¿Á[»y, N]LiµR…Lji¬s úaf»R½cryøQQLRiòxqsLiúxmsµy¸R…Wƒ«sVryLRiLigS ¸R…WgSµR…V ÌÁƒ«sV A¿RÁLjiLi¿RÁ²y¬sNTP ú}mslLi[zmsLi¿RÁ²R…Li¿Á[»y, ªyLji ªyLji xqsx¤¦¦¦ÇÁxqsLiryäLSÌÁƒ«sV @ƒ«sVxqsLjiLiÀÁ @®ƒs[NRP„sµ³yÌÁ @ƒ«sVúgRiz¤¦¦¦LiÀÁ »R½LjiLixms¿Á[xqsWòLiÉØLRiV.

మూ|| అపి చ దీనార్తాదిప్రాణి సంరక్షణ7పి సతతోద్యతం శ్రీచరణానాం హృదయమ్‌| కదాచిత్‌ దవీయసి వర్తమానా నపి స్వయం స్వప్నే తేషాం స్వాత్మానం దర్శయిత్వా అనుగృహ్య రక్షంతి | ప్రతిజ్ఞాతం చ పురైవ''.... యోగక్షేమం వహామ్యహం'' ఇతి. దయా సుధారస సింధవః శ్రీచరణాః |

@ƒ«sVee µk…ƒ«sVÌÁƒ«sV, L][gSµj…{ms²T…»R½VÌÁƒ«sV LRiOTPQLi¿RÁ²R…LiÍÜ[ NRPW²R… $¿RÁLRißáVÌÁ x¤¦¦¦XµR…¸R…VLi FsÌýÁxmsöV²R…W DµR…VùQQNRPòQ\®ªsV DLiÈÁVLiµj…. µR…WLRiLigS Dƒ«sõªyÎýÏÁNRPV NRPW²R… @xmsö²R…xmsöV²R…V xqs*FyõÌÁÍÜ[ µR…LRi+ƒ«sLi BÀÁè @ƒ«sVúgRiz¤¦¦¦LiÀÁ LRiOTPQxqsWòLiÉØLRiV."".... ¹¸…WgRiZOP[Qª«sVLi ª«s¥¦¦¦ª«sVùx¤¦¦¦ª±sV'' (®ƒs[ƒ«sV ƒy ˳ÏÁNRPVòÌÁ ¹¸…WgRiZOP[Qª«sWÌÁƒ«sV xqsLiLRiOTPQxqsWòLiÉ؃«sV) @¬s xmspLRi*®ªs[V úxms¼½ÇìÁ ¿Á[zqs ƒ«sÈýÁV $¿RÁLRißáVÌÁV µR…¸R…Wª«sVX»R½LRixqszqsLiµ³R…Vª«soÌÁV.

మూ|| మహత్సు సుబహుషు కార్యేషు నిమగ్నానామపి, నానాదిగ్భ్యః సమాగత దర్శనేప్సుజనసంఘైః కరుణామృత రసస్యంది శీతల కటాక్ష పాతానాకాంక్షమాణౖః పరివార్య మాణానామపి, నిరంతర శ్రీచన్ద్రమౌలీశ్వర వరివస్యాధ్యానాద్యనుషక్త హృదయానాం - కదాపి నోద్వేగో మనసి శ్రీచరణానాం, నగ్లాని శ్శరీరే, నైవా ప్రసన్నతా, వైవర్ణ్యం వా ముఖే, న పారుప్య మనౌచిత్యం వా వాచి | యద్యప్యారుణ్య ముపలభ్యతే తదక్షిణయుగలే - న తత్‌ క్రోధప్రయుక్తం, కింతు మహాపురుష లక్షణమేవతత్‌ | సదా లబ్ధ లబ్ధవ్యా ఇవ, అసంకల్పితారంభా ఇవ, తుష్టహృదయా ఇవ, ప్రసన్నేందు మండలేన శారదాంబర మివ భ్రాజమానా దృశ్యంతే | న కసై#్మచన క్రుధ్యంతి, మృదుమధురం భాషన్తే - వర్తనమపి తాదృశమ్‌ |

@ƒ«sVee $¿RÁLRißáVÌÁV Fsƒ¯[õ ª«sV¥¦¦¦NSLSùÌÁÍÜ[ ¬sª«sVgRiVõQQ\ÛÍÁ DLiÉØLRiV; ªyLji NRPLRiVßت«sVX»R½LRiry¬sõ ÀÁÖÁZNP[ NRPÉØORPQFy»R½Li F~Liµy ÌÁ¬s N][LRiV»R½W ªyLji µR…LRi+ƒ«sª«sVVƒ«s\ZNP ƒyƒy µj…NRPVäÌÁƒ«sVLi²T… ª«sÀÁ胫s ÇÁƒ«sxqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁV ªyLji¬s¿RÁVÈíÁVª«sVVÉíÓÁ DLiÉØLiVV. @LiVVƒyNRPW²R… FsÌýÁxmsöV²R…W »R½ª«sV x¤¦¦¦XµR…¸R…Vª«sVVƒ«sV ¿RÁLiúµR…ª«s°×dÁaRP*LRiV¬s }qsª«s, µ³yùƒ«sª«sVV ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«sªyÉÓÁÍÜ[ ¬sÖÁzms Dƒ«sõ $¿RÁLRißáVÌÁª«sVƒ«sxqsV=ÍÜ[ Fsƒ«sõ²R…W D®µ…[*gRiLi NRPÌÁgRiµR…V; aRPLkiLRiLiÍÜ[ @ÌÁxqsÈÁ NRPƒ«s‡Á²R…µR…V; ª«sVVÅÁLiÍÜ[ @úxmsxqsƒ«sõ»R½*Li gS¬s, LRiLigRiVÍÜ[ ª«sWLRiVö gS¬s NRPƒ«s‡Á²R…µR…V; ªyNRPVäÍÜ[ xmsLRiVxtsQ»R½*Li gS¬s @ƒ«sVÀÁ»R½»R½*Li gS¬s @gRixms²R…µR…V. ªyLji ®ƒs[ú»yÌÁÍÜ[ FsLRiVxmso Dƒyõ NRPW²R… @µj… úN][µ³R…Li ª«sÌýÁ NRPÖÁgjiƒ«sµj… NSµR…V; @µj… ZNP[ª«sÌÁLi ª«sV¥¦¦¦xmsoLRiVxtsQÌÁORPQßáLi ª«sWú»R½®ªs[V. F~LiµR…µR…gjiƒ«s µy¬s¬s F~Liµj…ƒ«sªyLRiV ª«sÛÍÁ, G NSLRiùª«sVVƒ«sV xqsLiNRPÖÁöLi¿RÁ¬sªyLRiV ª«sÛÍÁ, xqsLi»][xtsQ˳ÏÁLji»yLi »R½LRigRiVÌÁ ª«sÛÍÁ ªyLRiV, FsÌýÁxmsöV²R…V, úxmsxqsƒ«sõQQ\®ªsVƒ«sxms ¿RÁLiúµR…ª«sVLi²R…ÌÁLi»][ aRPLRi»yäÍØNSaRPLi úxmsNSbPxqsVòƒ«sõÈýÁV úxmsNSbPxqsWòLiÉØLRiV. Fsª«sLji„dsVµy N][zmsLi¿RÁLRiV; ª«sVXµR…Vª«sogSƒ«sV ª«sVµ³R…VLRiLigSƒ«sV ª«sWÈÁÍزR…V»yLRiV; ªyLji úxmsª«sLRiòƒ«s NRPW²R… @®µ…[ „sµ³R…LigS, ª«sVXµR…Vª«sVµ³R…VLRiLigS DLiÈÁVLiµj….

మూ|| మహత్సు సత్సు కార్యేషు సదా ప్రవర్త యన్తో7పి జనాన్‌, స్వయం చ ప్రవృత్తా అపి, అనాఘ్రాత కార్యగంధా ఇవ ప్రశాంత హృదయా భాసంతే | క్వాపి న వ్యగ్రతా, న క్వాప్యభిషంగః, న క్వాపి సంక్షోభః | శుభజల పూర్ణ సరోవర మివ ప్రశాంత నిష్పంద శీతలవృత్యా విరాజన్తేవిచిత్ర వృత్తాః శ్రీచరణాః |

@ƒ«sVee g]xmsö g]xmsö xqs»yäLSùÌÁV ¿Á[¸R…V²y¬sNTP ÇÁƒ«sVÌÁƒ«sV úF¡»R½=z¤¦¦¦xqsVòƒyõ NRPW²R…, »yª«sVV NRPW²R… @ÍØLiÉÓÁ NSLSùÌÁV ¬sLRi*z¤¦¦¦xqsVòƒyõ NRPW²R… $¿RÁLRißáVÌÁV G NSLRiùª«sVV»][ƒ«sV G ª«sWú»R½ª«sVW xqsLi‡ÁLiµ³R…Li ÛÍÁ[¬sªyLRiV ª«sÛÍÁ úxmsaSLi»R½ \®ªsVƒ«s x¤¦¦¦XµR…¸R…VLi»][ úxmsNSbPxqsWò DLiÉØLRiV. G „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ƒ«sW »]LiµR…LRiFyÈÁV ÛÍÁ[µR…V; G „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ƒ«sW A»yùxqsNTPò ÛÍÁ[µR…V. G „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ƒ«sW NRPLigSLRiV ÛÍÁ[µR…V. „sÀÁú»R½ \®ªsVƒ«s ¿RÁLjiú»R½ gRiÌÁ $¿RÁLRißáVÌÁV xmsLjiaRPVµôðR…\®ªsVƒ«s DµR…NRPLi»][ ¬sLi²T…ƒ«s xqsL][ª«sLRiLi ª«sÛÍÁ úxmsaSLi»R½ª«sVV, ¬saRPèÌÁª«sVV, bdP»R½ÌÁª«sVV @LiVVƒ«s zqós¼½ÍÜ[ úxmsNSbPxqsWòƒyõLRiV.

మూ|| అధిగత వివేక పరసీమసు మహత్సూప లక్ష్యమాణాని కర్మాణి, యతః కర్తృ త్వాభిసంధి, ఫలాభిసంధి విధురాణి అతస్తాని న కర్తృతాం తేషా మాసంజయితుం ప్రభవంతి. ఉక్తం చ - ''వివేకీ ముక్త ఏవ స్యాత్‌; కుర్వతో7స్య న కర్తృతా | అలేపవృత్తి మాశ్రిత్య శ్రీకృష్ణ జనకౌ యథా'' ఇతి |

@ƒ«sVee „s®ªs[NRPLi¹¸…VVNRPä @»R½Vùƒ«sõ»R½zqós¼½¬s F~Liµj…ƒ«s ª«sV¥¦¦¦xmsoLRiVxtsvÌÁV NRPLRiøÌÁV ¿Á[xqsVòƒyõ ªyÉÓÁ¬s NRPLRiòQX»y*Õ³Áª«sWƒ«sLi NS¬s, xmnsÍØ}msORPQ gS¬s ÛÍÁ[NRPVLi²y ¿Á[xqsWòLiÉØLRiV; @LiµR…V¿Á[»R½ A NRPLRiøÌÁV ªyLji¸R…VLiµR…V NRPLRiòQX»y*µR…VÌÁƒ«sV NRPÖÁgjiLi¿RÁÇØÌÁª«so.

''వివేకీ ముక్త ఏవ స్యాత్‌ కుర్వతో7స్య న కర్తృతా,

''ఆత్మానాత్మవివేకం కలిగినవాడు ముక్తుడే. అలాంటివాడు శ్రీకృష్ణ-జనకుల వలె నిర్లిప్త బుద్ధితో కర్మ లాచరించినా కూడ వానికి కర్తృత్వం లేదు'' అని చెప్పబడింది.

మూ|| ''యస్సమస్తార్థ జాలేషు వ్యవహార్యపి శీతలః | పరార్థేష్వివ పూర్ణాత్మాస జీవన్ముక్త ఉచ్యతే'', ''మృదుతా మృదుభాషితా'', ''సంవేద్యేన హృదాకాశే మనాగపి న లిప్యతే | యస్యా7సావజడా సంవిత్‌ స జీవన్ముక్త ఉచ్యతే'', ''యస్సర్వత్రానభిస్నేహః తత్త త్ర్పాప్య శుభా శుభమ్‌ | నాభినందతి న ద్వేష్టి తస్యప్రజ్ఞా ప్రతిష్టితా'', ''న ద్వేష్టి సంప్రవృత్తాని న నివృత్తాని కాంక్షతి | ఉదాసీనవదాసీనో గుణౖర్యో న విచాల్యతే'' ఇత్యాదీని జీవన్ముక్త - స్థితప్రజ్ఞ - గుణాతీత పురుషాణాం లక్షణాని, నిశ్రేయసార్ధిభిః సాధకై రభ్యసనీయాని - యాని శాస్త్రేషు ప్రతిపాదితాని, తేషాం సర్వేషాం, సర్వాత్మనా లక్ష్యభూతం సత్‌, శ్రీచరణా నాం వర్తనం విరాజతే | తతశ్చ తద్వాక్యానాం ప్రామాణ్యం సుష్ఠు సంస్థాపిత మపి భవతి | నిః శ్రేయసార్థిభి రీదృశీ వృత్తిరనుసరణీయేతి విశిష్టో బోధో7పి జనానాం సముత్పద్యతే | స్వచరిత్రేణ లోకే ధర్మ మార్గం ప్రతిష్ఠాపయితుమేవ ఖలుప్రవృత్తాః శ్రీచరణాః, శ్రీరామచన్ద్ర ప్రభురివ. (''ధర్మ మార్గం చరిత్రేణ జ్ఞానమార్గం చ నామతః'' ఇత్యాద్యుపపాదితం రామతాపనీయోపనిషది).

@ƒ«sVee ""¸R…VM xqsª«sVryòLRiLóRiÇØÛÍÁ[xtsv ª«sùª«s¥¦¦¦LRiùzms bdP»R½ÌÁM,

''సమస్త కార్యసముదాయాలలో పాల్గొంటున్నా కూడ ఎవడు ఇతరుల కార్యాలయందు వలె చల్లగా ఉంటాడో (ఇతరుల కార్యాలు జరుగుతున్నప్పుడు ఏ విధంగా లాభనష్టాల విషయంలో ఉదాసీనుడుగా ఉంటాడో తాను పాల్గొనే కార్యాల విషయంలో కూడ ఆ విధంగా ఉదాసీనుడుగా ఉంటాడో) అతడు జీవన్ముక్తు డని చెప్పబడుచున్నాడు''.

''మృదుతా మృదుభాషితా''

''మృదువుగా మాటలాడడమే మృదుత్వమనగా'',

''సంవేద్యేన హృదకాశే మనాగపి న లిప్యతే

''హృదాకాశంలోని ఎవని జడం కాని సంవిత్‌ (చిత్‌) కొంచెం కూడ జ్ఞేయమైన పదార్థం చేత లిప్తం కాదో అతడు జీవన్ముక్తు డని చెప్పబడుచున్నాడు''.

''యః సర్వత్రానభిస్నేహః తత్తత్ర్పాప్య శుభాశుభమ్‌,

''ఎవడు దేనియందూ అత్యాసక్తి లేనివాడో, శుభాలను పొంది నప్పుడు ఉప్పొంగడో, అశుభాలను పొందినప్పుడు (వాటిని తత్కారణాలను) ద్వేషించడో వాని బుద్ధి స్థిర మైనది''.

''న ద్వేష్టి సంప్రవృత్తాని న నివృత్తాని కాఙ్‌క్షతి''

(ఎవడు సత్త్వరజస్తమోగుణకార్యాలైన ప్రకాశ-ప్రవృత్తి-మోహాలు ప్రవర్తిస్తూన్నప్పుడు ద్వేషించడో, నివర్తించినప్పుడు (మళ్లీ కావాలని) కోరడో''

''ఉదాసీనవదాసీనో గుణ్యర్యో న విచాల్యతే''

''ఉదాసీనుడు వలె కూర్చొని ఉన్న ఎవడు గుణాలచేత చలింపచేయబడడో'' ఇత్యాది వాక్యములలో చెప్పిన జీవన్ముక్త - స్థితప్రజ్ఞ - గుణాతీతుల లక్షణాలను మోక్షాన్ని పొందగోరే సాధకులు అభ్యసించాలి అని శాస్త్రాలలో విధింపబడింది. శ్రీచరణుల ప్రవృత్తి అన్ని విధాలా ఈ లక్షణా లన్నింటికీ లక్ష్యంగా విరాజిల్లుతూన్నది. ఈ విధంగా ఈ వాక్యాల ప్రామాణ్యం దృఢంగా స్థాపించబడిన దవుతూన్నది; మోక్షం కావాలనుకొనేవాళ్లు ఇట్టి ప్రవృత్తిని అలవరచుకోవాలి అని జనులకు జ్ఞానం కూడ కలుగుతూన్నది. శ్రీరామచంద్ర ప్రభువు వలె శ్రీచరణులు కూడ తమ నడవడికచేత లోకంలో ధర్మమార్గాన్ని ప్రతిష్ఠింప చేయడానికే ప్రవర్తిస్తున్నారు కదా?

(''ధర్మమార్గం చరిత్రేణ జ్ఞానమార్గం చ నామతః'' ''శ్రీరాముడు తన చరిత్రచేత ధర్మమార్గాన్ని స్థాపించాడు, తన నామప్రభావంచేత జ్ఞానమార్గం స్థాపించాడు''అని రామతాపనీయోపనిషత్తులో ప్రతిపాదించబడినది)

మూ|| ఏవం పావనేన స్వీయేన వర్తనేన, వ్యవహారప్రధాన వివేక ప్రధాన బ్రహ్మవిదాం జీవన్ముక్తానాం వృత్తిం - భక్త శిష్య జన శిక్షార్థ మావిష్కుర్వంతః, ఇదానీం సమాధి ప్రధాన ముక్తపురుషాణాం వృత్తమపి శిష్యశిక్షాయై ప్రదర్శయితుం ప్రవృత్తాస్తే|

అను|| ఈ విధంగా పవిత్రమైన తమ ప్రవర్తనచేత, భక్తులైన శిష్యజనులకు ఉపదేశించడంకొరకు, శ్రీచరణులు, బ్రహ్మవేత్త లైన జీవన్ముక్తులలో కొందరు వ్వవహారానికి, కొందరు వివేకానికీ ప్రాధాన్యం ఇస్తూ ఏ విధమైన ప్రవృత్తిలో ఉంటారో అట్టి ప్రవృత్తిని ఆవిష్కరించి ఇప్పుడు సమాధికి ప్రాధాన్యం ఇచ్చే ముక్తపురుషుల ప్రవృత్తిని కూడ శిష్యోపదేశంకొరకు ప్రదర్శించడానికి ప్రవర్తిస్తున్నారు.

మూ|| బ్రహ్మవిత్సు వైవిధ్యం యద్దృశ్యతే తత్‌ - తత్తదుపాధ్యనుబంధి సమారబ్ధఫలకర్మనానాత్వప్రయుక్తమేవ, న తత్‌ జ్ఞాననానాత్వ ప్రయుక్తమ్‌ | తైరధిగతస్య ఫలస్య తత్సాధనత్వేనాభిమతస్య తత్త్వజ్ఞానస్య చ సర్వాత్మనా ఏకరూపత్వాత్‌, సర్వే తే జ్ఞానతః సమా ఏవ. ఉక్తం చ - ''కృష్ణో భోగీ శుకస్త్యాగీ నృపౌ జనకరాఘవౌ | వసిష్ఠః కర్మకర్తా చ సర్వే తే జ్ఞానతః సమాః'' ఇతి | ''బ్రహ్మవిదః త్రివిధాః వ్యవహార ప్రధానాః, వివేక ప్రధానా స్సమాధి ప్రధానా ఇతి'' శ్రీవిద్యారణ్యగురుభిరపి తైత్తిరీయోపని షద్భాష్యే వర్ణితమ్‌.

@ƒ«sVee ú‡Áx¤¦¦¦ø®ªs[»R½òÌÁÍÜ[ \®ªs„sµ³R…ùLi (Û˳Á[µR…Li, ®ªs[LRiV ®ªs[LRiV xmsµôðR…»R½VÌÁÍÜ[ DLi²R…²R…Li) NRPƒ«s‡Á²R…V»R½Wƒ«sõµj…. @µj… ZNP[ª«sÌÁLi A ¸R…W DFyµ³R…VÌÁNRPV (®µ…[¥¦¦¦µR…VÌÁNRPV) xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s, xmnsÍجsõ Bª«s*²y¬sNTP úFyLRiLiÕ³ÁLiÀÁƒ«s, NRPLRiøÌÁ Û˳Á[µy¬sõ xmsÉíÓÁ GLRiö²T…ƒ«s®µ…[ NS¬s ªyÎýÏÁ Çì؃«sLiÍÜ[ Dƒ«sõ Û˳Á[µy¬sõ xmsÉíÓÁ GLRiö²T…ƒ«sµj… NSµR…V. ªyLRiV F~Liµj…ƒ«s xmnsÌÁª«sVW (®ªsWORPQª«sVW), µy¬sNTP ryµ³R…ƒ«sLigS ¿Áxmsö‡Á²T…ƒ«s »R½»R½òQ*Çì؃«sª«sVW NRPW²R… @¬sõ „sµ³yÍØ GNRPLRiWxms\®ªsVƒ«s®µ…[. ªyLRiLiµR…LRiW Çì؃«sLi „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ xqsª«sWƒ«sVÛÍÁ[.

''కృష్ణో భోగీ శుకస్త్యాగీ నృపౌ జనకరాఘవౌ,

''శ్రీకృష్ణుడు భోగి; శుకమహర్షి త్యాగి; జనకుడు శ్రీరాముడు రాజ్యపాలనం చేసిన రాజులు; వసిష్ఠుడు కర్మ లాచరించడంలో ఉద్యుక్తుడు. జ్ఞానంచేత వీరందరూ సమానులే'' అని చెప్పబడింది.

''బ్రహ్మవేత్తలు వ్యవహారప్రధానులు, వివేకప్రధానులు, సమాధిప్రధానులు అని మూడు విధాలు అని తైత్తిరీయోపనిషద్భాష్యంలో శ్రీవిద్యారణ్యగురువు లన్నారు.

మూ|| సమాధి శ##ద్దేన చిత్తవృత్తి నిరోధో నాత్ర వివక్షితః| కింతు, ''అహమేవ పరంబ్రహ్మ పరం బ్రహ్మాహమితి స్థితిః | సమాధిస్స తు విజ్ఞేయ స్సర్వవృత్తి వివర్జితః'' (త్రిశిఖోప నిషత్‌) ''సమాధి స్సమతావస్థా జీవాత్మ పరమాత్మనోః'' ఇత్యాద్యుపనిష ద్వాక్యాన్యను సృత్య, ''అహం బ్రహ్మా7స్మి - బ్రహ్మైవాహమస్మీ'' త్యభేదేనావస్థానం సమాధిరితి భగవత్పాదై రభిహితత్వాచ్చ, బ్రహ్మాత్మనా7వ స్థితిరేవ (స్వస్వరూపేణావ స్థితిః, సంశాంత సర్వ సంవేద్య సహజ సంవిన్మాత్రావస్థైవ) వివక్షితా |

@ƒ«sVee BNRPä²R… xqsª«sWµ³j… @ƒ«sgS ÀÁ»R½òª«sX¼½ò¬sL][µ³R…Li @¬s @LóRiLi NSµR…V; ª«sVlLi[ ª«sVƒ«sgSc

''అహమేవ పరం బ్రహ్మపరం బ్రహ్మాహమితి స్థితిః,

సమాధిః స తు విజ్ఞేయః సర్వవృత్తివివర్జితః'' (ú¼½bPÆÜ[xms¬sxtsQ»R½Vò)

''నేనే పరబ్రహ్మను; పరబ్రహ్మ నేను' అను స్థితి, ఇతరవృత్తు లేవీ లేని స్థితి, 'సమాధి' అని తెలియదగినది''

''సమాధిః సమతావస్థా జీవాత్మపరమాత్మనోః''

(జీవాత్మ-పరమాత్మలు ఒక్కటిగా ఉన్న అవస్థ ''సమాధి'')

ఈ మొదలైన ఉపనిషద్వాక్యాలను అనుసరించీ, ''నేను బ్రహ్మను, బ్రహ్మయే నేను' అని అభేద బుద్ధితో ఉండడం సమాధి'' అని భగవత్పాదులు చెప్పడంచేతా కూడ బ్రహ్మస్వరూపంలో ఉండడం (సమస్తజ్ఞేయములూ శాంతించంగా సహజమైన చిన్మాత్రరూపంలో, స్వస్వరూపంలో ఉండడం) అని అర్థం.

మూ|| త్రిచతుర వత్సరేభ్యః ప్రభృతి శ్రీచరణానాం ప్రవృత్తిరత్యంత విలక్షణా దృశ్యతే| స్నాన పాన శౌచ పూజా ధ్యానాదిషు కార్యేషు పూర్వం యే నియమాః కఠోరా ఆశ్రితా స్తేష్విదానీ మత్యంత మౌదాసీన్యం, పరిచర్యా పరై రనుచరైరపి భాషితుం నోత్సాహః, స్థానాంతర క్రమణ7పి నేచ్ఛా, పరిశ్రాంతాస్యేవ, నిద్రయా సమాక్రాంత స్యేవ సతతం శయనోన్ముఖతా. ఆశనాచ్ఛాదనాది ష్వపి స్వతః ప్రవృత్తిర్నాస్తి | వరైః క్రియమాణషూ పచారేషు అనుమోదః అస్తి నవేతి న జ్ఞాతుం శక్యతే | యా7స్తి ముఖే ప్రభా స్వచ్ఛా, సౌమ్యా, విశదా, బ్రాహ్మీ - సా సర్వదైకరూపైవా వభాసతే | నేత్రే ఉన్మీలితే ఏవ దృశ్యేతే| అపితు తద్దృష్టిః కిం వా విషయీకరోతీతి న జ్ఞాయతే | కిం చిన్త్యతే, క్వేప్సా క్వనేతి - కథమపి కేనాపి న శక్యతే విజ్ఞాతుమ్‌ | అంతరభావ సూచకాని ముఖనేత్ర పాణ్యాది స్పందనాన్యపి మృగ్యాని | అతివిచిత్రా, అజ్ఞాత పూర్వా చేయం చర్యా ఆశ్చర్యాయ కల్పతే సమేషామ్‌ |

@ƒ«sVee ª«sVW²R…VcƒyÌÁVgRiV xqsLiª«s»R½=LSÌÁƒ«sVLi²T… $¿RÁLRißáVÌÁ úxmsª«sX¼½ò ¿yÍØ „sÌÁORPQßáLigS NRPƒ«s‡Á²R…V»R½Vƒ«sõµj…. ryõƒ«sª«sVV, Fyƒ«sª«sVV, af¿RÁLi, xmspÇÁ, µ³yùƒ«sLi ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s NSLSùÌÁÍÜ[ xmspLRi*Li G NRPh][LRi¬s¸R…Vª«sWÌÁV FyÉÓÁLi¿Á[ªyL][ A ¬s¸R…Vª«sWÌÁ „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ BxmsöV²R…V xmspLjiògS Kµy{qsƒ«sùLi ¿RÁWxmso»R½VƒyõLRiV. xmsLji¿RÁLRiù ¿Á[}qs @ƒ«sV¿RÁLRiVÌÁ»][ NRPW²R… ª«sWÈÁÍزR…²y¬sNTP D»y=x¤¦¦¦Li ÛÍÁ[µR…V. ª«sVL]NRP ¿][ÉÓÁNTP ®ªsÎýØÌÁ®ƒs[ N][LjiNRP ÛÍÁ[µR…V. @ÌÁzqsF¡LiVVƒ«sªyLRiV ª«sÛÍÁ, ¬súµR… @ª«sz¤¦¦¦LiÀÁƒ«s ªyLRiV ª«sÛÍÁ FsÌýÁxmsöV²R…V xmsLi²R…VN]ƒ«s²y¬sZNP[ Dƒ«sVøÅÁV\ÛÍÁ DLiÈÁVƒyõLRiV. ˳Ü[ÇÁƒ«scA¿yèéµR…ƒyµR…VÌÁ „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ NRPW²R… »R½ª«sVLi»R½ »yª«sVVgS úxmsª«sLjiòLi¿RÁ²R…LiÛÍÁ[µR…V. B»R½LRiVÌÁV ¿Á[xqsWòƒ«sõ Dxms¿yLSÌÁ „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ NRPW²R… „dsLji @ƒ«sV®ªsWµR…Li Dƒ«sõµy ÛÍÁ[µy @®ƒs[µj… ¾»½ÖÁ¸R…V²R…Li ÛÍÁ[µR…V. @LiVV¾»½[c ª«sVVÅÁLiÍÜ[ ª«sWú»R½Li xqs*¿RÁè骫sVV, r¢ª«sVùª«sVV, ¬sLRiøÌÁª«sVV @LiVVƒ«s úËØx¤¦¦¦øa][˳ÏÁ ¸R…V´yxmspLRi*LigS®ƒs[ Dƒ«sõµj…. NRPÎýÏÁ§ FsÌýÁxmsöV²R…W ¾»½Lji¿Á[ DLiÈÁVƒyõLiVV. A ¿RÁWxmsoÌÁV G ª«sxqsVòª«soÌÁƒ«sV ¿RÁWxqsVòƒyõ¹¸…W ¾»½ÖÁ¸R…VµR…V. G„sV AÍÜ[ÀÁxqsVòƒyõLRiV; Gµj… NSªyÌÁƒ«sVN]LiÈÁVƒyõLRiV; Gµj… @NRPäLRiÛÍÁ[ µR…ƒ«sVNRPVLiÈÁVƒyõLRiVcBÍØLiÉÓÁ „sxtsQ¸R…WÌÁV Fsª«sLRiW NRPW²R… G „sµ³R…LigSƒ«sW ¾»½ÌÁVxqsVN]ƒ«sÇØÌÁNRPVƒyõLRiV. ª«sVƒ«sxqsV=ÍÜ[ Dƒ«sõ ˳تy¬sõ xqsWÀÁLi¿Á[ ª«sVVÅÁc®ƒs[ú»R½cx¤¦¦¦ryòµR…VÌÁ NRPµR…ÖÁNRPÌÁV NRPW²R… ÛÍÁ[ª«so. @¼½„sÀÁú»R½ª«sVW, xmspLRi*Li Fsƒ«sõ²R…W NRP¬s „s¬s FsLRigRi¬sµk… @LiVVƒ«s C ¿RÁLRiù @LiµR…Lji¬ds AaRPèLRiù ¿RÁNTP»R½VÌÁƒ«sV ¿Á[xqsWòƒ«sõµj….

మూ|| ఏవం స్థితే, భక్తాఃకేచన - జరయా అభిభూతాః శ్రీచరణాః, లోకేప్రాయః ఏవం వృత్తా ఏవ వృద్ధా దృశ్యంతే - ఇతి మన్వతే | కేచన తథా న, వ్యాధి ప్రయోజ్యైవేయం స్థితిః, ప్రజ్ఞామాంద్యం చ దృశ్యతే | అవశ్యం చికిత్సా కరణీయేతి మన్యమానాః చికిత్సాం కారయితు మత్యన్తాభి నివేశేన వ్యాపృతాః | పర్యైక్షంత భిషగ్వరా స్సమాగత్య బహవో బహుధా. నిరవోచంశ్చ న వ్యాధిప్రయోజ్యేయం స్థితిః, నిదానం త్వత్ర నావగమ్యత ఇతి |

@ƒ«sVee BÍØ DLiÈÁVLi²R…gScN]LiµR…LRiV ˳ÏÁNRPVòÌÁV c ""$¿RÁLRißáVÖÁõ ªyLôðRiNRPùLi {ms²T…xqsWòƒ«sõµj…; ryµ³yLRißáLigS ª«sXµôðR…VÌÁV C „sµ³R…LigS®ƒs[ úxmsª«sLjiòryòLRiV'' @¬s @ƒ«sVN]LiÈÁVƒyõLRiV. N]LiµR…LRiV c ""@µj… NSµR…V; ªyùµ³j…ª«sÌýÁ®ƒs[ C zqós¼½ GLRiö²T…Liµj…. ‡ÁVµôðj…ª«sWLiµR…ùLi NRPƒ«s‡Á²R…V»R½Wƒ«sõµj…. »R½xmsöNRPVLi²y ÀÁNTP»R½= ¿Á[LiVVLi¿yÖÁ'' @¬s @ƒ«sVN]¬s FsLi»][ xmsÈíÁVµR…ÌÁ»][ ÀÁNTP»R½= ¿Á[LiVVLi¿RÁ²R…Li úFyLRiLiÕ³ÁLi¿yLRiV. FsLiµR…L][ \®ªsµR…ù¬sxmsoßáVÌÁV ª«sÀÁè @®ƒs[NRP„sµ³yÌÁVgS xmsLkiOTPQLiÀÁc ""C zqós¼½ ªyùµ³j…ª«sÌýÁ NRPÖÁgjiƒ«sµj… NSµR…V; µk…¬sNTP NSLRißáLi G®ªsW ª«sWNRPV @Li»R½VxmsÈíÁ²R…Li ÛÍÁ[µR…V''@¬s ¿ÁFyöLRiV.

మూ|| నేయం సామాన్య జనావగాహ్యా స్థితిః, నేయం వ్యాధి ప్రయుక్తా; నాపి ప్రజ్ఞామాంద్య ప్రయోజ్యా; కింతు తత్త్వవిత్ర్పవరైక సమధిగమ్యా ''ఏషా బ్రాహ్మీస్థితిః పార్థ'' ఇత్యాదినా గీతాశాస్త్రే ప్రతిపాదితా యా పరమపావనా బ్రాహ్మీస్థితి సై#్సవ; నాన్యా| యత్ర చ మోహస్య సర్వాత్మనా ప్రసక్త్యభావః, యల్లబ్ధ్యా బ్రహ్మతత్త్వావ బోధపిధాన భూతస్య, సర్వానర్థ మూల ప్రవృత్తి బీజభూతస్య కామస్య సర్వాత్మనా విలయః, నిఃస్పృహతా, భవబంధ మూలాహంకార - మమకారయోర్వైధుర్యం, పరమశాంతిశ్చ పుంస స్సంపద్యతే, యా చ సమాధి శబ్దాభిధేయా పరా ప్రజ్ఞా, తత్ఫల భూతా సా, నాన్యా| పరాయాః ప్రజ్ఞాయాః స్వరూప ముపావర్ణి ఉపనిషది - ''సమాహితా నిత్యతృప్తా యథాభూతార్థ దర్శినీ | బ్రహ్మన్‌ సమాధి శ##బ్దేన పరా ప్రజ్ఞోచ్యతే బుధైః'' ఇతి | యయా హి లబ్ధయా యథాభూతార్థ సాక్షాత్కారః సంపద్యతే - నిత్యతృప్తతా చ సిద్ధా భవతి, సా పరాప్రజ్ఞా ! యథాభూతార్థ పదేన సత్య త్రికాలబాధ్యాద్వయ పరిపూర్ణ బోధానంద లక్షణ పర్రబహ్మస్వరూః ఆమ్మైవోచ్యతే; తతో7 నృస్య (విషయాత్మకస్య) దృశ్యజాతస్య బాహ్యస్యాధ్యాత్మికస్య వా సర్వస్య మిథ్యాత్వాత్‌ ! తస్మిన్‌ హి అవగతే, విషయ విషయక సంకల్పానామున్మేష ఏవ ఏ భవతి ! సంకల్పాభావే తన్మూలకానాం మనః పరిణామ రూపాణాం కామాదీనాం ప్రసక్తిరేవ న భవతి తదభావే మనసో మనసై#్వమేవ లుప్యతే! సత్యాద్వయ పరిపూర్ణ బోధానందలక్షణం పరం బ్రహ్మైవాహ మితి నిస్సందిగ్ధాపరోక్ష సాక్షాత్కారస్య (ఆత్మ సత్యాను బోధలక్షణస్య) సంపన్నత్వా దాత్మవిదః నిత్యతృప్తతా సిద్ధా భవతి| అత ఏవ ప్రవృత్తి ప్రయోజక కామాదీనాం (తృష్ణాదీనాం) అభావాత్‌, జ్ఞానేంద్రియాణాం వా, కర్మేంద్రియానాం వా ప్రవృత్తిర్నభవతి | అతః ఆత్మతత్త్వవిదాం శరీరేంద్రియాదిషు సత్స్వపి, దర్శన స్పర్శన - శ్రవణాది వ్యవహారో వా, భాషణ గమనాదానాది వ్యవహారోవా న నంభవతి| సత్య్వపి శరీరాదిషు ఉపాధిషు, యే తత్త్వ విదస్తే అశరీరిణ ఏవ - ముక్తా ఏవ అశరీరత్వం హి ముక్తిః | అశరీరత్వం చ - న శరీరరాహిత్యరూపం, కింతు శరీరాద్యభిమాన (ద్యాసంగ) రాహిత్యరూపమ్‌! తత్త్వజ్ఞానేన ఆత్మనో దేహాది సంబంధభ్రాంతినాశా త్తత్‌ సిధ్యతి |

@ƒ«sVee Bµj… ª«sWª«sVWÌÁVªyÎýÏÁ ZNPª«sLjiNUP @LóRiLi @¹¸…[V zqós¼½ NSµR…V. Bµj… ªyùµ³j…ª«sÌýÁ NRPÖÁgjiƒ«sµj… NSµR…V, ‡ÁVµôðj…ª«sWLiµR…ùLiª«sÌýÁ NRPÖÁgjiƒ«sµj… NRPW²R… NSµR…V. ª«sVlLi[ª«sVƒ«sgS c Guy úËØ{¤¦¦¦ø zqós¼½M FyLóRi'' B»yùµj…ªyNSùÌÁ¿Á[»R½ gki»yaSxqsòQûLiÍÜ[ úxms¼½Fyµj…Lixms‡Á²T…ƒ«sµj…, c ZNP[ª«sÌÁLi »R½»R½òQ*®ªs[»R½òÌÁNRPV ª«sWú»R½®ªs[V @LóRiLi @¹¸…[Vµk… @LiVVƒ«s ""úËØ{¤¦¦¦ø zqós¼½M'' ¹¸…[V NS¬s ª«sVL]NRPÉÓÁ NSµR…V. G zqós¼½ÍÜ[ G „sµ³R…LigSƒ«sW NRPW²R… ®ªsWx¤¦¦¦Li DLi²R…²y¬sNTP @ª«sNSaRP##®ªs[V ÛÍÁ[µ][, Gµj… ÌÁÕ³ÁLi¿RÁ²R…Li¿Á[»R½ ú‡Áx¤¦¦¦ø»R½òQ*Çì؃y¬sõ NRPzmsö®ªs[zqsƒ«sµj…, xqsLS*ƒ«sLóSÌÁNRPW ª«sVWÌÁ \®ªsVƒ«s ª«sùª«s¥¦¦¦LS¬sNTP ÕdÁÇÁª«sVW @LiVVƒ«s NSª«sVLi xmspLjiògS ƒ«sbPLiÀÁF¡»R½VLiµ][, ®µ…[„sª«sÌýÁ xmsoLRiVxtsvƒ«sNRPV AaRP##ÛÍÁ[NRPF¡ª«s²R…ª«sVV, xqsLiryLRi‡ÁLiµ³y¬sNTP ª«sVWÌÁ\®ªsVƒ«s @x¤¦¦¦LiNSLRiª«sVª«sVNSLSÌÁ „sƒyaRPƒ«sª«sVV xmsLRiª«sV aSLi¼d½ NRPW²R… NRPÌÁVgRiV»y¹¸…W, Gµj… "xqsª«sWµ³j…' @®ƒs[ ª«sWLRiV }msLRiV gRiÌÁ "xmsLSúxmsÇìÁ' ¹¸…VVNRPä xmnsÌÁ®ªsW Bµj… A ú‡Áx¤¦¦¦øzqós¼½¹¸…[V gS¬s ª«sVL]NRPÉÓÁ Gµk… NSµR…V. "xmsLSúxmsÇìÁ' ¹¸…VVNRPä xqs*LRiWxmsLi Dxms¬sxtsQ»R½VòÍÜ[c

''సమాహితా నిత్యతృప్తా యథాభూతార్ధదర్శినీ,

బ్రహ్మన్‌ సమాధిశ##బ్దేన పరా ప్రజ్ఞోచ్యతే బుధైః (@ƒ«sõ. D. 1.48)

''ఓ! బ్రాహ్మణోత్తమా! చిత్తైకాగ్ర్యంతో కూడినది, ఎల్లప్పుడు తృప్తితో ఉన్నది. ఆత్మస్వరూపాన్ని చూచేది అయిన పర్రపజ్ఞనే పండితులు 'సమాధి' అంటారు అని చెప్పబడినది. ఏది లభించడంచేత యథాభూతార్ధసాక్షాత్కారం కలుగుతుందో, నిత్యతృప్తత్వం కూడ సిద్ధిస్తుందో అదే పరప్రజ్ఞ. 'యథాభూతార్థ' పదానికి సత్యము, మూడు కాలాలలోను అబాధ్యము (అన్ని కాలాలలోను స్థిరంగా ఉండేది), అద్వితీయము, పరిపూర్ణము లైన జ్ఞానానందము లనే లక్షణాలు గల బ్రహ్మయే స్వరూపంగా గల ఆత్మ అనియే అర్థం. ఎందువల్ల ననగా - దానికంటె భిన్నమైన బాహ్య మైన దృశ్యపదార్థాల సముదాయము, ఆధ్యాత్మిక మైన (శరీరానికి సంబంధించిన) పదార్థాల సముదాయమూ కూడ మిథ్యయే. అది తెలిసిన తరువాత విషయాలకు సంబంధించిన సంకల్పాలే కలగవు. సంకల్పాలు లేకపోతే మనః పరిణామరూపాలైన కామాదులు జనించే ప్రసక్తే లేదు. అవి లేకపోతే అవి లేకపోతే మనస్సుయొక్క మనస్త్వమే లోపిస్తుంది. అది లోపించడంతో గ్రహింబడేదీ గ్రహించేదీ అనే లక్షణం గల సమస్త మైన వ్యవహారమూ కూడ లుప్తం అవుతుంది. సత్యము, అద్వయము, పరిపూర్ణ జ్ఞాన - ఆనందస్వరూపము అయిన పర్రబహ్మయే నేను అనుసంశయరహిత మైన ఆత్మ సాక్షాత్కారం కలగడంవల్ల ఆత్మవేత్తకు నిత్యతృప్తత్వం సిద్ధిస్తుంది. అందువల్లనే కార్యములు చేయడానికి ప్రేరకములైన కామాదులు (తృష్ణాదులు) లేకపోవడంవల్ల జ్ఞానేంద్రియాలు కాని కర్మేంద్రియాలు కాని ప్రవర్తించవు (ఏ కార్యమునూ చేయవు). అందువల్ల ఆత్మతత్త్వం తెలిసినవారికి శరీరేంద్రియాదు లున్నా కూడ చూడడం, స్పృశించడం, వినడం మొదలైన వ్యవహారం గాని, మాటలాడడం, నడిచి వెళ్లడం మొదలైన వ్యవహారం గాని సంభవించదు. శరీరం మొదలైన ఉపాధులు ఉన్నా కూడ తత్త్వవేత్తలు శరీరం లేనివారే, ముక్తులే. ముక్తి అనగా అశరీరత్వమే కదా? అశరీరత్వ మనగా శరీరం లేకపోవడం కాదు; శరీరాదులమీద అభిమానం, ఆసక్తి లేకపోవడం, తత్త్వజ్ఞానంచేత ఆత్మకు దేహాది సంబంధహేతు వైన భ్రాంతి నశించడం వల్ల శరీరాద్యభిమానం ఉండదు.

మూ|| యద్యప్యాత్మనః, స్వతః కదాపి ఉపాధిభిః సంబంధో నాస్త్యేవ - తథాపి, తదసంగాత్మరూపం త్వశరీరత్వం భ్రాంత్యా తిరోహితమ్‌ ! ''అశరీరం శరీరేషు'' ''.... అసంగో హ్యయమాత్మా'' ఇత్యాది శ్రుతివాక్య జన్యాత్మ తత్త్వ సాక్షాత్కారేణ భ్రాంతినాశాత్‌, తదభివ్యజ్యతే| తదేవాశరీరత్వం అభివ్యక్తాసంగాత్మ స్వరూపం; సైవ జీవన్ముక్తిః| తత్త్వ విదాం జీవన్ముక్తానాం, సమాధి ప్రధానానాం న కోపి వ్యవహారః సంభవతి | తే హి న కిమపి కుర్వతే | న కిమపి భాషన్తే - న కిమపి ప్రేప్పన్తే, నిద్రాలవ ఇవ నిస్పందం తిష్ఠంతి | పరైః ప్రబోధ్యమానాః కదాచిత్‌ - ప్యుత్థితా భ##వేయుః, కదాచిన్న - ఇయమేవ హి, ఇదానీంతనీ శ్రీ చరణానాం స్థితిః | ఇమామత్యుత్తమాం బ్రాహ్మీం స్థితిం అధిగత తత్త్వా ఏవ మహాత్మానో జానతే, నాన్యే | తదుక్తం ''అన్తర్విషయ శూన్యస్య బహిః స్వచ్ఛంద చారిణః| భ్రాంతస్యేవ దశాస్తా స్తా స్తాదృశా ఏవ జానతే'' ఇతి|

@ƒ«sVee ªyxqsòª«sLiÍÜ[ A»R½øNRPV Fsƒ«sõ²R…W NRPW²R… DFyµ³R…VÌÁ»][ xqsLi‡ÁLiµ³R…Li ÛÍÁ[®ƒs[ ÛÍÁ[µR…V, @LiVVƒy NRPW²R… aRPLkiLRiLi»][ xqsLi‡ÁLiµ³R…Li ÛÍÁ[NRPF¡ª«s²R…Li @®ƒs[ (xqs*LRiWxmsLi gRiÌÁ) @aRPLkiLRi»R½*Li ú˳ØLi¼½Â¿Á[»R½ NRPxmsö‡Á²T…F¡LiVVLiµj…. ""@aRPLkiLRiLi aRPLkilLi[xtsv...'' ""@xmsLig][ x¤¦¦¦ù¸R…Vª«sW»yø'' ""A»R½ø aRPLkiLRiLi ÛÍÁ[¬sµj…; „s„sµ³R… aRPLkiLSÌÁÍÜ[ DLiÈÁWƒ«sõµj…'', ""A»R½øNRPV ®µ…[¬s»][ƒ«sV xqsLi‡ÁLiµ³R…Li ÛÍÁ[µR…V'' B»yùµj… úaRPV¼½ªyNSùÌÁª«sÌýÁ NRPÖÁgjiƒ«s A»R½ø»R½»R½òQ*Li ¹¸…VVNRPä ryOSQ»yäLRiLi ¿Á[»R½ ú˳ØLi¼½ ƒ«sbPLi¿RÁgS @µj… (@aRPLkiLRi»R½*Li) @Õ³Áª«sùQQNRPòLi @ª«so»R½VLiµj…. C @aRPLkiLRi»R½*®ªs[V ®µ…[¬s»][ƒ«sW xqsLi‡ÁLiµ³R…Li ÛÍÁ[¬sµj…gS @Õ³Áª«sùQQNRPò \®ªsVƒ«s A»R½ø¹¸…VVNRPä xqs*LRiWxmsLi. @®µ…[ ÒÁª«sƒ«sVøQQNTPò. xqsª«sWµ³j…úxmsµ³yƒ«sV\ÛÍÁƒ«s »R½»R½òQ*®ªs[»R½ò \ÛÍÁƒ«s ÒÁª«sƒ«sVøNRPVòÌÁNRPV G „sµ³R…\®ªsVƒ«s ª«sùª«s¥¦¦¦LRiª«sVW NRPW²R… DLi²R…²R…Li xqsLi˳ÏÁª«sLi NSµR…V. ªyÎýÏÁ§ G xms¬ds ¿Á[¸R…VLRiV; G„dsV ª«sWÉýزR…LRiV; G„dsV F~LiµR…ª«sÛÍÁ ƒ«s¬s N][LRiVN]ƒ«sLRiV. ¬súµR…F¡»R½Vƒ«sõªyLRiV ª«sÛÍÁ ¬saRPèÌÁLigS DLiÉØLRiV. B»R½LRiVÌÁV ®ªs[VÍÜäÖÁöƒy INRPxmsö²R…V \ÛËÁÈÁ úxmsxmsLi¿RÁLiÍÜ[¬sNTP ª«sryòLRiV INRPxmsöV²R…V LSLRiV. $¿RÁLRißáVÌÁ BxmsöÉÓÁ zqós¼½ B®µ…[. @»R½Vù»R½òª«sV \®ªsVƒ«s C úËØx¤¦¦¦øzqós¼½¬s »R½»R½òQ*Çì؃«sª«sLi»R½V\ÛÍÁƒ«s ª«sV¥¦¦¦»R½VøÌÁV ª«sWú»R½®ªs[V @LóRiLi ¿Á[zqsN]LiÉØLRiV. B»R½LRiV ÛÍÁª«s*LRiW @LóRiLi ¿Á[zqsN]ƒ«sÇØÌÁLRiV. C „sxtsQ¸R…V®ªs[Vc

''అన్తర్విషయశూన్యస్య బహిః స్వచ్ఛన్దచారిణః

''మనస్సులో ఏ ఆలోచనలూ లేనివాడు బైట స్వచ్ఛగా సంచరించేవాడూ అయిన ఉన్మత్తుడు వలె ఉన్న జీవన్ముక్తిని ఆ యా అవస్థలను అలాంటివాళ్లే తెలుసుకొనకలుగుతారు'' అని చెప్పబడింది.

మూ|| ఇయమేవ బ్రాహ్మీస్థితిః పరా స్వరూపస్థితి రితి చ వర్ణ్యతే | సా హి ''సంశా న్త సర్వ సంకల్పా యా శిలావదవస్థితిః | జాగ్రన్నిద్రా వినిర్ముక్తా సా స్వరూపస్థితిః పరా'' ఇతి వాక్యేనాభిహితా | స్వరూపస్థితి ర్నామ ఆత్మనః పరబ్రహ్మాత్మనా7 వస్థితి రేవ | ఆత్మనః సర్వావస్థా సాక్షిత్వా దపరి చ్ఛిన్నత్వాత్‌, చిద్రూపత్వాత్‌, అనన్యత్వాత్‌-నిజం స్వరూపం సత్యజ్ఞానిది లక్షణం పరబ్రహ్మైవ, న దేహాది, తేషాం పరిచ్ఛిన్నత్తాత్‌, అన్యభాస్యత్వాత్‌ జడత్వాత్‌ | బ్రహ్మ చ ''అప్రాణో హ్యమానాః శుభ్రః'' ''అవాక్య నాదరః'', ''నిష్కలం నిష్క్రియమ్‌'' ఇత్యాది శ్రుతివాక్యైః మనః ప్రాణాక్షాది విధుర మిత్యవగమ్యతే| ''తదేవాహ మస్మీ'' త్యవగత్య, అవిద్యా ప్రయుక్తం దేహాది సంబంధం విధూయ, పరబ్రహ్మాత్మనావస్థితస్య జీవన్ముక్తస్య తత్త్వవిదః - మనసః అభావాత్‌, తత్పరిణామ భూతసంకల్పానాం సర్వాత్మనా ఉపశమః, తతశ్చ క్రమాదిచ్ఛా కృతి క్రియాణా మసంభవః; తతశ్చ, నివృత్త దర్శన శ్రవణాది సర్వవ్యవహారః, నిష్పందం సాక్షిరూపేణ ఉదాసీనవదేవ స ఆత్మారామస్సవ్‌ తిష్ఠతి | తథా చోక్తం గీతాశాస్త్రే ''ఉదాసీ నవదాసీనో గుణౖర్యోన విచాల్యతే'' ఇత్యాదినా | నిరస్తావిద్యాత్వాత్‌, పరయా ప్రజ్ఞయా సంపన్నత్వాత్‌, తస్యేయం స్థితిః - న నిద్రారూపా; ఇంద్రియ వ్యాపార రాహిత్యా న్నాపి జాగ్రద్రూపా - కింతు సర్వవిలక్షణా, మహతః తపసః ఫలభూతా, సుధాభుగ్భిర్దేవైః మహర్షి భిరప్యభ్యర్థ్యమానా, సుదురాపా, బ్రహ్మవిత్ర్పవరైక సమధిగమ్యా! తమాస్థితాః శ్రీ శంభోరవతార భూతాః శ్రీ చరణాః ఇదానీమ్‌!

''సర్వసంకల్పాలు శాంతించగా శిల వలె ఏ స్థితి ఉన్నదో, జాగ్రదవస్థతో కాని నిద్రావస్థతో కాని సంబంధం లేని ఆ స్థితి ''పరస్వరూపస్థితి'' అను వాక్యం చెప్పుచున్నది. ఆత్మ పరబ్రహ్మ స్వరూపంతో ఉండడమే స్వరూపస్థితి. ఆత్మ సర్వావస్థలకు (జాగ్రదాదులకు, బాల్యాదులకు) సాక్షి, పరిచ్ఛిన్నం కానిది. చిద్రూపం, మరొక దానిచేత భాసింపచేయబడేది కాదు. అందుచేత దీని స్వరూపం సత్యజ్ఞనాదిలక్షణమైన పరబ్రహ్మయే కాని దేహాదికం కాదు. ఎందువల్ల ననగా అవి పరిచ్ఛిన్నములు, జడములు, ఇతర మైనదానిచేత భాసింప చేయదగినవి. ''అప్రాణో హ్యమనాః శుభ్రః ''(ఆత్మ ప్రాణాలు మనస్సు లేనిది, పరిశుద్ధము, ''అవాక్య నాదరః'' (వాగాదులు లేనిది) ''నిష్కలం నిష్ర్కియం శాన్తమ్‌'' ఇత్యాది శ్రుతివాక్యములచేత ఆత్మకు మనఃప్రాణాదులు లేవని తెలుస్తూన్నది. ''అ బ్రహ్మయే నేను'' అని తెలుసుకొని అవిద్యచేత ఏర్పడిన దేహాదిసంబంధాన్ని విడచి పరబ్రహ్మస్వరూపంతో ఉన్న జ్ఞాని యైన జీవన్ముక్తు నకు మనస్సు ఉండదు గాన దాని పరిణామా లైన సంకల్పాలు అసలే ఉండవు. అందుచేత క్రమంగా ఇచ్ఛ, ప్రయత్నం, క్రియ ఇవి కూడ ఉండడానికి అవకాశం లేదు. అందువల్ల దర్శనము, శ్రవణము మెదలైన సమస్తవ్యవహారములు నివర్తించగా సాక్షిరూపంలో ఉదాసీనుడు వలె ఆత్మారాముడై (తనలో తానే ఆనందిస్తూ) నిశ్చలంగా కూర్చుంటాడు. ఈ విషయం భగవద్గీతలోని-

''ఉదాసీనవదాసీనో గుణౖర్యో న విచాల్యతే''

ఇత్యాదివాక్యాలలో చెప్పబడింది. అట్టివాడు అవిద్యను తొలగించుకొన్నాడు. 'పరాప్రజ్ఞ' సంపాదించుకొన్నాడు. అందుచేత వాని ఈ స్థితి నిద్రారూపమైనది కాదు. ఇంద్రియ వ్యాపారాలు లేకపోవడంచేత జాగ్రద్రూప మైనది కూడ కాదు. సర్వవిలక్షణ మైనది. గొప్ప తపస్సు యొక్క ఫలం ఇది. అమృతాశను లైన దేవతలూ మహర్షులూ కూడ ఇది కావాలని కోరుకుంటూం టారు, అయినా వాళ్లకు కూడ లభించదు. బ్రహ్మవేత్తలలో శ్రేష్ఠుడైన వాడు మాత్రమే పొందగలుగుతాడు. శ్రీశివుని అవతార మైన శ్రీచరణులు ఇప్పుడు ఆ స్థితిలో ఉన్నారు.

మూ|| యా బ్రాహ్మీస్థితిః, యా పరా స్వరూపస్థితిః, సైవయోగ తారవళీగ్రంథే. ప్రతిపాదితా - సంవిన్మయీ సహజావస్థాపీతి చ వక్తుం శక్యతే | తద్వతాం లక్షణానాం వృత్తస్య చైకవిధత్వాత్‌ ! శ్రీమద్భిః భగవత్పాదైః ''నివర్త యంతీం నిఖిలేంద్రియాణి ప్రవర్తయన్తీం పరమాత్మభావమ్‌| సంవిస్మయీం తాం సహజామవస్థాం కదాగమిష్యామి గతాన్యభావః|'' ఇతి శ్లోకేన, అశేష దృశ్యోజ్ఘిత కేవల దృజ్మయీ, సహజా సంవిస్మయీ, శిథిలితాహం - మమభావైః పురుషధౌరేయైః విద్వద్భిరేవాధిగన్తుం శక్యా, నిఖిలేంద్రియ వ్యాపారాణాం నివర్తనే - పరమాత్మ భావ్రపాపణ చ క్షమా, కాచన విశిష్టా అవస్థోపవర్ణితా | అధిగత తదవస్థానాం వృత్త మప్యుపావర్ణి గ్రంథాదౌ -

ఇతి శ్లోకేన ''అనిర్వచనీయయా సంవిస్మయ్యా నిద్రయా - ''ప్రపంచోపశమం శాంతం శివమద్వైతం చతుర్థం మన్యన్తే - స ఆత్మా; స విజ్జేయః'' ఇతి యత్తురీయం వస్తు - మాండూక్యోపనిషద్యుప వర్ణితం, తద్భావేనావస్థాన లక్షణయా సర్వకాలం నిర్వికల్పం స్థాతవ్యమితి ప్రతిపాద్య, అంతే పునః, ''అహో బుధా నిర్మల దృష్టయో7 పి కించిన్న పశ్యంతి జగత్సమగ్రమ్‌'' ఇతి, తేషాం మహాత్మనాం, దర్శన శ్రవణాదికేషు వ్యవహారేషు ప్రవృతిర్న భవతి, అవ్యవహార్య నిర్విశేష పరబ్రహ్మస్వరూపేణావస్థితి రేవ భవతీతి ప్రతిపాదితమ్‌ | ఏవం చేదానీం శ్రీచరణషు యా స్థితిరుప లక్ష్యతే - సకల లోక విలక్షణా - సా | సహజ సంవిస్మయీ స్థితి రిత్యపి నిర్ణేతుం శక్యతే |

@ƒ«sVee G "ú‡Á{¤¦¦¦øzqós¼½' Dƒ«sõµ][, Gµj… "xmsLSxqs*LRiWxmszqós¼½' ¹¸…W @®µ…[ ¹¸…WgRi»yLSª«s×ÁÍÜ[ ¿Ázmsöƒ«s xqsLi„sxqsø¸R…V (aRPVµôðR…Çì؃«sª«sV¸R…V) xqsx¤¦¦¦Çت«sxqós @¬s NRPW²R… ¿Áxmsöª«s¿RÁV胫sV. FsLiµR…Vª«sÌýÁ ƒ«sƒ«sgS A xqsLi„sxqsø¸R…Vxqsx¤¦¦¦Çت«sxqós Dƒ«sõªyÎýÏÁ ÌÁORPQßØÌÁV úxmsª«sX¼d½ò NRPW²R… IZNP[ „sµ³R…LigS DƒyõLiVV.

''నివర్తయన్తీం నిఖిలేన్ద్రియాణి ప్రవర్తయన్తీం పరమాత్మభావమ్‌,

''సమస్త మైన ఇంద్రియాలను నివర్తింప జేసి పరమైన ఆత్మస్వరూపాన్ని ప్రవర్తింపచేసే ఆ సంవిస్మయ (జ్ఞానమయ) సహజావస్థను, భేదభావం తొలగిపోయిన నేను ఎప్పుడు పొందగలనో కదా?'' అనే శ్లోకంలో శ్రీమద్భగవత్పాదులు సహజసంవిస్మయ మైన (జ్ఞాన మాత్రస్వరూప మైన) ఒక విశిష్ట మైన అవస్థను వర్ణించి ఉన్నారు. ఈ అవస్థ సమస్తము లైన దృశ్యపదార్థములతో శూన్యమైన (ఏ దృశ్యపదార్థంతోను) సంబంధం లేని) కేవల దృక్శక్తి (జ్ఞానశక్తి) స్వరూప మైనది. దీనిని అహం మమ భావాలు పూర్గిగా తొలగిన పురుష శ్రేష్ఠులైన విద్వాంసులు మాత్రమే పొందకలుగుతారు. ఇది సమస్తేంద్రియవ్యాపారాలను తొలగించి పరమాత్మస్వరూపాన్ని పొందించడంలో (సాక్షాత్కరింపచేయడంలో) సమర్థమైనది. అలాంటి అవస్థను పొందినవారి సర్వలోకవిలక్షనమైన ప్రవర్తన కూడ -

''న జాగరో నాపి సుషుస్తిభావో నో జీవితం నో మరణం విచిత్రమ్‌'' (యో. తా. 15)

''ఇది జాగరం కాదు, సుషుప్తి కాదు; జీవితం కాదు, మరణం కాదు, ఏమి ఆశ్చర్యము!'' అనీ,

''న ద్రష్ట్రతా నాపి చ దృశ్యభావః సా జృమ్భతే కేవలసంవిదేన'' (యో.తా.16) ''(అ అవస్థలో) ద్రష్ట్రత్వం (చూడడం) గాని, దృశ్యత్వం (చూడబడడం) గాని లేదు. కేవలం సంవిత్తు మాత్రమే విజృంభించి ఉంటుంది'' అనీ వర్ణించబడింది. దీని తరువాత -

''ప్రత్యగ్విమర్శాతిశ##యేన పుంసాం ప్రాచీనగన్ధేషు పలాయితేషు,

''ప్రత్యగాత్మను నింతరమూ ధ్యానం చేయడంచేత మనుష్యుల (మనస్సులోని పురాతనములైన సంస్కారా లన్నీ విడిచి పారిపోతాయి. అప్పుడు ప్రపంచాన్ని గూర్చిన ఆలోచనలను దూరం చేసే ఒకానొక (వర్ణించి చెప్పడానికి శక్యం కాని) జడత్వం లేని నిద్ర వస్తుంది''.

''విచ్ఛిన్న సంకల్పవికల్పమూవే నిఃశేషనిర్మూలితకర్మజాలే,

''సంకల్పవికల్పాలకు మూలమైన మనస్సు విచ్ఛిన్నమైపోగా పూర్తిగా నిర్మూలింపబడిన కర్మసముదాయం గల యోగియందు నిరంతర అభ్యాసం చేయడం చేత పూర్తిగా భద్రంగా ఉండే ఆ యోగనిద్ర విజృంభిస్తుంది'' అను రెండు శ్లోకాలలో - ''అహంకార - మమకార రూపాలైన, దేహేంద్రియాదిసంబంద్ధములైన వాసనలు నివర్తించగా, సచ్చిద్రూవము అసంగమూ అయిన ఆత్మస్వరూపంయొక్క జ్ఞానం కలిగడంతో సమస్తమైన సంకల్పాలకు వికల్పాలకు మూల మైనది (మనస్సు లేదా అవిద్య) విచ్ఛిన్నమైపోతుంది. సమస్త కర్మ సముదాయమూ కూడ పెకిలించివేయబడుతుంది. అప్పుడు మిక్కిలి క్షేమంకరము, జడత్వం అనేది లేనిదీ అయిన సంవిద్రూప మైన నిద్ర ఆవిర్భవించి విజృంభిస్తుంది'' అని చెప్పి-

&#''విశ్రాన్తిమాసాద్య తురీయతల్పే విశ్వాద్యవస్థాత్రితయోపరిస్థే,

''మిత్రమా! విశ్వం మెదలైన మూడు అవస్థల (విశ్వ - తైజస - ప్రాజ్ఞవస్థల) పైన ఉన్న తురీయావస్థ అనే తల్పంమీద విశ్రాంతిని పొంది, అన్ని కాలాలలోను (నిరంతరంగా) ఎట్టి వికల్పాలూ లేని సంవిద్రూప మైన ఒకానొక (వర్ణనాతీత మైన) నిద్రను అనుభవించుము (పొందుము)'' అనే శ్లోకంచేత - ''ప్రపఞ్చోపశమం శాన్తం శివమద్వైతం చతుర్థం మన్యన్తే స ఆత్మా స విజ్జేయః'' ''(విశ్వాద్యవస్థాత్రయాతీత మైన) ఆ చతుర్థావస్థ ప్రపంచవిలయ రూప మైనది. శాంత మైనది; సుఖరూప మైనది; భేదశూన్యము. అని అంటారు; అదే ఆత్మ దానిని తెలుసుకోవాలి'' అని మాండూక్యోపనిషత్తులో వర్ణించిన ఆత్మస్వరూపంలో ఉండడం అనే లక్షణం గల, సంవిస్మయ మైన, నిర్వచింప శక్యం కాని నిద్రలో ఎల్లప్పుడు, ఎట్టి వికల్పాలూ లేకుండా ఉండాలి అని ప్రతిపాదించి మళ్లీ చివర-

''అహో బుధా నిర్మలదృష్టయో7పి కించిన్న పశ్యన్తి జగత్సమగ్రమ్‌'' (¹¸…W. »y. 27)

''ఇలాంటి జ్ఞానులు నిర్మలమైన దృష్టి కలవారై ఉండి కూడ ఈ సమస్తజగత్తులో ఏ వస్తువునూ చూడరు; ఏమి ఆశ్చర్యము!'' అని అలాంటి మహాత్ములకు దర్శన శ్రవణాది వ్యవహారాలలో ప్రవృత్తి ఉండ దనీ, అవ్యవహార్యము (సర్వవ్యవహారాతీవము) నిర్విశేషమూ అయిన పరబ్రహ్మరూపంలో స్థితియే ఉంటుం దనీ ప్రతిపాదించారు. అందుచేత - ఇప్పుడు శ్రీచరణు లున్న సకలలోకవిలక్షణ మైన స్థితి సంహజసంవిస్మయస్థితి అని కూడ నిర్ణయించ వచ్చును.

మూ||ఉపనిషత్సు ఉపవర్ణిత జ్ఞానభూమికాసు, తుర్యావస్థా రూపా యా సప్తమీ భూమికా -సాపి, యా బ్రహ్మీస్థితిః, యా స్వరూపస్థితిః పరా, యా చ సంవిస్మయీ అసవ్థా - సైవ, తలక్షణానా మన్యథాత్వాభావాత్‌. సా ''సప్తమీ గాఢ సుషుప్త్యాఖ్యా'' ఇతి, ''తుర్యగా'' ఇతి చ, తత్ర వర్ణితా | తాం భూమికా మధిరూఢా యే జీవన్ముక్తా మహత్మాన స్తే బ్రహ్మవిద్వరిష్ఠా ఇతి వ్యపదిశ్యన్తే | తత్రత్యా స్థితిః గాఢ సుషుప్తివత్‌ భాసతే | అథాపి న సా సుషుప్తిః, తేషాం సత్య్సపి శరీరాక్షాదిషు, తత్రాహమ్మామాభిమాన లక్షణాభి ష్వంగా భావాత్‌ | తచ్చేష్టారూపాసు వ్యవహృతిషు, సాక్షి వదౌదాసీన్యమేవ తేషామ్‌ | తే హి అసంగాత్మ స్వరూప సాక్షాత్కారసంపన్నాః | అతస్తే అశరీరిణః, సర్వోపాధి విధురసర్వాభాస వివర్జిత - శుద్ధ చైతన్యరూపాః | తేషాం స్థితిః సర్వలోక విలక్షణా | సాహ్యుపపాదితా అన్నపూర్ణోపనిషది -

ఇతి - శుద్ధ చిద్రూపస్య ప్రత్యగాత్మనః అవిద్యకై శ్చేత్యైః సంబంధో బంధ ఇతి, శుద్ధ స్వస్వరూప విజ్ఞానేన అవిద్యా ప్రయుక్తానాం సంవేద్యానాం (చేత్యానాం) నివృత్తి ర్ముక్తి రితి, ఆత్మా తు సర్వదా శుద్ధ సంవేద్య విధుర చిత్స్వ రూప ఏవేతి తస్యార్థః | ఆవిద్య కానాం విద్యయా నివృత్తి ర్నామ సర్వాధిష్ఠానభూత శుద్ధ సత్య చిద్ఘనాత్మక స్వ స్వరూప స్థితి రేవ; స్వస్వరూప సాక్షాత్కార ఏవేత్యవ గంతవ్యమ్‌ | సైవ ముక్తిః; స ఏవ సమాధిః| పరబ్రహ్మాత్మనావస్థానరూప తుర్యభూమికాయాః స్వరూపం చ తదేవ | అయమత్ర విశేషో7వగంతవ్యః - బంధమోక్షయో రావిద్యకత్వాత్‌ శుద్ధాసంగ చిద్రూపస్యాత్మన స్తత్ప్రసక్తి రేవ నాస్తీతి; ఆత్మాతు నిత్యముక్త స్వరూప ఏవేతి; కిం చ అవిద్యాకల్పితానాం చేత్యానాం నివృత్తేః (నాశస్య) అధిష్ఠాన మాత్రత్వ నిర్ణయాత్‌ ముక్తిర్నామ ముక్త ఏవ, నాన్య ఇతి చ |

@ƒ«sVee Dxms¬sxtsQ»R½VòÌÁÍÜ[ ª«sLñjiLiÀÁƒ«s Çì؃«s˳ÏÁW„sVNRPÌÁÍÜ[ »R½VLSùª«sróyLRiWxms \®ªsVƒ«s G xqsxmsò˳ÏÁW„sVNRP Dƒ«sõµ][ @µk…, úËØx¤¦¦¦øzqós¼½, xmsLRixqs*LRiWFyª«szqós¼½, xqsLi„sxqsø¸R…Wª«sxqóscBª«s¬dsõ, „dsÉÓÁ ÌÁORPQßØ ÌÁ¬dsõ IZNP[ „sµ³R…LigS DLi²R…²R…Liª«sÌýÁ, INRPÛÉÁ[. ""xqsxmsò„dsV gS²³R…xqsVxtsvFyòQùÆØù'' ""»R½VLRiùgS'' ""xqsxmsòª«sV˳ÏÁW„sVNRP gS²³R…xqsVxtsvzmsò @®ƒs[ }msLRiV gRiÌÁµj…'' ""@µj… »R½VLRiùª«sVVƒ«sNRPV xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«sµj…'' @¬s @NRPä²R… ª«sLñjiLixms‡Á²T…ƒ«sµj…. A ˳ÏÁW„sVNRPƒ«sV ¿Á[Ljiƒ«s ÒÁª«sƒ«sVøNRPVòQ\ÛÍÁƒ«s ª«sV¥¦¦¦»R½VøÌÁV ""ú‡Áx¤¦¦¦ø „sµR…*LjixtîsvÌÁV'' @¬s ¿Áxmsö‡Á²R…V¿RÁVƒyõLRiV. @NRPä²R… ƒ«sVƒ«sõ zqós¼½ gS²³R…xqsVxtsvzmsò ª«sÛÍÁ DLiÈÁVLiµj…. @LiVVƒy @µj… xqsVxtsvzmsò NSµR…V. FsLiµR…Vª«sÌýÁ ƒ«sƒ«sgSc A zqós¼½ÍÜ[ Dƒ«sõ ªyLjiNTP aRPLkilLi[Liúµj…¸R…WµR…V ÌÁVƒyõ NRPW²R… ªyÉÓÁ „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ "®ƒs[ƒ«sV' "ƒyµj…'@®ƒs[ xqsLi‡ÁLiµ³R…Li (AxqsNTPò) DLi²R…µR…V. ®µ…[}¤¦¦¦Liúµj…¸R…WÌÁ ¿Á[xtísQÌÁ LRiWxmsLiÍÜ[ Dƒ«sõ ª«sùª«s¥¦¦¦LSÌÁ „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ ªyLRiV ryORPVÌÁ ª«sÛÍÁ Dµy{qsƒ«sVÌÁVgS®ƒs[ DLiÉØLRiV. ªyLRiV @xqsLigRi\®ªsVƒ«s (®µ…[¬s»][ƒ«sV xqsLi‡ÁLiµ³R…Li ÛÍÁ[¬s) A»R½ø xqs*LRiWxmsryOSQ»yäLRiLi F~Liµj…ƒ«sªyLRiV. @LiµR…V¿Á[»R½ ªyLRiV @aRPLkiLRiVÌÁV; G DFyµ³R…VÌÁW ÛÍÁ[¬s, G „sxtsQ¸R…VNSLRiùª«sX»R½VòÌÁW ÛÍÁ[¬s aRPVµôðR…\¿Á»R½ƒ«sùxqs*LRiWxmsoÌÁV. ªyLji zqós¼½ xqsLRi*ÍÜ[NRP „sÌÁORPQßáLigS DLiÈÁVLiµj….C zqós¼½¬s gRiWLjiè @ƒ«sõxmspLñ][xms¬sxtsQ»R½VòÍÜ[ c

''యా స్వచ్ఛా సమతా శాన్తా జీవన్ముక్తవ్యవస్థితిః,

సాక్ష్యవస్థా వ్యవహృతౌ సా తుర్యాకలనోచ్యతే'' (@ƒ«sõ.D. 5c108)

''సచ్ఛము, సమతారూపము, శాంతమూ అయిన ఏ జీవన్ముక్తస్థితి ఉన్నదో అది సాక్షియైన ఆత్మయొక్క అవస్థలను గూర్చిన వ్యవహారంలో, తుర్యావస్థగా చెప్పబడుచున్నది''

''నైతజ్జాగ్రన్న చ స్వప్నః సంకల్పానామసంభవాత్‌,

సుషుప్తభావో నాప్యేతదభావాజ్ఞడతాస్థితేః'' (@ƒ«sõ.D. 5c109)

''సంకల్పాలు లేకపోవడంచేత ఇది జాగ్రదవస్థ గాని స్వప్నావస్థ కాని కాదు. జడరూప మైన స్థితి లేకపోవడంచేత ఇది సుషుప్తి కూడ కాదు''అని ప్రతిపాదించబడింది. ఈ విధంగా బ్రహ్మవిద్వరిష్ఠు డైన ఆ జీవన్ముక్తుని స్థితి, వానికి సంకల్పా లేవీ లేకపోవడంచేత, జాగ్రద్రూపమూ కాదు స్వప్నరూపమూ కాదు. లౌకికులకు ఆ అవస్థలు సంకల్పజాలము చేతనే కలుగుతూంటాయి. తత్త్వవేత్త లైన జీవన్ముక్తుల కైతే సంకల్పాలకు మూలకారణ మైన మనస్సే లేకపోవడంచేత సంకల్పాలు పుట్టవు. అందువల్ల వారి స్థితి జాగ్రత్‌-స్వప్న విలక్షణ మైనది. అట్లే వాళ్లకు జడతాస్థితి లేకపోవడంచేత ఇది సుషుప్తిరూప మైనది కూడ కాదు. వారు బ్రహ్మ-ఆత్మల ఐక్యము యొక్క ప్రత్యక్షసాక్షాత్కారరూప మైన పరప్రజ్ఞ గలవా రవడంవల్ల వారికి జాడ్యం ఉండే ప్రసక్తియే లేదు. అందువల్ల వారి స్థితి సర్వ విలక్షణ మైనది.

ఆ ఉపనిషత్తులోనే -

''ఆనన్దైకఘనాకరా సుషుప్తిసదృశీ స్థితిః,

''కేవలమైన ఆనందపు ముద్ద యైనదీ సుషుప్తితో సమానమూ అయిన ఆ స్థితి శాంతమైన తుర్యావస్థ. అది కేవలము ముక్తియే'' అని భూమిక యొక్క స్వరూపం వర్ణింపబడినది. ఇక్కడ ''సుషుప్తిసదృశీ''అనడంచేత ఏ ఇంద్రియాల వ్యాపారమూ కూడ దీనియందు ఉండ దనీ,'ఆనన్దైకఘనాకారా'అనడంచేత అవిద్యాస్పర్శ లేని ఆ స్థితి తుర్యభూమి అనీ, ''సా ముక్తిరేవ హి కేవలా'' అనడంచేత ఆ స్థితి కేవలముక్తియే కాని మరొక టేదీ కాదనీ నిరూపించ బడింది. ఆత్మ కేవలశుద్ధచిన్మాత్రస్వరూపంలో ఉండడమే ముక్తి అని గ్రహించాలి. బంధ ముక్తుల స్వరూపం వాసిష్ఠంలో -

''చిచ్చేత్యకలితా బన్ధః తన్ముక్తా ముక్తిరిష్యతే,

''చేత్యముతో (దృశ్యముతో) కూడిన చిత్‌ బంధం. చేత్యంతో ముక్త మైన చిత్‌ ముక్తి(అని చెప్పబడుచున్నది. చేత్యం లేని చిత్‌ ఆత్మ-ఇది సర్వసిద్ధాంతాల సంగ్రహం''అని చెప్పబడింది. శుద్ధచిద్రూప మైన ప్రత్యగాత్మకు అవిద్యాకల్పితా లైన చేత్యాలతో సంబంధం ఉంటే అది బంధం. శుద్ధ మైన స్వస్వరూపాన్ని తెలుసుకొనడంచేత అవిద్యాకల్పితా లైన వేద్య పదార్థాలు (చేత్యాలు) నివర్తించడం ముక్తి. ఆత్మ ఎల్లప్పుడూ శుద్ధము, దృశ్యశూన్యమూ అయిన చిత్‌మాత్రమే అని దాని అర్థం. అవిద్యాకల్పితము లైనవి విద్యచేత(జ్ఞానంచేత) నివర్తిస్తాయి అనగా సర్వానికి అధిష్ఠాన మైనది, శుద్ధము, చిద్ఘనమూ అయిన స్వస్వరూపంలో స్థితియే (ఉండడమే)అనగా స్వస్వరూప సాక్షాత్కరమే అని అర్థం. అదే ముక్తి; పరబ్రహ్మరూపంలో ఉండడం (పరబ్రహ్మాత్మనావస్థితిః) అని చెప్పే సమాధి అదే. తుర్యభూమిక యొక్క స్వరూపం కూడ అదే. ఈ సందర్భంలో ఈ విషయం గుర్తు ఉంచుకోవాలి-బంధమూ మోక్షమూ కూడ అవిద్యాకల్పితములే. అందుచేత శుద్ధ-అసంగ-చిద్రూప మైన ఆత్మకు బంధమోక్షా లుండే ప్రసక్తే లేదు. ఆత్మ ఎల్లప్పుడూ ముక్త స్వరూపమే. మరొక విషయమేమనగా - అవిద్యచేత కల్పితము లైన చేత్యాల (దృశ్యవస్తువుల) నివృత్తి (నాశం) అధిష్ఠాన మాత్రమే అని నిర్ణయించబడింది గాన ముక్తి అనగా ముక్తుడే మరొక టేదీ కాదు.

(త్రాడును చూచి సర్పం అనుకొన్నాడు. మరు క్షణంలో ఇది సర్పం కాదు అను జ్ఞానం కలిగింది. దానితో సర్పం నశించింది. నశించి ఎక్కడికి పోయింది? తనకు అధిష్టానమైన త్రాడులో లీనం అయిపోయింది. అందుచేత సర్పనాశం అనగా త్రాడు త్రాడుగా కనబడడమే. అట్లే జగద్ర్బహ్మల విషయంలో).

మూ|| ఏవం చేదానీంతనీ యా శ్రీచరణానాం స్థితిః - పర బ్రహ్మాత్మనా7వస్థితిః - సైవ ముక్తి స్వరూపా |

@ƒ«sVee @LiµR…Vª«sÌýÁ C ƒyÉÓÁ $¿RÁLRißáVÌÁzqós¼½ ""xmsLRiú‡Á¥¦¦¦ø»R½øƒyª«szqós¼½'' @µj… ª«sVVNTPò LRiWxms\®ªsVƒ«sµj…. C „sµ³R…LigS xmsLRi®ªs[VaRP*LRicxmsLRiú‡Áx¤¦¦¦øxqs*LRiWxmso \ÛÍÁƒ«s $¿RÁLRißáVÌÁV xqsª«sWµ³j… xqs*LRiWFy¬sõ ËÜ[µ³j…Li¿Á[ aSxqsòQûªyNSùÌÁ úFyª«sWßØù¬sõ róyzmsLi¿RÁ²R…LiN]LRiNRPV, ª«sVVª«sVVORPVª«so\ÛÍÁƒ«s »R½ª«sV ˳ÏÁNRPVòÌÁ ‡ÁXLiµy¬sNTP xqsª«sWµ³j…úxmsµ³yƒ«sú‡Áx¤¦¦¦ø®ªs[»R½òÌÁV ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s ú‡Áx¤¦¦¦ø®ªs[»R½òÌÁ úxmsª«sLRiòƒ«sƒ«sV NRPW²R… xqsöxtísQLigS ¾»½ÌÁVxms²y¬sNTP xqsLRi*ÍÜ[NRPNRPÍØùßá}¤¦¦¦»R½Vª«so\ÛÍÁƒ«s BÍØLiÉÓÁ úxmsaRPLixqs¬ds¸R…Vª«sVV \ÛÍÁƒ«s ÖdÁÌÁÌÁƒ«sV úxmsµR…Lji+xqsWò „sLSÑÁÌýÁV»R½VƒyõLRiV.

మూ|| శ్రీమతి కైలాసే దేవసేనాధీశ - ప్రమథగణధీశాభ్యాం కుమార గణనాథాభ్యాం పరివృతః సన్‌ సర్వవిద్యానామీశానః సర్వజ్ఞః గురుగురుః శ్రీచన్ద్రశేఖరః రజతగిరి మధివసన్‌ పరమయా దీప్త్యా యథా ప్రకాశమానో విరాజతే, తథా7త్రాపి శ్రీకాంచి దివ్యక్షేత్రే, స్వాంశభూతాభ్యాం శ్రీజయేంద్రసరస్వతీ - శ్రీవిజయేంద్రసరస్వతీ సంయమీం ద్రాభ్యాం పరివృతః జగద్గురుసార్వభౌమః, యతిరూపధరః శ్రీచన్ద్రశేఖర పూజ్యపాదః శ్రీశాంకరం పీఠరాజ మధివసన్‌ - పరమయా దీప్త్యా ప్రకాశమానో విరాజతే |

@ƒ«sVee xqsLRi*ÇìÁÙ²R…V, gRiVLRiVª«soÌÁNRPV gRiVLRiVª«so @LiVVƒ«s $¿RÁLiúµR…ZaP[ÅÁLRiV²R…V ®µ…[ª«s}qsƒyµ³k…aRPV\®²…ƒ«s NRPVª«sWLRiry*„sV»][ƒ«sV úxmsª«sV´R…gRißص³k…aRPV\®²…ƒ«s gRißáƒy´R…V¬s»][ƒ«sV NRPÖÁzqs a][˳ظR…VVNRPòQ\®ªsVƒ«s LRiÇÁ»R½gjiLji\|ms g]xmsö ¾»½[ÇÁxqsV=»][ úxmsNSbPLi¿RÁV¿RÁVƒ«sõÈýÁV C $NSLiÀdÁµj…ª«sùQZOP[QQú»R½LiÍÜ[ »R½ª«sV @LiaRP##\ÛÍÁƒ«s xqsLi¸R…V„dsVLiúµR…VÌÁV $ÇÁ¹¸…[VLiúµR…xqsLRixqs*¼d½c $„sÇÁ¹¸…[VLiúµR…xqsLRixqs*»R½VÌÁ»][ NRPW²T… ÇÁgRiµæR…VLRiVryLRi*˳ݪ«sVV²R…V, ¸R…V¼½LRiWxmsµ³R…LRiV²R…V @LiVVƒ«s $¿RÁLiúµR…ZaP[ÅÁLRixmspÇÁùFyµR…VÌÁV $aSLiNRPLRi{mshRiª«sVVƒ«sV @µ³j…ztîsQLiÀÁ ª«sV¥¦¦¦¾»½[ÇÁxqsV=»][ úxmsNSbPxqsWò „sLSÑÁÌýÁV¿RÁVƒyõLRiV.

మూ|| అతి కళ్యాణరూపం తమాచార్య వర్యం, సుకృతినో మహాత్మానః పరమయా భక్త్వా బహవః స్వర్ణాభిషేకాదిలక్షణౖ ర్బహుప్రకారై ర్వరివస్యా విశేషైః మహయన్తః, సమర్చయన్తః - స్వాత్మనః కృతార్థయంతీ త్యేతత్‌ మహతే ప్రమోదాయ కల్పతే|

@ƒ«sVee ª«sV¥¦¦¦NRPÍØùßáxqs*LRiWxmso \®²…ƒ«s A A¿yLRiùª«sLRiVùßñÓá xmsoßØù»R½VøQ\ÛÍÁƒ«s FsLiµR…L][ ª«sV¥¦¦¦»R½VøÌÁV xqs*LñSÕ³Á}tsQNRPLi ®ªsVVµR…\ÛÍÁƒ«s @®ƒs[NRP„sµ³y\ÛÍÁƒ«s }qsªy„sZaP[uyÌÁ»][ g_LRi„sxqsWò xmspÑÁxqsWò »R½ª«sVƒ«sV »yª«sVV NRPX»yLóRiVÌÁƒ«sV ¿Á[zqsN]ƒ«sV¿RÁVƒyõLRiV @®ƒs[ „sxtsQ¸R…VLi ¿yÌÁ Aƒ«sLiµR…ÇÁƒ«sNRPLigS Dƒ«sõµj….

మూ|| జీయాసః శతం శతం సమాః సదా భద్రాణి నమాకలయంతః శ్రీచరణాః తదనుగృహీతా భక్తసందోహాశ్చ ఇతి శివమ్‌ |

@ƒ«sVee $¿RÁLRißáVÌÁV, ªyLji @ƒ«sVúgRi¥¦¦¦¬sNTP Fyú»R½V\ÛÍÁƒ«s ˳ÏÁNRPòÇÁƒ«sVÌÁW NRPW²R… FsÌýÁxmsöV²R…V ˳ÏÁúµR…ª«sVVÌÁƒ«sV ¿RÁW¿RÁV¿RÁV ƒ«sWlLi[zqs xqsLiª«s»R½=LSÌÁV ÒÁ„sLi»R½VLRiV gSNRP.

ఇతి శివమ్‌

''చరితాని విచిత్రాణి గహనాని మహేశితుః''

@ƒ«sVee ""ª«sV}¤¦¦¦aRP*LRiV¬s ¿RÁLji»R½ª«sVVÌÁV „sÀÁú»R½ \®ªsVƒ«s„s; @LóRiLi ¿Á[zqsN]ƒ«sVÈÁNRPV NRPxtísQ\®ªsVƒ«s„s''

ఓ! భావుకులారా! వటమూలంనుండి లేచివచ్చి, మౌనం విడచి తమ ప్రవర్తనల చేతను, మధురాతిమధురాలైన వాక్కులచేతను జనులకు గొప్ప సుఖాన్ని ఇచ్చే ధర్మ మార్గము నందు జ్ఞానాన్ని కలిగించుచున్న శంభుమూర్తియొక్క అనేకవిధాలైన మంగళప్రదములైన లీలలను స్మరించండి.

1. ... హస్తములలో అభయముద్ర వరముద్రా ధరించిన శంభుమూర్తి నా హృదయ పద్మంలో ప్రకాశించుగాక.

2. సుజనులారా... శంభుమూర్తిని స్మరించండి. మీకు శ్రీసమృద్ధి కలుగుతుంది.

3. పండితులారా! మోక్ష సామ్రాజ్యసిద్ధికొరకు... శంభుమూర్తికి నమస్కరించండి.

4. పండితులారా..... భుక్తినీ ముక్తినీ అనుగ్రహించే శంభుమూర్తికి నమస్కరించండి.

5. ..... హృదయంలో ఉంచుకొనబడిన శంభుమూర్తిచేత ధన్యులము అగుదుముగాక.

6. బుధులారా! వైరాగ్యం సిద్ధించడానికి.... శంభుమూర్తియందు ఆసక్తులు ఆపండి.

7. ...... శంభుమూర్తినుండి శుభాలను పొంది శోకదూరులం అయెదముగాక.

8. ...... శంభుమూర్తియొక్క స్మరణం అఖిలశ్రేయస్సులను ఇచ్చుగాక.

9. ....శంభుమూర్తియందు హృదయం నిలిపి అనంతసౌఖ్యం పొందండి.

Sambhoormoorthi         Chapters          Last Page